ကိုဗစ် - ၁၉ က မမျှော်လင့်ဘဲ ရောက်လာသည်မဟုတ်။ ရောက်လာနိုင်သည်ဟု အစောကြီးကတည်းက ကြိုတင်ဟောကိန်း ထုတ်ထားခဲ့ သည်။ သို့သော် ကမ္ဘာကြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု မရှိခဲ့။ကျန်းမာရေးထက် ကာကွယ်ရေးမှာ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးထက် စစ်လက်နက် ဖြည့်တင်းရေးမှာ အားသန်နေခဲ့ကြသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအားလုံးထိုအတိုင်းပဲ ဖြစ်သည်။

လူသားတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အပြန်အလှန်ကူညီတတ်ကြခြင်းသည် ကောင်းသောကိစ္စဖြစ်သည်ကို ကျွန်တော်တို့ အားလုံးသိပြီးဖြစ်ပါသည်။ ကိုင်းကျွန်းမှီ ကျွန်းကိုင်းမှီဟူသော အဆိုသည်လည်း မှတ်သားဖွယ်ရာ ဖြစ်ပါ၏။ လူနှင့် အဆိုအမိန့်များသည် ကမ္ဘာလောကထဲတွင် ရောထွေးယှက် တင်ဖြစ်နေသည်မှာလည်း ကျွန်တော်တို့အသိ ဖြစ်ပါသည်။ အသိဉာဏ်သည် ကောင်းမှုနှင့် မကောင်းမှုကို ခွဲခြားသိတတ်ပါသည်။ မကောင်းမှုကို မကောင်းမှန်းသိသောအခါ ဖယ်ရှားနိုင်ရပါမည်။ သိသောတရားနှင့် ကျင့်သောအကျင့်သည် တစ်ထပ်တည်းကျဖို့ရာမှာ လူသားတိုင်းအတွက် အင်မတန်ခက်ခဲသောအရာ ဖြစ်နေတတ်ပါသည်။

ဆိုရလျှင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းသို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့နေပြီဖြစ်သည်။ အရေးပေါ်အခြေအနေရောက် ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ပြည်သူများအနေနှင့် ကျန်းမာရေးအသိ၊ ကျန်းမာရေးသတိရှိနေရန် လိုအပ်ပေသည်။ အထူးသဖြင့် လက်မှန်မှန်ဆေးကြောခြင်း၊ အာဟာရပြည့်ဝစွာစားသုံးခြင်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်စွာနေထိုင်ခြင်း၊ လူစုလူဝေးရှိရာနေရာများသို့ သွားလာခြင်းတို့ကိုရှောင်ကြဉ်သွားသင့်ပါသည်။ တတ်နိုင်ပါက နေအိမ်အတွင်း၌သာ နေထိုင်သင့်ပေသည်။

မိမိတို့နိုင်ငံဟာ အခြေခံလူတန်းစားအများစုရှိနေတဲ့ နိုင်ငံပါ။ နေ့စားလုပ်သားတွေ၊ တစ်နေ့ရောင်းမှ တစ်နေ့စားနေရတဲ့သူတွေ၊ တစ်နေ့အလုပ်လုပ်မှ တစ်နေ့စားနေရသူတွေအတွက် မျက်စိစုံမှိတ်လုပ်ကိုင်နေကြရတာကို တွေ့ရပါတယ်။

သူတို့လို ရှေ့တန်းတိုက်စစ်ကနေ ကပ်ရောဂါဘေးကြီးကို မခုခံ၊ မကာကွယ်ပေးနိုင်ကြရင်နေပါ။ ရေနစ်ရာ ဝါးကူမထိုးဖို့ပါပဲ။ သတ္တဝါတွေ အချင်းချင်း စာနာနားလည်ပေးကြပါ။ ကပ်ရောဂါဘေးကြီးကြောင့် အားလုံးဒုက္ခရောက်နေကြတဲ့အချိန်မှာ အချင်းချင်းကူညီအားပေးကြပါ။ ကိုယ့်တစ်ကိုယ်စာ ချမ်းသာရေးအတွက် ဦးစားမပေးကြပါနဲ့။ အမှန်တကယ်ချို့တဲ့သူဘဝတွေကို မြင်အောင်ကြည့်ပေးကြပါ။ ကိုယ့်နောက်မပါတဲ့ ငွေကြေးတွေအတွက် လောဘဇောတွေ မတက်ကြပါနဲ့တော့။ ကောင်းမှုကုသိုလ်တွေကို ရတဲ့နည်းနဲ့ များနိုင်သမျှ များအောင်ပြုကြပါ။

စစ်မြေပြင်တွင် ဆင်နွှဲရသောတိုက်ပွဲတစ်ပွဲတွင် လူတစ်ရာနှင့် ချီတက်တိုက်ခိုက်သော တပ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် လူငါးဆယ်လျော့ပါးသွားသည့်အတွက် နောက်သို့ဆုတ်ခွာထွက်ပြေး၍မရပါ။ အကယ်၍သာ စစ်ကူ မရပါက ရှိသမျှအင်အား၊ ကျန်သမျှအင်အားဖြင့် အနိုင်ရသည်အထိ တိုက်ကြရုံသာဖြစ်သည်။

ကျွန်တော်တို့ သင်္ဘောသားတွေရဲ့ အခက်အခဲ အခွင့်အရေးများစွာကို အကူအညီပေးနေတဲ့ ကမ္ဘာ့ရေကြောင်းသွားလာရေး အလုပ်သမား များအဖွဲ့ ITF (International Transport Woker's Federation) ကလည်း မတ်လ ၁၆ မှ ဧပြီ ၁၆ အထိ သင်္ဘောသားများကို စာချုပ်သက်တမ်း တစ်လတိုးမြှင့်ပေးလိုက်တယ်လို့ တရားဝင်စာများထွက်လာတော့ မင်းတို့မပြန်ရလို့ ငါတို့ကို မတိုင်ကြားနဲ့ဦး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် (Covid-19)ကြောင့် တစ်လဆက်နေပေးပါဆိုတဲ့သဘော သက်ရောက်သွားပါတယ်။

ဟုတ်တယ် ကိုရန်ပိုင်ရေ၊ လူတွေလိုက်နာသင့်ပြီ၊ ကနေ့အခြေအနေမှာ အဓိကကျမယ်ထင်တဲ့ ဥပဒေပါအချက်တွေကို ကောက်နုတ် ပြရရင် အခန်း (၅) ပါ အချက်တွေက အိမ်ထောင်ဦးစီး၊ အိမ်ထောင်စုဝင် တစ်ဦးဦး သို့မဟုတ် လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဦးဟာ ကူးစက်မြန်ရောဂါ ဖြစ်ပွားသည်ဟု သံသယရှိပါက သို့မဟုတ် ဖြစ်ပွားပါက သိသိချင်း ကျန်းမာရေးဌာနကို သတင်းပို့ရမယ်လို့ ပါရှိတယ်ဗျ။

ကျန်းမာနေတဲ့သင်ဟာ ကျန်းမာနေတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်ရှိမှသာ စိတ်သွားသလောက် ကိုယ်ကခရီးရောက်နိုင်မှာဖြစ်တာ မမေ့ပါနဲ့။ လက်ရှိ အခြေအနေဟာ ရပ်တန့်နေရမယ့်၊ မသိချင်ယောင်ဆောင်ပြီး မှေးနေရမယ့် အခြေအနေမဟုတ်ဘူးဆိုတာ ကျွန်တော်တို့အားလုံး လက်ခံထားရင် ဒီအခြေအနေကနေ ရုန်းထွက်ဖို့ အပြောင်းအလဲကို ကိုယ်တိုင်ကစ သတိရှိရှိ ဖော်ဆောင်ကြဖို့လိုပါတယ်။

အပြင်က ပြန်လာပြီဆိုရင် ဖိနပ်ချွတ်ပြီး လက်ကို ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းပါ၊ အဝတ်အားလုံးချွတ်ပြီး အိတ်တစ်လုံးထဲထည့်ပါ၊ ပါလာတဲ့ပစ္စည်း အားလုံးကို ပုံးထဲထည့်ပါ၊ ချက်ချင်းရေချိုးပါ၊ ရေမချိုးဖြစ်ရင် ခြေ၊ လက် များကို အသေအချာဆေးကြောပါ၊ လက်အိတ်စွပ်ပြီးမှ ပုံးထဲကပစ္စည်း တွေကို ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းပါ၊ လက်အိတ်ကို သေချာစွာချွတ်ပြီး လက်ကို ပြောင်စင်အောင်ဆေးပါဆိုတဲ့အချက်တွေကို လိုက်နာကြဖို့တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

လူငယ်၊ လူရွယ်တွေရဲ့လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်တွေတိုးတက်ဖို့အတွက် လမ်းကြောင်းမှန်စွာရှိစေဖို့ ကျွန်မတို့ရှေ့လူတွေမှာ အသိပညာ ဗဟုသုတ၊ ကိုယ်ကျင့်တရားကောင်းမွန်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးနေပါတယ်။မိသားစုတစ်စုအတွင်း မိဘက သား၊ သမီးကိုပညာအမွေမပေးဘဲ ငါ့မှာငွေကြေးဥစ္စာဓနပြည့်စုံနေတာပဲ၊ ငါရှာထားသမျှ ငါ့သား၊ သမီးအတွက်ပဲ၊ သူတို့လေးတွေအတွက် ဥစ္စာဓနပြည့်စုံအောင်ထားခဲ့နိုင်ရင် တာဝန်ကျေပြီပဲဟု အတွေးအခေါ်မှားစွာနဲ့ အသိပညာ၊ အတတ်ပညာအမွေမပေးနိုင်ခဲ့ပါရင် ပုံပြင်ထဲက ကုဋေရှစ်ဆယ်သူဌေးသားလို နောက်မျိုးဆက်လက်ထက်မှာ ခွက်လက်ဆွဲပြီးတောင်းရမ်းရတဲ့ဘဝကို ရောက်ရမှာမလွဲပါဘူး။

ပထမဦးဆုံး စတင်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရမည်မှာ လမ်းသွားလျှင် အမှုမဲ့၊ အမှတ်မဲ့၊ ငေးတိငေးမောသွားလာခြင်းကို ရှောင်ရှားပါ။ ဘေးဘီကို အကဲခတ်၍သွားလာပါ။ တယ်လီဖုန်းကို မလွှဲမရှောင်သာမှ ပြောပါ။ ပြောရလျှင်လည်း...

မွေးနေ့ရောက်တိုင်း အမေ့ဆုံးမစကားတွေကို အမြဲလိုလို နာရတယ်။ အခုအချိန်ထိ နားထဲကမထွက်ဘူး။ ကျုပ်မွေးနေ့ရောက်တိုင်း အမေ ပြောတဲ့အတိုင်းပဲ လိုက်နာခဲ့တယ်။ အလုပ်အကိုင်ရလို့ ငွေကြေးတတ်နိုင်တော့လည်း ကျုပ်မွေးနေ့ကို အမေ့လက်ထက်က အတိုင်းပဲ လုပ်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ကျုပ်အိမ်ထောင်ကျပြီး မွေးနေ့ရောက်တိုင်းလည်း သား၊ သမီးတွေနဲ့အတူ အဖေနဲ့ အမေ့ကို မိသားစုလိုက် သွားကန်တော့ဖြစ်တယ်။ကျုပ်က အလုပ်အကိုင်နဲ့ တစ်နယ်တစ်ကျေးကို ပြောင်းရတော့လည်း မွေးနေ့ရောက်တိုင်း ဖုန်းဆက်ပြီး အဖေနဲ့ အမေကို ကန်တော့ခဲ့တယ်။

အသွင်ကူးပြောင်းရေး ဒုတိယအစိုးရသက်တမ်းအတွင်းမှာ ဒုတိယအကြိမ်အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေးပြီးဆုံးသွားချိန်မှာ တန်ဖိုးကြီးမားတဲ့ မက်ဆေ့ချ်တွေရရှိခဲ့ပါတယ်။ ပြင်ဆင်ရေးရလဒ်အနေနဲ့ကတော့ ဥပဒေပိုင်းအရ မပြင်ဆင်နိုင်ပေမယ့် နိုင်ငံရေးအရအမြတ်ရတယ်လို့ မည်သို့ပင်ဆိုပေမယ့် နိုင်ငံရဲ့လက်တွေ့ရည်မှန်းချက်နဲ့တိုင်းတာရင် ပြည်သူတွေ ရှုံးသွားတာပဲလို့ ကောက်ချက်ချရမှာပါ။

ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၏ တန်ဖိုးရှိမှုများကို အသုံးမချပါဘဲ အနာဂတ်များကိုသာလျှင် စိတ်ကူးများဖြင့် ပုံဖော်တတ်ကြပါသည်။ ဤကဲ့သို့ ပစ္စုပ္ပန်ကာလ၏တန်ဖိုးကြီးမားမှုများကို မသိနိုင်သရွေ့ ကျွန်တော်တို့တစ်တွေ၏ ရင်ထဲ၌ရောင့်ရဲမှုများသည် ရောက်ရှိလာမည်မဟုတ်ပေ။