ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲျမန္ဆန္ဖို႔၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈျမန္ဆန္ဖို႔ဆိုရင္ ႏိုင္ငံရဲ႕အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ဥပေဒအတိုင္း ရပ္တည္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အထက္အမိန္႔ရမွလုပ္ေဆာင္တာ၊ မီဒီယာမွာေဖာ္ျပမွ လုပ္ေဆာင္တာ၊ တိုင္စာေရာက္မွ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ ေနတာေတြဟာ အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြ မခိုင္မာေသးဘူး၊ ဥပေဒမစိုးမိုးေသးဘူးလို႔ ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အခုေျပာေနတဲ့ ေ႐ႊျပည္သာၿမိဳ႕နယ္ထဲက ကိုယ္ပိုင္ အထက္တန္းေက်ာင္းရဲ႕ နာမည္ကိုေတာ့ စည္းေစာင့္တဲ့အေနနဲ႔ မေျပာလိုေတာ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီေက်ာင္းဟာ ပညာေရးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ဥပေဒနဲ႔ ၫႊန္ၾကားခ်က္ေတြကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈေနတယ္၊ လိုက္နာမႈ အားနည္းေနတယ္လို႔ သံုးသပ္ရတယ္။ သူတို႔လုပ္ရပ္ေတြက ငါေထာင္ထားတဲ့ေက်ာင္းဆိုၿပီး လုပ္ခ်င္ရာလုပ္သလို ျဖစ္ေနတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းဆိုတာ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနက ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္း နည္းဥပေဒ ပုဒ္မ(၈)အရ ခြင့္ျပဳမွ ဖြင့္ခြင့္ရတာ။ ဆိုလိုခ်င္တာက ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းေတြဟာ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ကြပ္ကဲမႈေအာက္မွာ ရွိေနတယ္လို႔ သိေစခ်င္တာ။

လူတိုင္း မွားတတ္ပါတယ္။ မွားတတ္ၾကတယ္ဆိုေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လူေတြ မွားတာက မေျပာပေလာက္တဲ့အရာေလးေတြပါ။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ျပင္မရေတာ့ေလာက္ေအာင္ မွားၾကတာေတြလည္း ရွိတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ေစ သူ႔အတြက္ ျပင္ဆင္ခြင့္ဆိုတာေတာ့ ေပးရပါတယ္။

... လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြက လြန္ေျမာက္ဖို႔ဆိုရင္ ႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမေပၚေျမေအာက္မွာရွိတဲ့ သယံဇာတေတြက ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အက်ိဳးစီးပြားကိုမိမိတို႔တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း အက်ိဳးအတြက္ အသံုးျပဳတာ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြ က်ဴးလြန္တာ၊ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုအတြက္ ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲေအာင္ အသံုးခ်ၾကတာ၊ ဒါကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စားပြဲဝိုင္းနဲ႔ အလွမ္းေဝးေနၾကတာေတြမ်ား ျဖစ္ေပၚေအာင္ မလုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ လိုေနတဲ့အခ်ိန္ကာလတစ္ခုကို ေရာက္ေနၿပီျဖစ္ပါေၾကာင္း ...

... ႏိုင္ငံ့သမိုင္း၊ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈသမိုင္း၊ တပ္မေတာ္၏သမိုင္း၊ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုမ်ား၏သမိုင္း၊ ၎တို႔၏ လက္နက္စြဲကိုင္ တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကသည့္ အေၾကာင္းရင္း၊ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး ေဆာင္႐ြက္ခ်က္အစဥ္အလာႏွင့္ ၎တို႔၏ အရည္အခ်င္းမ်ားကို ဂဃနဏ မသိဘဲႏွင့္ ေဝဖန္ျပစ္တင္ ေရးသားမႈ၊ ေသြးခြဲသပ္လွ်ိဳေရးသားမႈမ်ားမွာ အႏၲရာယ္ႀကီးလွသည္။ ဆိုရလွ်င္ ထိုကဲ့သို႔ေသာသူမ်ားမွာ စာေပမတတ္၍ ၾကက္ေျခခတ္ၾကသူမ်ားႏွင့္ အလားသဏၭာန္ တူညီပါသည္။ ႏိုင္ငံ့မ်က္ႏွာကို အိုးမဲသုတ္ေနၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို႔ ဖက္ဒရယ္မူကို အစိုးရ ဖြင့္ဆိုပံု၊ တပ္မေတာ္၏ ဖြင့္ဆိုပံု၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား၏ ဖြင့္ဆိုပံုႏွင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ ဖြင့္ဆိုပံု မတူညီၾကေပ။ ယင္းမွာလည္း ေရခံေျမခံေပၚတြင္မူတည္၍ ကြဲျပားျခင္းျဖစ္ရာ အလြန္ သဘာဝက်ေပသည္။ ဖက္ဒရယ္ဝါဒီတို႔မွာ မည္သူ႔ကိုမွားသည္၊ မည္သူက မွန္သည္ဟူ၍ အေျဖထုတ္ရန္ တာဝန္မရွိပါ။ သို႔ေသာ္ ဥပေဒသေဘာအရ၊ ဖြင့္ဆိုမႈအရ မူလအဓိပၸာယ္မွ ေသြဖည္သြားလွ်င္ အျပဳသေဘာႏွင့္ အႀကံျပဳ ေဆာင္႐ြက္ေပးရမည္ျဖစ္သည္။

ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာန အထူးသျဖင့္ အေျခခံပညာဦးစီးဌာနသည္ ဌာနမွထုတ္ျပန္ထားေသာ အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားသည္ ပညာေရး သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမႈ ရွိျခင္း မရွိျခင္းဆိုသည္ကို ေလ့လာဆန္းစစ္ရန္ လိုအပ္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ အမ်ိဳးသား ပညာေရး ဥပေဒ၊ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း ဥပေဒႏွင့္ နည္းဥပေဒပါအခ်က္မ်ားကို စနစ္တက် လိုက္နာေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ပါၿပီလားဆိုျခင္းကို ျပန္လည္ သံုးသပ္သင့္ၿပီျဖစ္ပါသည္။

ပိတ္မိေနတဲ့ျပည္သူေတြ ကယ္ထုတ္ေရး၊ စစ္ပြဲေတြ ရပ္တန္႔ေရး၊ လူအား၊ ေငြအား၊ ဉာဏ္အားေတြနဲ႔ လုပ္ေနၾကတာလည္း အားတက္သေရာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္တိုင္းျပည္အတြင္းက ကိုယ့္လူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္းျဖစ္တဲ့ တိုက္ပြဲမွာ အစိုးရက ပိတ္မိျပည္သူေတြ ကယ္ထုတ္ေပးေနရတယ္ဆိုတာလည္း တစ္မ်ိဳးႀကီး ျဖစ္ေနမလား စဥ္းစားရျပန္ပါတယ္။

ပစၥဳပၸန္ကာလ၏ စီးပြားေရး လံုၿခံဳမႈဆိုသည္မွာ စစ္ေရးလံုၿခံဳမႈ ကဲ့သို႔ပင္ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရး၏ အေရးႀကီးေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးေပးေရးႏွင့္ အကာအကြယ္ေပးေရးသည္ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးတြင္ အေရးႀကီးသည္။ တတိယ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားအေနႏွင့္ သူတို႔၏ႏိုင္ငံသားမ်ားကို အျပည့္အဝ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးမေပးႏိုင္သျဖင့္ လံုၿခံဳမႈ နည္းပါးသည္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ မိမိႏိုင္ငံသားမ်ားကို အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း မဖန္တီးေပးႏိုင္ဆံုးႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနေသးသည္။

ယခုလက္ရွိ ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ရခိုင္ေဒသက အေရးကိစၥေတြဟာ မိမိတို႔ႏိုင္ငံနဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား၊ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးေတြနဲ႔အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္တို႔အၾကား ျဖစ္ပြားေနတဲ့ကိစၥေတြ ဆိုတာထက္ ကမၻာ့ဆူပါပါဝါ အင္အားႀကီးအေရွ႕အုပ္စုနဲ႔ အေနာက္အုပ္စု ႏွစ္ခုအၾကားမွာ ပထဝီႏိုင္ငံေရးအရ အေရးပါလွတဲ့ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ အသံုးခ်ခံသက္သက္ ျဖစ္ေနၾကရတာလို႔ ေတြးယူၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာေတြ ေျပလည္သြားသည့္တိုင္ ေနာက္ထပ္ ေနာက္ထပ္ ဖိအားေပးမႈမ်ိဳးစံုကိုလည္း ဆက္လက္ ႀကံဳေတြ႔ၾကရဦးမွာ အမွန္ပါပဲ။

ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ဘယ္ေနရာမွာမွ ေသနတ္သံ မၾကားလိုဘူး။ တစ္ခုေတာ့ ေျပာစရာ ရွိႏိုင္တယ္။ “သူတို႔ ဒီလို လာပစ္ခတ္၊ ဒီလိုလာအၾကမ္းဖက္ေနတာကို ၿငိမ္ခံေနရမလား” တပ္မေတာ္က တပ္မေတာ္အလုပ္ လုပ္ေနတာပါလို႔ဆိုရင္ေတာ့ ဒီသံသရာ ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးက ဘယ္ေတာ့မွ ၿပီးဆံုးဖို႔ လမ္းမျမင္ႏိုင္ပါဘူး။ ျပည္သူေတြ အားလံုး ကိုယ့္ႏိုင္ငံႀကီး ၿငိမ္းခ်မ္းတာကို ျမင္ခ်င္ေနၾကတယ္။ အခ်င္းခ်င္း တိုက္ေနခိုက္ေနၾကတာေတြကို ဆက္ၿပီးမျမင္လိုေတာ့ဘူး။

မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ႏိုင္ငံသစ္အျဖစ္ ေပၚထြန္းလာသည့္ႏိုင္ငံမ်ား၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပည္တြင္းစစ္ႀကီး ျဖစ္ေနခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအားလံုး ယခုအခါစစ္ပြဲေတြ မရွိၾကေတာ့ပါ။ စစ္ပြဲေတြ မရွိေတာ့သလို ႏိုင္ငံေတြလည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္ကေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ ဝဲဩဃ သံသရာထဲမွာ၊ ဆင္းရဲတြင္းဒုကၡထဲမွာ နစ္ေမ်ာေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ျပည္သူ သန္းႏွင့္ခ်ီ၍ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေသာင္တင္ေနရဆဲ။ ျပည္သူ သန္းႏွင့္ခ်ီ၍ ႏိုင္ငံကိုစြန္႔ခြာ ေ႐ႊ႕ေျပာင္း အလုပ္လုပ္ေနၾကရဆဲ။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔လည္း မေသခ်ာ၊ ျပည္ေထာင္စုႀကီး မၿပိဳကြဲႏိုင္ေတာ့ဆိုသည့္ အာမခံခ်က္မ်ားလည္း မရွိေသးဘဲ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ဆိုလွ်င္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲ၍ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာေရးလမ္းေၾကာင္းကို လက္ခံရန္ပင္လွ်င္ အလြန္ခက္ခဲစြာ ေျပာဆိုေနရေသာ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္ အစိုးရကေရာ၊ တပ္မေတာ္ကပါ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေပးလိမ့္မည္ဟု သိပ္မထင္ပါေခ်။

အေျခခံပညာေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနၾကရာတြင္ အစိုးရေက်ာင္း မ်ားသာမက အမ်ိဳးသားပညာေရး ဥပေဒအရ ခြင့္ျပဳထားၿပီးျဖစ္သည့္ ပုဂၢလိကေက်ာင္းမ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားလည္း အက်ံဳးဝင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ တစ္ေက်ာင္း တစ္ဂါထာ မျဖစ္ေစရန္ သက္ဆိုင္ရာပညာေရးဥပေဒမ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ လိုက္ပါေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ ေစေရးအတြက္ တာဝန္ရွိသူအဆင့္ဆင့္က ႀကီးၾကပ္လမ္းညႊန္ ျဖည့္ဆည္းေပးၾကပါမည္လားဆိုျခင္းကလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါသည္။

လူ႔အမိႈက္မ်ားကို ရွာေဖြရန္၊ ဖမ္းဆီးရန္၊ တရားစြဲဆို တင္ပို႔ရန္ႏွင့္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ရန္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႔ တိုင္းေဒသႀကီး၊ ခ႐ိုင္၊ ၿမိဳ႕နယ္ အဆင့္ဆင့္၏ တာဝန္ျဖစ္သလို သက္ဆိုင္ရာ တရား႐ံုးအဆင့္ဆင့္၏ တာဝန္လည္း ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးႏွင့္ ရပ္႐ြာေအးခ်မ္းသာယာေရးအတြက္ အဓိက တာဝန္ရွိသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမွာ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရမွသည္ အဆင့္ဆင့္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။