အထူးသျဖင့္ က်ဴရွင္ေတြ၊ ကိုယ္ပိုင္ဘာသာရပ္ သင္တန္းေတြက မိႈလိုေပါက္ေနတာ။ အဲဒီေနရာေတြမွာလည္း ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေတြက အျပည့္။ ေႏြရာသီအစကတည္းက ဖြင့္ေနၾကတာ။ ေသာေသာကိုညံလို႔။ ေမးခြန္းပံုစံ ေျပာင္းတာ မေျပာင္းတာ ေနာက္ထား။ သင္နည္းေဟာင္း၊ ပံုစံေဟာင္းအတိုင္း သြားေနၾကတာ။ ေျပာင္းတယ္ဆိုတာ ပညာေရးရပ္ဝန္းႀကီးတစ္ခုလံုး ေျပာင္းႏိုင္ဖို႔လိုတယ္။

အျခားတစ္ဖက္က ျပည္တြင္းျပည္ပက ေလာ္ဘီေတြအေနနဲ႔လည္း ဒီလို အေရးႀကီးေနတဲ့အခ်ိန္မွာေတာင္ ဒီကိစၥဟာ အစိုးရနဲ႔မဆိုင္ဘူး၊ တပ္မေတာ္နဲ႔သာ ဆိုင္တယ္၊ တစ္ဖက္ကလည္း ဒါတပ္မေတာ္နဲ႔မဆိုင္ဘူး၊ ကိုဖီအာနန္ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ျခင္းရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ေတြေၾကာင့္သာ ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုတဲ့ ေသြးကြဲစကားေတြနဲ႔ အျပန္ျပန္ အလွန္လွန္ အျပစ္တင္ရင္း အျပစ္တင္ ေသြးကြဲေနၾကတုန္းဆိုတာလည္း လူမႈကြန္ရက္ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာေတြအထက္မွာ ျမင္ၾကရမယ္ထင္ပါတယ္။

အခုလို အိုင္တီေခတ္ႀကီးထဲမွာ အြန္လိုင္းေပၚပဲ ေရာက္ေနၾကတဲ့ လူငယ္ေတြ၊ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို စာၾကည့္တိုက္ေတြထဲ ေရာက္လာဖို႔ ဘယ္လို ဆြဲေဆာင္ၾကမလဲ စဥ္းစားရပါမယ္။ အြန္လိုင္းေပၚက ေရာင္စံု၊ အ႐ုပ္စံု၊ လႈပ္ရွားမႈအစံုနဲ႔ ဆြဲေဆာင္ထားတဲ့ ညႇိဳ႕ခ်က္ကိုေက်ာ္လြန္ဖို႔ အေသအခ်ာ စဥ္းစားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ တကယ္ေတာ့ အြန္လိုင္း အင္တာနက္ဟာလည္း သံုးတတ္ရင္ ေဆးပါပဲ။ မိုးေပၚက စာၾကည့္တိုက္ႀကီးတစ္ခုထဲ ဝင္ေနမိပါလ်က္ကယ္နဲ႔ စာမဖတ္ျဖစ္ၾကတာပဲ လူျဖစ္႐ံႈးပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာမွာလို ပညာမေတာ္ေပမယ့္ အျခား သက္ေမြးလမ္းေၾကာင္း မ်ားစြာ ေ႐ြးခ်ယ္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မလြယ္ကူေသးပါဘူး။ ယခင္တစ္ႏွစ္က သတင္းတစ္ခု ဖတ္ရပါတယ္။ သမိုင္းဘာသာယူတဲ့ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္မွမရွိဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ားအေနနဲ႔လည္း ဝါသနာထက္ မိမိဘဝ ျမႇင့္တင္ႏိုင္မယ့္ အသက္ေမြးပညာကိုသာ ေ႐ြးခ်ယ္ေနၾကတာမို႔ အာမခံခ်က္မရွိတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြကို မယူၾက၊ မတက္ၾကေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လိစၧဝီမင္းသားေတြအၾကားမွာ အခ်င္းခ်င္း သံသယေတြ ဝင္လာၿပီးေတာ့ အရင္လို ယံုယံုၾကည္ၾကည္ မေျပာျဖစ္ မဆိုျဖစ္ၾကေတာ့ဘူး။ စကားကို ထိန္းသြားၾကၿပီ။ ေျပာရမယ့္ဟာ မွန္သမွ် အကုန္လံုးေတာ့ မေျပာျဖစ္၊ မတိုင္ပင္ျဖစ္ၾကေတာ့ဘူး။ ဘယ္သူ႔ရဲ႕လွည့္ကြက္က ဘာျဖစ္မလဲ ဆိုတာမ်ိဳးနဲ႔ပဲ တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ ေစာင့္ၾကည့္ အကဲခတ္ၾကေတာ့တဲ့ အေနအထားေတြအထိ ေရာက္လာတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဂိုဏ္းဂဏေတြပါ ကြဲကုန္ၾကတယ္ဆိုပါေတာ့။

အာဏာရပါတီသည္ အစိုးရမွတစ္ဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကိုရရွိထားရာ အမိန္႔ႏွင့္ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ခြင့္ရွိသည္။ လူအမ်ားလိုက္နာေစရန္ အစိုးရမွတစ္ဆင့္ ဖိအားေပး လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အာဏာရွိသည္။ သို႔ပါ၍ အမုန္းစကားမ်ား မျပန္႔ပြားေစရန္ လုပ္ေဆာင္ရာ၌ အဓိက တာဝန္အရွိဆံုးသူျဖစ္သည္။

ေဒသခံျပည္သူေတြကလည္း မိမိတို႔ထံက ေန႔စဥ္ထြက္ရွိတဲ့ အမိႈက္ေတြကိုလည္း မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္က အမ်ိဳးအစားခြဲၿပီး စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲလို႔ အိတ္ေတြနဲ႔ ခြဲထားေပးတာ၊ စည္ပင္သာယာေရးကလည္း စည္ပင္သာယာေရး ဥပေဒထဲမွာပါတဲ့ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြနဲ႔အညီ ျပည္သူကိုႏိႈးေဆာ္တာ၊ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ကလည္း ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကို လိုက္နာတာေတြ အေလးထား ေဆာင္႐ြက္ၾကရမယ့္အခ်ိန္ ေရာက္ေနပါၿပီ။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို အီသီယိုးပီးယား (အာဖရိက) နဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္း၊ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ (အာဖရိက) ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ျခင္း လုပ္ေနျခင္းက သိပ္အဓိပၸာယ္ မရွိပါ။ ျမန္မာနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စ႐ိုက္၊ ရာသီေဒသ အလြန္ ျခားနားပါတယ္။ ဂ်ပန္၊ အေမရိကန္၊ ဂ်ာမနီ၊ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ စတဲ့ႏိုင္ငံမ်ားလည္း မဟုတ္ပါ။ တကယ္ႏိႈင္းယွဥ္ရမယ့္ ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ အနီးဆံုးျဖစ္တဲ့ ဗီယက္နမ္၊ စင္ကာပူ၊ တ႐ုတ္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ အကူအညီ အမ်ားဆံုးရမယ့္ ႏိုင္ငံကေတာ့ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္နဲ႔ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ရင္ နယ္ေတြမွာ ေတြ႔ ျမင္ရတဲ့ အေနအထားအရေတာ့ စိုးရိမ္စရာပါ။ ေနထိုင္စားေသာက္မႈအေနနဲ႔ အထူးေျပာစရာမရွိေပမယ့္ ေဆးကုသမႈအပိုင္းမွာ အေတာ္အားနည္းေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဆင့္မီ ေဆးဝါးဝယ္ယူရရွိမႈကလည္း မရွိဘူး။ ခ႐ိုင္ၿမိဳ႕ႀကီးအထိ တက္ဝယ္မွ ရႏိုင္တာရွိသလို အရည္အေသြးညံ့တဲ့ ေဆးဝါးေတြကိုလည္း သံုးေနၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။

ကမၻာ့အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြ၊ ကမၻာ့ အဖြဲ႔အစည္းႀကီးေတြကလည္း အစိုးရနဲ႔ တပ္မေတာ္ကိုခြဲထုတ္ၿပီး ႏိုင္ငံအင္အား ခ်ည့္နဲ႔လာေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ေနတာလို႔လည္း ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းမွာ ဘဂၤါလီအေရးကိစၥ ေျဖရွင္းရာမွာ မ်ားစြာ ေနာက္က်ေနတာကလည္း အျဖစ္မွန္မ်ား ေျဖရွင္းရာမွာ အခက္အခဲမ်ားနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရသလို အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ကစားကြက္မွာလည္း အသံုးခ်ခံေနရပါတယ္။ ေဘာလံုးကစားပြဲနဲ႔ႏိႈင္းယွဥ္ပါက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အိမ္ကြင္းျဖစ္ပါလ်က္ ခံစစ္နဲ႔ ကစားေနရသည္ႏွင့္ တူေနပါတယ္။

ေတြ႔ဆံုျခင္းမရွိျခင္းေၾကာင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး မသိ၊ မသိျခင္းေၾကာင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ေၾကာက္ရြံ႕မႈ ရွိလာသည္။ ေၾကာက္ရြံ႕မႈေၾကာင့္ ယံုၾကည္မႈ နားလည္မႈ မရ။ ယံုၾကည္နားလည္မႈ မရေသာေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္။ ဆန္႔က်င္ဘက္အားျဖင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးျခင္းေၾကာင့္ သိလာသည္။ ရင္းႏွီးလာသည္။ ေၾကာက္ရြံ႕မႈ ကင္းလာသည္။ ယံုၾကည္နားလည္မႈ ရလာသည္။ ယံုၾကည္မႈ နားလည္မႈ ရွိျခင္းေၾကာင့္ အတူယွဥ္တြဲ ေနထိုင္လာႏိုင္ၿပီး စစ္မွန္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ၾကမည္ဆိုသည့္ စကားဝိုင္းျပဳလုပ္ျခင္း၏ အေျခခံ သေဘာတရားတို႔ကို ယခုႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲက Message တစ္ခုေပးႏိုင္ခဲ့သည္ဟု ဆိုရမည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ စကားဝိုင္းအႏုပညာကို ဦးတည္ေဆြးေႏြးႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ပထမဦးဆံုးအေနနဲ႔ ကာကြယ္တားဆီးဖို႔ဆိုရင္ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈေတြ ရွိႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံ့ဘ႑ာေတြကို ကိုင္တြယ္သံုးစြဲၿပီး ျပည္သူလူထုနဲ႔ အမ်ားဆံုး ဆက္ဆံေနရတဲ့ ဌာနေတြ၊ ျပည္သူ႔ဘ႑ာကို ကိုင္တြယ္သံုးစြဲတဲ့ ဌာနဆိုင္ရာေတြကို ဦးတည္ခ်က္ထားၿပီး တာဝန္ယူတဲ့ အရာထမ္းေတြကို ပစ္မွတ္ထားရပါမယ္။ ဒီဌာနေတြရဲ႕ သေဘာသဘာဝ စနစ္မ်ားနဲ႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး လိုအပ္ရင္ ျပဳျပင္ေပးရမယ္၊ က်န္သူေတြက ေစာင့္ၾကည့္ၾကရပါမယ္။

ပညာေရးအတြက္ ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္းေတြ ဖြင့္ထားတာဟာ ေလ့က်င့္ေပးဖို႔ သက္သက္ပဲျဖစ္သင့္တယ္ ဆိုတာရယ္၊ ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္းေတြမွာ အရည္အခ်င္း ျပည့္ဝတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမေကာင္းေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေနေစခ်င္တာရယ္၊ ေလ့က်င့္ေရးေက်ာင္းေတြဟာ အစိုးရေက်ာင္းေတြနဲ႔အၿပိဳင္ မျဖစ္သင့္ဘူး။ အစိုးရသတ္မွတ္ထားတဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္း၊ သင္႐ိုးမာတိကာ အၫႊန္းေဘာင္ေတြနဲ႔အညီ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ေလ့က်င့္ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္သင့္တဲ့ေနရာ အရည္အေသြးျပည့္ဝတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမေကာင္းေတြ ေမြးထုတ္ေပးတဲ့ သီးသန္႔ေက်ာင္းေတြပဲ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့သေဘာပါ။

သမၼတဦးဝင္းျမင့္သည္ ႏိုင္ငံေရးအေတြ႔အႀကံဳ၊ လႊတ္ေတာ္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ား ရွိခဲ့သည္မွန္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတအျဖစ္ ယခုမွစတင္၍ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရသည္ျဖစ္ရာ ယခင္ႏွင့္မတူ ျခားနားကြဲျပားေသာ လုပ္ငန္းသဘာဝမ်ားကို ရင္ဆိုင္ႀကံဳေတြ႔ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ သမၼတတစ္ေယာက္၏ ေအာင္ျမင္ေရး၊ လုပ္ငန္းမ်ားအဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔ေရးအတြက္ သမၼတ႐ံုးအဖြဲ႔၏ အရည္အေသြး ထက္ျမက္မႈ၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္မားမႈႏွင့္ အေတြ႔အႀကံဳႂကြယ္ဝျခင္းတို႔သည္လည္း မ်ားစြာ အေရးပါ အရာေရာက္ပါသည္။

... သမၼတဦးစီးတဲ့ ဘ႑ာေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕အခန္းက႑ကိုျမႇင့္တင္ၿပီး အေျခခံဥပေဒက ေပးထားတဲ့တာဝန္ကို ေက်ပြန္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္မွသာ ျပည္သူေတြ ျမင္ခ်င္ေတြ႔ခ်င္ေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္လာၾကရမွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါေၾကာင္းနဲ႔ လမ္းေၾကာင္း မေျပာင္းလဲဘူးဆိုရင္ေတာ့ ျပည္သူ႔ဘ႑ာေတြလည္း ပလိုင္းေပါက္နဲ႔ ဖားေကာက္သလို၊ ဆီးသီးဗန္းလည္း အခါခါေမွာက္လို႔ ေျပာင္းလဲမႈဆိုတာ ေရေပၚမွာ အ႐ုပ္ေရးသလိုသာ ျဖစ္ႏိုင္ပါေၾကာင္း ...