ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ အရာရာနိမ့္က်ေနတဲ့ တိုင္းျပည္တစ္ခုကို ေရွ႕ေရာက္ေအာင္တြန္းပို႔ၾကဖို႔ဆိုရင္ အေျပာင္းအလဲေတြကို က႑ေပါင္းစံုမွာ ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔လိုၿပီးဒီေနရာမွာ အားလံုးပါဝင္ ပူးေပါင္းေဖာ္ေဆာင္ၾကဖို႔ ေျပာလိုရင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီေန႔ႀကံဳေနရတဲ့ပစၥကၡ အေျခအေနကိုအရွိအတိုင္း သံုးသပ္ၾကည့္တဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔လူမ်ိဳးေတြ ေၾကာက္ၾကတဲ့အရာထဲမွာ အေျပာင္းအလဲ (Change) ဆိုတဲ့အရာ တစ္ခုလည္းပါပါတယ္လို႔ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာလို႔ ရပါတယ္။

ျမန္မာစာသည္ စိတ္ကိုသင္ေသာစာျဖစ္သည္ဟု ေရွးဆရာႀကီးမ်ားက ေျပာဆိုစမွတ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာစာသည္ စာေပမ်ားကိုသင္ၾကား ေပး႐ံုသာမက လူ႔စိတ္ကိုပါ သိမ္ေမြ႔လာေစရန္အတြက္ နည္းလမ္းျပေပးသည့္ ဘာသာရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ျမန္မာစာေပတြင္ အဖိုးမျဖတ္ႏိုင္သည့္ စာေပရသမ်ားစြာရွိေလသည္။ ထိုရသစာေပတို႔ကတစ္ဆင့္ ဘဝေနနည္းမ်ားကို သိျမင္ရသည့္အျပင္ ကိုယ့္က်င့္သိကၡာတရားကိုပါ နားလည္လာရသည္။ စာေရးသူတို႔ သင္ၾကားရသည့္စာေပမ်ားတြင္ ျပဇာတ္မ်ားလည္း ပါဝင္သည္။ ျပဇာတ္စာေပမ်ားသည္လည္း ေခတ္စနစ္ကို ျပဳျပင္လိုေသာ ေစတနာအရင္းခံႏွင့္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုျပဇာတ္မ်ားက တစ္ဆင့္ လူ႔စိတ္လူ႔သေဘာကိုသတိျပဳမိၿပီး ဆင္ျခင္စရာမ်ားရသည္။

အစိုးရစကားကိုနားေထာင္ၿပီး လိုက္ေျပာင္းခ်င္ေနတဲ့ သူေတြေတာင္ စိတ္ညစ္ေနၾကရတဲ့ျပႆနာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ယူနီကုဒ္ေျပာင္းလို႔ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ နည္းပညာဆိုင္ရာ ျပႆနာေတြအဆင္ မေျပမႈေတြပါပဲ။ တစ္ေယာက္ေရးထားတာေတြ ေနာက္တစ္ေယာက္က ဖတ္မရတာ၊ ေဇာ္ဂ်ီလိုအျခားစာလံုးနဲ႔ အရင္က ေရးထားတဲ့ မွတ္စုေတြ၊ စာေတြ၊ ဖုန္း လိပ္စာေတြ ဖတ္မရတာ၊ ဒါေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ နည္းပညာ ကူညီေထာက္ပံ့ေရးအစီအစဥ္ေတြ ျပင္ဆင္ထားဖို႔လိုပါတယ္။ စက္ထဲမွာ ရွိၿပီးသား မွတ္တမ္း၊ မွတ္စ၊ု လိပ္စာေတြကို အလိုအေလ်ာက္ ယူနီကုဒ္ေျပာင္းေပးႏိုင္တဲ့ နည္းစနစ္ Converter ေတြကို ႀကိဳတင္ဖန္တီးေပးထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပံုမွန္ေဆာင္႐ြက္လာတဲ့ ေဆာင္႐ြက္ခ်က္ေတြနဲ႔ နီးမွကပ္မွ ကပ္တြန္း တြန္းလိုက္တဲ့ေဆာင္႐ြက္ခ်က္မွာ အားထုတ္မႈခ်င္းမတူသလို သက္ေရာက္မႈခ်င္းကလည္း ကြာပါတယ္။ ပံုမွန္ေဆာင္႐ြက္ရတဲ့အခါက်ေတာ့ ေန႔စဥ္၊ အပတ္စဥ္၊ လစဥ္ ပံုမွန္ေဆာင္႐ြက္ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ စိတ္ရွည္ဖို႔လိုသလို အားထုတ္မႈဝီရိယကလည္း ေလ်ာ့ေနလို႔မရဘူး။ ဘယ္လုပ္ငန္းမွာ ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ္လုပ္စရာရွိတာကို ပံုမွန္ေဆာင္႐ြက္ေနသူတစ္ေယာက္ဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္လိုအတားအဆီးမ်ိဳးကိုမဆို သိပ္မပင္ပန္းဘဲနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားသြားႏိုင္မွာပါပဲ။

လူတိုင္းတြင္ ကိုယ္စီ ဘဝ၊ ကိုယ္စီ အသက္၊ ကို္ယ္စီ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ေတြရွိေနခဲ့ၾကသည္ကို သတိခ်ပ္သင့္ပါသည္။ မည္သည့္ကိစၥကိုပဲေဆာင္ ႐ြက္ၾကသည္ျဖစ္ေစ ဦးစြာပထမ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရွိဖို႔က ပထမျဖစ္ပါသည္။ လူတစ္ေယာက္ခ်င္းစီ၌လည္း ကိုယ္စီ စိတ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတို႔ ရွိေနဖို႔ လိုအပ္လွပါသည္။ ထိုသို႔ရွိႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း မွန္ကန္သည့္ အေတြးအေခၚ၊ လုပ္ရပ္၊ အေျမာ္အျမင္တို႔ တည္ရွိေနၾကရမည္ပဲ ျဖစ္ပါသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေနမွသာလွ်င္ အရာရာကို ေရွ႕ဆက္ေဆာင္႐ြက္၍ ရႏိုင္ပါလိမ့္မည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔တစ္ေတြသည္ မသိဘူးဟူေသာ ျငင္းဆန္ျခင္း သေကၤတမ်ားအားကိုးျဖင့္ အမွန္တရားကို ရွာေဖြတတ္ၾကေပသည္။ တာဝန္ယူျခင္း၊ တာဝန္ခံျခင္းဟူေသာ ေႏြးေထြးသည့္အေပါင္းသေကၤတမ်ားျဖင့္ အမွန္တရားကိုရွာေဖြဖို႔ရန္ တြန္႔ဆုတ္ေနတတ္ၾကေပသည္။ ခံရပါမ်ားလာခဲ့ေသာ စိတ္ဒဏ္ရာမ်ားကို စာနာနားလည္ေပးၾကရင္း ေဖးမကူညီၾကရမည့္အစား ဝဋ္ေႂကြးဟူေသာ စကားလံုးေအာက္သို႔သာ တြန္းပို႔ေနတတ္ၾကေပသည္။တစ္နည္းအားျဖင့္ အမွားကိုအမွားႏွင့္ေပါင္းၿပီး သံသရာရွည္ေအာင္ ဆြဲဆန္႔ၾကျခင္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေပသည္။

တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းေနေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးရမည္ဟူ၍ ေႂကြးေၾကာ္ေန႐ံုမွ်ျဖင့္ ဘာမွျဖစ္လာမည္မဟုတ္ပါ။ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းအလိုက္၊ ရာထူးအဆင့္အလိုက္ ျပည္သူ႔ဘ႑ာစား၍ တာဝန္ယူထားသူမ်ားသည္ တာဝန္ေက်႐ံု၊ ဝတၱရား ေက်႐ံုမွ်သာ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္႐ံုေနမွ်ျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ ရပ္႐ြာေအးခ်မ္းသာယာေရးဆိုသည္ကလည္း မည္သည့္အခါမွ် ျဖစ္လာမည္ မဟုတ္ေပ။

ဗီယက္နမ္လို စစ္ေဘးသင့္ႏိုင္ငံတစ္ခုက ခုလို ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာတာ ျမင္ရေတာ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ အားငယ္မိတယ္။ ကိုယ္ညံ့တဲ့အေၾကာင္း ေျပာရတာမေကာင္းေပမယ့္ အရွိတရားက အာဆီယံမွာ အဘက္ဘက္က အနိမ့္ဆံုးျဖစ္ေနတယ္။ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမွာ ၾကည့္မလား၊ တစ္ဦးခ်င္းဝင္ေငြမွာၾကည့္မလား၊ ပ်မ္းမွ် လူ႔သက္တမ္းကိုၾကည့္မလား၊ ပညာေရးမွာ ၾကည့္မလား။ ျမန္မာက အနိမ့္ဆံုးမွာ။ ရာဇဝတ္မႈ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈေတြမွာက်ေတာ့ ထိပ္ဆံုးက ...

ျမန္မာျပည္မွာ ျပည္သူေတြ အဆင္ေျပေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးရမယ့္အရာ ေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနၾကပါေသးတယ္။ က်န္းမာေရးအတြက္လုပ္မလား၊ ပညာေရးအတြက္လုပ္မလား၊ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ေတြ ခံစားေနရတဲ့ ပရဟိတအလုပ္ေတြပဲလုပ္မလား လုပ္မယ္ဆိုရင္ လုပ္လို႔ရတဲ့အလုပ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဲဒီအလုပ္ေတြကိုလုပ္ရင္းနဲ႔ အမ်ားရဲ႕ခ်စ္ခင္ေလးစားမႈေတြ ရယူႏိုင္ပါတယ္။ အလြန္ဆိုးခဲ့ၿပီး လူတိုင္းရဲ႕ခ်ဥ္ဖတ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အဂၤုလိမာလဆိုတဲ့ လူဆိုးႀကီးေတာင္ အဂၤုလိမာလသုတ္နဲ႔ မီးမဖြားႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုကူညီရင္း ျပည္သူေတြရဲ႕ေမတၱာကိုရခဲ့တဲ့ သာဓကလည္း ရွိေနပါတယ္။ အမွားကို ျပဳျပင္ၿပီး အမွန္ျမင္ၿပီး ေကာင္းမႈလုပ္သူေတြကို လူတိုင္းက ေႏြးေႏြးေထြးေထြး လက္ကမ္းႀကိဳဆိုၿမဲပါ။

မိမိလိုခ်င္တဲ့အရာကို ရေအာင္ယူတတ္တာအျပင္ ရလာတာကို လက္ခံတတ္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ကိုယ္လိုရာကိုေရာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားတဲ့အခါမွာ လက္ရွိေရာက္ေနတဲ့ေနရာကို နားလည္လက္ခံတတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ကိုယ္အထင္ႀကီးေလးစားအားက်တဲ့ လူတစ္ေယာက္ေနရာကို ေရာက္ခ်င္တယ္ဆိုပါေတာ့။ သူ႔ေနရာကို ကိုယ္တကယ္ေရာက္သြားရင္လည္း ကိုယ္ကသူျဖစ္သြားတာ မဟုတ္ဘူး။ သူလုပ္သြားသေလာက္ ကိုယ္မလုပ္ႏိုင္ရင္ အဲသည္ေနရာဟာ ကိုယ္ေမွ်ာ္လင့္သလိုျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး။ သူလုပ္စဥ္က ဒီေနရာကိုေနရိပ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ခဲ့သလဲ။ ကိုယ္ကေရာ ဘယ္လိုလုပ္ဖို႔ျပင္ဆင္ထားသလဲ။

သတိထားရမွာက ႐ံုးတစ္႐ံုးမွာ အနားပ်ာေတြ ရွိေနၿပီဆိုရင္ အဲဒီ႐ံုးဟာ စည္းလံုးညီၫြတ္မႈမရွိတဲ့ ႐ံုးအသြင္ေျပာင္းသြားပါတယ္။ အနားပ်ာကို ဆန္႔က်င္သူနဲ႔ အနားပ်ာေအာက္ဝင္ၿပီး အခြင့္အေရးလိုခ်င္သူ ဆိုၿပီး အုပ္စုေတြကြဲတဲ့အခါ ရလဒ္အေနနဲ႔ ႐ံုးတြင္း စည္းလံုးညီၫြတ္မႈ၊ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈေတြ ေပ်ာက္ဆံုးကုန္ပါတယ္။ သေဘာထားမွ်တတဲ့ လူႀကီးေတြက ဒါကို ရိပ္မိၾကေပမယ့္ အတၱႀကီးတဲ့လူႀကီးေတြက မသိက်ိဳးကၽြန္ျပဳထားလိုက္ၾကတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္မႈမမွ်တလို႔ လုပ္ငန္းေတြ မေအာင္ျမင္တဲ့အခါ ေခ်ာ့ေမာ့ခိုင္းလို႔ရေနတဲ့ အေနအထားမွာ ႀကိမ္းလား၊ ဝါးလား ခိုင္းလာရတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ မလိုလားအပ္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ ပ်က္စီးမႈေတြ၊ အလုပ္စြန္႔ခြာလိုစိတ္ေတြနဲ႔ လုပ္ငန္းခြင္ဟာ ဝါးအစည္း ေျပသလို အစည္းေျပသြားရတယ္။

တန္ဖိုးရွိသည့္ အခ်ိန္ကို ဂိမ္းမ်ား၊ လူမႈကြန္ရက္မ်ား အလြန္အကၽြံ အသံုးျပဳ၍ ျဖဳန္းတီးေနျခင္းသည္ ေကာင္းေသာလကၡဏာမဟုတ္ပါေခ်။ အခ်ိန္လည္းကုန္ရ၏။ ေငြလည္းကုန္ရ၏။ ထို႔ျပင္ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ က်န္းမာေရးမ်ား ထိခိုက္လာႏိုင္၏။ လူမႈေရးမ်ား ပ်က္ယြင္းလာႏိုင္၏။ သို႔ျဖစ္၍ ယေန႔ေခတ္ လူငယ္မ်ား အခ်ိန္ကိုမွားယြင္းစြာ အသံုးျပဳေနမႈသည္ ဘဝကိုနစ္နာမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစသည္။ သို႔ေသာ္ လူငယ္မ်ားသတိမမူၾကေပ။ သတိမူမိေစရန္အတြက္ လူႀကီးမ်ားက တိုက္တြန္းမႈ အားနည္းေနသည္။ လူႀကီးမ်ားကိုယ္တိုင္ပင္ လက္ကိုင္ဖုန္းျဖင့္ အခ်ိန္ကို ကုန္လြန္ေနၾကသည္။

အကယ္စင္စစ္ မိမိအား ေငြေၾကးလာဘ္လာဘေပးသူ၊ တံစိုးလက္ေဆာင္ေပးသူကို အခြင့္အေရးေပးျခင္း၊ မ်က္ႏွာသာေပးျခင္း၊ အျပစ္မွကင္းလြတ္ခြင့္ေပးျခင္း စသည္တို႔ကို အဂတိလိုက္စားမႈဟူ၍ ေခၚဆိုႏိုင္သလို မိမိအား ေငြေၾကးလာဘ္လာဘမေပးသူ၊ တံစိုးလက္ေဆာင္မေပးသူကို ရသင့္ရထိုက္သည့္ အခြင့္အေရးမေပးျခင္း၊ မ်က္ႏွာသာမေပးျခင္း၊ အျပစ္ေပး အေရးယူျခင္း စသည္တို႔ကိုလည္း အဂတိလိုက္စားမႈဟူ၍ ေခၚဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။

အဲလို အေျခအေန မတူတာေတြကို ေျခဥျပင္လို႔ ေကာင္းသြားမယ္ဆို နတ္၊ လူ သာဓုေခၚမယ့္ အလုပ္ပဲေလ။ အားလံုး ဝိုင္းဝန္းလုပ္ၾကရမွာေပါ့။ အခြင့္အေရးဆိုတာ ႏွစ္ခါမရတတ္ဘူးလို႔ ဆိုၾကတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခုျပင္ဆင္ဖို႔ လုပ္ေနၾကတာကိုလည္း သိပ္ေတာ့မသိေပမယ့္ ေျခဥျပင္ဖို႔ လႊတ္ေတာ္ကို တင္ေနတာ ၆ ခါ ေတာင္ရွိၿပီဆိုပဲ။ ဘာျဖစ္လို႔ပါလိမ့္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွ ေျခဥက တစ္ခုတည္းရွိတာ မဟုတ္ဘူးလား။

အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ေလာက္ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ မ်က္စိပိတ္၊ နားပိတ္႐ံုသာမက ပါးစပ္ေတြပါပိတ္ၿပီး အေၾကာက္တရားနဲ႔ ေနသားက်လာခဲ့တဲ့ျပည္သူေတြဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ NLD အစိုးရလက္ထက္က်မွသာ မ်က္စိပြင့္၊ နားပြင့္ၿပီး လြတ္လပ္စြာ ေဝဖန္ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ဆိုတဲ့ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အႏွစ္သာရ စတင္အသံုးျပဳခြင့္ရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိအစိုးရအေနနဲ႔ သာမက တျခား Somebody မ်ားလည္း ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာသာမက အျခားက႑အသီးသီးမွာလည္း အမ်ားျပည္သူရဲ႕ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေဝဖန္ေရးကို လက္ခံႀကိဳဆိုျခင္းျဖင့္ ဒီမိုကေရစီျပယုဂ္ကို ထင္ထင္ရွားရွား ေဖာ္က်ဴးႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။