တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ား လႊမ္းမိုးသည့္ ၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းကာလမ်ားအထိ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးႀကီးက အရွိန္ေကာင္းခဲ့ၿပီး အရာရာကို ဆန္႔က်င္စိတ္မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေနမႈမ်ားကိုေတြ႔ရသည္။ အထူးသျဖင့္ အေနာက္ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္မ်ားကို ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ လူငယ္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ားအေပၚ ႐ိုက္သြင္းထားသကဲ့သို႔ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ေၾကာင္းလည္းေတြ႔ရသည္။

ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈဟာ ပတ္ဝန္းက်င္က စြန္႔ပစ္လိုက္တဲ့ ပလတ္စတစ္ကေန အရြယ္ႀကီး၊ အရြယ္လတ္၊ အရြယ္ငယ္၊ အရြယ္အလြန္ငယ္ စသည္ျဖင့္ ပံုစံမ်ိဳးစံု မေပ်ာက္မပ်က္ဘဲ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္ တည္တံ့ေနတယ္။ ပလတ္စတစ္ ပစၥည္းဟာ ေဈးေပါတယ္။ သံုးရလြယ္တယ္။ လူ႔အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြမွာ ပလတ္စတစ္ အေျခခံအမ်ိဳးအစား စံုလင္ေအာင္ပါဝင္ေနတယ္။ ပလတ္စတစ္ပစၥည္းေတြက ေႏွးေကြးစြာ ပ်က္စီးႏိုင္ေပမယ့္ အလြယ္တကူ ထုတ္လုပ္လာၾကတယ္။ အသံုးမလိုလို႔ စြန္႔ပစ္တဲ့ ပလတ္စတစ္အေျခခံပစၥည္းေတြ ေျမထု၊ ေရထုမွာ ညစ္ညမ္းလ်က္ရွိတယ္။ ပလတ္စတစ္ကင္းမဲ့ဇုန္လုပ္ဖို႔ မလြယ္ကူလွပါဘူး။

လူသားမ်ားကို အရည္အခ်င္းရွိေအာင္ ပ်ိဳးေထာင္ေပးျခင္းသည္ လက္နက္ေကာင္းမ်ားကို တပ္ဆင္ျဖည့္ဆည္းေနျခင္းထက္ ပိုေကာင္းသည္။ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ စီးပြားေရးတိုးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ျခင္းအေပၚတြင္ မူတည္သည္ဟု ကြန္ျဖဴးရွပ္ကဆိုသည္။ သူဆိုလိုသည္က ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံသည္ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာေစရန္ လက္နက္ေကာင္းမ်ား တပ္ဆင္ေန႐ံုျဖင့္ မလံုေလာက္၊ ျပည္သူေတြကို ပညာတတ္မ်ားအျဖစ္ ေမြးထုတ္ေပးရန္လည္း လိုသည္။ ပညာတပ္ဆင္ေပးျခင္းသည္ လက္နက္မ်ားတပ္ဆင္ေနျခင္းထက္ ပိုေကာင္းသည္ဟု ဆိုလိုပါသည္။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္ပညာရွင္မ်ား အလြန္နည္းပါးလွပါတယ္။ ျပည္ပမွာေရာက္ေနသူမ်ားရွိေပမယ့္ ျပည္တြင္း လုပ္ငန္းမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္မ်ားကပဲ ဒီဇိုင္းလုပ္၊ တည္ေဆာက္ၾကပါတယ္။ စာေရးသူကိုယ္တိုင္လည္း ဒီလိုနည္းပညာအသစ္မ်ား အေတြ႔အႀကံဳမရွိပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္မ်ားထံက ေလ့လာဆည္းပူးရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာပညာရွင္မ်ားက ႏိုင္ငံျခားပညာရွင္မ်ားနဲ႔အတူ တြဲလုပ္ကိုင္ရင္ ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ျမန္မာမ်ားပဲ ဦးေဆာင္တည္ေဆာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ဆက္လက္ေအာင္ပြဲခံေနသည္။ သမၼတအျဖစ္ ရွီက်င့္ဖ်င္ ဆက္လုပ္သည္။ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတြင္လည္းေကာင္း၊ သမၼတအျဖစ္လည္းေကာင္း သက္တမ္းၾကာျမင့္စြာ သူ႔ကို ႏိုင္ငံေတာ္က အာဏာအပ္ႏွင္းထားျခင္းခံရသည္မွာ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ား၊ စီးပြားေရးေလာကကို ဦးေဆာင္ေနသူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး စသည္တို႔ကိုလည္း ေလ့လာသိမွတ္ေနၾကရပါသည္။ ေခတ္ကို မ်က္ျခည္မျပတ္ရန္ အေရးႀကီးသျဖင့္ ေခတ္ကို ေလ့လာရင္း စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ႀကံေဆာင္ရၾကရသည္။ ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ေနထိုင္က်င့္ႀကံႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကရသည္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ား၊ စီးပြားေရးေလာကကို ဦးေဆာင္ေနသူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး စသည္တို႔ကိုလည္း ေလ့လာသိမွတ္ေနၾကရပါသည္။ ေခတ္ကို မ်က္ျခည္မျပတ္ရန္ အေရးႀကီးသျဖင့္ ေခတ္ကို ေလ့လာရင္း စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ႀကံေဆာင္ရၾကရသည္။ ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ေနထိုင္က်င့္ႀကံႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကရသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္အလိုအရ စံျပဳေလာက္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ဆိုသည္မွာ ပညာတတ္သူျဖစ္ရမည္ဟုဆိုသည္။ သူက ေအာင္ျမင္သူတိုင္း စံျပဳေလာက္သူမဟုတ္။ ပညာျဖင့္ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သူ ပညာရွိကိုသာ စံျပဳေလာက္သူဟု သတ္မွတ္ထားသူျဖစ္သည္။ ပညာတတ္လွ်င္ လူ႔ေကာင္းက်ိဳး၊ တိုင္းျပည္ေကာင္းက်ိဳး၊ ႏိုင္ငံေကာင္းက်ိဳး ပိုၿပီး လုပ္ႏိုင္သည္။ ပညာတတ္လာလွ်င္ အတၱအက်ိဳးႏွင့္ ပရအက်ိဳးကို မွ်တေအာင္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ကာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သူ ျဖစ္လာလိမ့္မည္ဟုဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အတၱကို ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး ေအာင္ျမင္ေစရန္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကသည့္ ေခတ္သစ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအေနႏွင့္ ကြန္ျဖဴးရွပ္အေတြးအျမင္မ်ားကို ေလ့လာေစခ်င္သည္။

တ႐ုတ္ႏွင့္ကိုရီးယားတို႔တြင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္အေတြးအျမင္မ်ားသည္ လူ႔သဘာဝ၊ လူ႔ဘဝ၊ လူ႔ေပ်ာ္ရႊင္မႈသုခႏွင့္ေလာကတစ္ခုအေနႏွင့္ ႀကီးျမတ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ေနၾကသည္။ တ႐ုတ္ႏွင့္ ကိုရီးယားတို႔တြင္ ဘာလုပ္လုပ္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏အေတြးအျမင္ေတြက လႊမ္းမိုးထားသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံတြင္ ဘာလုပ္လုပ္ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ႐ိုေသေလးစားျခင္း၊ သူ႔ဘက္ကိုယ့္ဘက္ မွ်တစြာ ထည့္စဥ္းစားေပးျခင္းသည္ အဓိကျဖစ္ေနသည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ထိုသေဘာတရားမ်ားကလည္း ကြန္ျဖဴးရွပ္ဝါဒကို အေျခခံသည္ဟုဆိုႏိုင္သည္။

“ဆရာ သူတို႔ကို ခ်မ္းသာေအာင္လုပ္ေပးၿပီးေတာ့ ဘာဆက္လုပ္မလဲ” ဟု ေမးျပန္သည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္က - “သူတို႔ကို ပညာသင္ေပးရမယ္”ဟု ဆိုသည္။

တ႐ုတ္တို႔ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ႀကံေဆာင္ႏိုင္ၾကျခင္းသည္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ကိုယ္က်င့္တရားမ်ားအေပၚတြင္ အေျခခံေနေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း တ႐ုတ္တို႔သည္ ေခတ္မည္မွ်ေျပာင္းသည္ဆိုေစ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ေက်းဇူးေတာ္ကို အမွတ္ရသည့္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ားအား ႏွစ္စဥ္က်င္းပေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သူတို႔ဘာေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ရသနည္း၊ ကြန္ျဖဴးရွပ္က ဘာေတြကို သင္ၾကားခဲ့သနည္း။

တ႐ုတ္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ၾကာလာသည့္တိုင္ေအာင္ပင္ ေခတ္မီေနေသးေၾကာင္း သက္ေသထူႏိုင္သည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားစြာရွိပါသည္။ ယင္းတို႔အထဲတြင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အေတြးအျမင္မ်ားမွာ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးတို႔အတြက္ ဂုဏ္ယူစရာမ်ားျဖစ္သည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္ေျပာဆိုခဲ့သမွ်မွာ ကိုယ္က်င့္တရားဆိုင္ရာ စံမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဘာသာေရးဆံုးမစာတစ္ခုအေနႏွင့္ ကိုးကြယ္လိုက္နာခဲ့ၾကသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ႏိုဘယ္လ္ဆုရသူ ၇၄ ဦးသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပဲရစ္ၿမိဳ႕တြင္ ေတြ႔ဆံုၾကၿပီး ၂၁ ရာစု ကမၻာႀကီးအား ျငိမ္းခ်မ္းၿပီး ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝေစေၾကာင္း ဆႏၵျပဳၾကသည္။ ထိုသို႔ ဆႏၵျပဳရာတြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ခန္႔က ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အေတြးအျမင္မ်ားကို ကိုးကားေထာက္ျပၾကေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကမၻာေပၚ၌ ေျပာင္းလဲမႈႀကီးေတြ ျဖစ္ကုန္သည္။ ဘာလင္တံတိုင္း ၿပိဳပ်က္သြားသည္။ စစ္ေအးေခတ္ၿပီးဆံုးသြားသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကမၻာႀကီး၌ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းဆိုသည့္ သေဘာတရားေတြ ေခတ္စားလာသည္။ ကမၻာေလာကႀကီး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္အတြက္ ဆင္းရဲခ်မ္းသာအားလံုး ရယူခံစားခြင့္ရွိႏိုင္သည့္ အေနအထားတစ္ခုကို ဖန္တီးေပးျခင္းသာျဖစ္ေၾကာင္း သိလာၾကသည္။ ယင္းသည္ပင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အေတြးအေခၚတြင္ အေျခခံေနေၾကာင္းေတြ႔သည္။

တ႐ုတ္တို႔ စီးပြားေရးအျမင္မ်ား၏ ေနာက္ခံအေတြးမ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ ဗုဒၶ၏အေတြးအျမင္မ်ားႏွင့္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏အေတြးအေခၚမ်ား ေပါင္းစပ္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရမည္ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့စီးပြားေရးအျမင္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ကိုယ္က်င့္တရားမ်ားတြင္လည္း ဗုဒၶႏွင့္ကြန္ျဖဴးရွပ္တို႔၏ အေတြးအျမင္ေပါင္းမ်ားစြာ လႊမ္းမိုးထားေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္က ႂကြယ္ဝေၾကာင္း စီးပြားရွာနည္းမ်ားကို လမ္းျပသည္။ ဗုဒၶက တရားေသာနည္းျဖင့္ စီးပြားရွာၿပီး၊ ရရွိလာေသာစီးပြားကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္နည္း၊ ေပးလွဴနည္းမ်ားကို လမ္းၫႊန္သည္။ တ႐ုတ္တို႔ ထိုနည္းအတိုင္း လိုက္နာက်င့္သံုးခဲ့ၾကသည္။

စင္ကာပူႏိုင္ငံ၏ ထင္ရွားေသာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သူ လီကြမ္ယုႏွင့္ မေလးရွားႏိုင္ငံမွ ေခါင္းေဆာင္မဟာသီယာသည္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတို႔တြင္ အေနာက္တိုင္းယဥ္ေက်းမႈမ်ား လႊမ္းမိုးလာမႈကို လက္ခံသလို အေရွ႕တိုင္းယဥ္ေက်းမႈမ်ားကိုလည္း မပစ္ပယ္သူမ်ားျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ သူတို႔ႏွစ္ဦးသည္ ကြန္ျဖဴးရွပ္အေတြးအေခၚမွ ဆင္းသက္လာေသာ “မိသားစုတန္ဖိုး” ဆိုသည့္သေဘာတရားကို လက္ကိုင္ထားၾကသူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။