ပါတီစည်းရုံးရေး၊ နယ်မြေစည်းရုံးရေးတွေ လုပ်ခွင့်ရှိတယ်လို့ သတ်မှတ်ရေးဆွဲထားတဲ့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ ဥပဒေကို နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက်မှာ အဲဒီအချိန်က နအဖ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ နာမည်နဲ့ ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပဲ။ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဥပဒေတစ်ရပ်ဆိုတာမရှိဘူးလို့ ပြောရမှာပေါ့ ကိုရန်နိုင်ရေ။

ကျွန်တော်က "ဆရာကြီး၊ အခုဆန္ဒပြနေတာ လူ လေး၊ ငါးဆယ် မကဘူးနော်၊ အောက်ထစ်တော့ လေး၊ ငါးရာလောက်ရှိမယ်၊ နောက်ထပ်တိုးလာတာနဲ့ဆိုရင် ရှစ်ရာ၊ တစ်ထောင်လောက်ရှိမယ်" ဟုပြောရာ ၎င်းက "အမှန်အတိုင်းသတင်းပို့ရင် လူကြီးတွေစိတ်ပူနေမယ်"ဟု ပြောသဖြင့် ကျွန်တော်လည်းဆက်လက်ပြောဆိုခြင်းမပြုတော့ပါ။ အမှန်တကယ်တော့ တာဝန်ရှိသူထောက်လှမ်းရေးများကိုယ်တိုင်က ထိုကဲ့သို့ သတင်းမှားများပေးပို့ခဲ့သဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ အရေးတော်ပုံကြီးမှာ လူမိုက်၊ လူရမ်းကားအဖျက်သမားများ၏ တိုင်းပြည်ဖျက်လုပ်ငန်းများအဖြစ် နဝတအစိုးရ၏ပုံဖော်ဖျက်ဆီးခြင်းကို ခံလိုက်ရခြင်းဖြစ်ပါသည်။

အလုပ်လုပ်ကိုင်သူတို့သည် ရိုးသားရန်လိုအပ်ပါသည်။ လူတစ်ဦး တစ်ယောက်ရဲ့နောက်မှာ လူတစ်သိန်းလောက်ရှိနေနိုင်ပါသည်။ တစ်ခါက စာအုပ်တစ်အုပ်ထဲမှာ ကျွန်တော်ဖတ်ဖူးပါသည်။ ပန်းသီးသည်လေးသည် လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းတွင် ဈေးရောင်းလျက်ရှိသည်။ အဒေါ်ကြီးတစ်ဦး သည် ပန်းသီးလာဝယ်ပါသည်။ ပန်းသီးသည်ကလေးက အဒေါ်ကြီးလိုချင် သည့်ပန်းသီးများကို ထည့်ပေးရင်း “အဒေါ် ဒီပန်းသီးက ဒီနေ့စားမှာ လား”ဟုဆိုပြီး မေးပါသည်။ အဒေါ်ကြီးက “မနက်ဖြန်မှစားမှာ ကလေးရ” ဆိုပြီး ပြန်ပြောပါသည်။ ကောင်လေးက “ဒါဆို ဒီပန်းသီးကို မယူနဲ့ ဟိုဘက် ကပန်းသီးကိုယူ သုံးရက်ခံမယ်အဒေါ်။ အခုယူထားတဲ့ပန်းသီးက မနက်ဖြန် ဆို ပုပ်ပြီ”ဟုဆိုသည်။ အဒေါ်ကြီးက ပန်းသီးဆိုင်ကပြန်လာပြီး သူ့အပေါင်း အသင်းများကို ပန်းသီးသည်လေး၏ ရိုးသားမှုအကြောင်း ပြောတော့ သည်။

စနစ်ခိုင်မာအောင်တည်ဆောက်ရေးသည် ရေရှည်လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ရပ်ဖြစ်သဖြင့် မှန်ကန်သောစေတနာ၊ ဦးဆောင်မှုနှင့် စိတ်ရှည်မှုတို့ လိုအပ်ပေလိမ့်မည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင် စနစ်ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်ရမည့်အစား စနစ်ပျက်စီးယိုယွင်းစေသည့် ပုဂ္ဂိုလ်အခြေပြုစနစ်တည်ဆောက်ခြင်း၊ ပြည်သူကို ကိုယ်စားပြုနိုင်မှုထက် အာဏာနိုင်ငံရေးကို ပိုမိုအလေးထားလာခြင်းများသည် တည်ဆောက်ဆဲဒီမိုကရေစီ စနစ်ကို ယိုင်နဲ့စေနိုင်ပါသည်။

လူတွေက မိမိနဲ့အလုပ်တွဲလုပ်ဖို့ မိမိတို့ရဲ့ စနစ်တကျဖန်တီးတည် ဆောက်ထားတဲ့အရာတွေကို လက်ဆင့်ကမ်းဖို့ဆိုတာကျတော့ ကျွမ်းကျင် တာနဲ့တင် မရတော့ဘူး။ ကျွမ်းကျင်သူထဲကမှ ထူးချွန်သူကို လိုချင်ကြ တာ။ ကျွမ်းကျင်တိုင်း မထူးချွန်ဘူးဗျ။ ကိုယ်တာဝန်ယူရမယ့်အပိုင်းကို ဘယ်လိုရလဒ်မျိုးထွက်မှ ကိုယ့်တန်ဖိုးတက်မယ်ဆိုတာ ကြိုတင်တွက်ဆ တတ်ပြီး၊ တွက်ဆထားတဲ့ရလဒ်အတွက် အမှားအယွင်းနည်းနည်းနဲ့ပြီး မြောက်ဖို့ ကိုယ့်အတွေး၊ ကိုယ့်အကြံနဲ့ ပေါင်းစပ်ဖန်တီးနိုင်သူဖြစ်ပါမှ ထူးချွန်တယ်လို့ ဆိုရပါလိမ့်မယ်။ ထူးချွန်သူဆိုတာ ထူးခြားတဲ့ရလဒ်ကောင်း တွေကို ယူဆောင်လာဖို့ အားလုံးက မျှော်လင့်ထားကြပါတယ်။

ကလေးတွေရဲ့ မွေးစအချိန်ကစပြီး သူတို့ရဲ့နီးစပ်ရာ ဝန်းကျင်အသိုင်း အဝိုင်းတွေဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ “နေအိမ်တိုင်းသည် တက္ကသိုလ်များဖြစ်ကြ၍ မိဘများသည် သင်ကြားသူ ဆရာများဖြစ်ကြလေသည်”ဆိုတဲ့ မဟတ္တမဂန္ဒီရဲ့ အဆိုအမိန့်အတိုင်း မိဘများအနေနဲ့ ကလေးငယ်လေးတွေကို ကောင်းမွန်တဲ့နမူနာလေးတွေ ချပြနိုင်ဖို့၊ မှန်ကန်တဲ့နည်းလမ်းကောင်းတွေ ညွှန်ပြပေးနိုင်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ သူတို့လေးတွေမှာ ငယ်ရွယ် တဲ့အချိန်ကတည်းက ကောင်းမွန်တဲ့ အလေ့အကျင့်ကောင်းလေးတွေ၊ အလေ့အထကောင်းလေးတွေ စွဲမြဲသွားဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ လူတစ်ယောက် ဟာ သူ့ရဲ့ အပြုအမူတွေကနေတစ်ဆင့် အလေ့အထဖြစ်လာရပါတယ်။ အလေ့အထကနေတစ်ဆင့် စာရိတ္တဖြစ်လာရပါတယ်။ စာရိတ္တဆိုတာ အဲဒီလူရဲ့တန်ဖိုးလည်းဖြစ်ပါတယ်။

သည်မျက်နှာဖုံးတွေ ဘယ်အချိန်မှာ ခွာချကြမလဲ။ မသိနိုင်သေးပါ။ ကပ်ဘေးကာလက နှစ်ချီကြာနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ ကာကွယ်ဆေး မဖော် စပ်နိုင်သေး။ ကာကွယ်ဆေး မဖော်စပ်နိုင်သေးသရွေ့ မျက်နှာဖုံးတွေ တပ် ထားကြရဦးမည်။ လူတွေအားလုံး ခပ်ခွာခွာ နေထိုင်သွားလာကြရဦးမည်။ သမိုင်းတစ်လျှောက် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ မတက်ရောက်သည့် ကုလ အထွေထွေညီလာခံကြီး ကျင်းပရတော့မည်။ Virtual World အတု အယောင်ကမ္ဘာထဲမှာ လူတွေ တွေ့ဆုံကြ၊ ကုန်သွယ်ကြ၊ ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံကြ၊ ကွန်ပျူတာမျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ရယ်မောကြ။ ကွန်ပျူတာ ခလုတ် ပိတ်၊ မီးမှိတ်သွားချိန်မှာတော့ ...

“ဖားကန့်မှာ မြေပြိုတယ်၊ လူသေတယ်”ဟု ကျွန်တော်တို့သတင်းစာတိုက်၏ သတင်းခန်းထဲတွင် ပြောဆိုနေသံများ စကြားခဲ့စဉ်က ထိုမျှလောက် ဝမ်းနည်းစရာကောင်းသည့်သတင်းမျိုးကြီး ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု မထင်ခဲ့မိပေ။ ဖားကန့်ဘက်က ကျောက်စိမ်းလုပ်ကွက်အသီးသီးမှာ ကျောက်စိမ်းရှာသူတွေ၊ မြေစာပုံကြီးများတွင် ရေမဆေးကျောက်ရှာသူတွေ မြေပြို၍ဖြစ်ဖြစ်၊ အခြားမတော်တဆမှုကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေရှိသည်ဆိုသောသတင်းတွေကို မကြာခဏဆိုသလို ကြားခဲ့ဖူးပါသည်။

သတိုးသီရိသုဓမ္မဘွဲ့ရ မြန်မာ့အလင်းဦးတင်က ၄.၄.၁၉၄၃ မှ ၃.၁၀.၁၉၇၈ အထိ ရိပ်သာကြီးကို လက်ဆင့်ကမ်းကာ ဆောင် ရွက်ပေးခဲ့ပါသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးပြီးဆုံးသောအခါ ရန်ကုန်မြို့ကြီးတွင် လူအများပြန်လည်စည်ကားလာသောအခါ သင်္ဃန်းကျွန်းရှိ နှင်းဆီကုန်းလူအိုရုံကို ဗဟန်းမြို့နယ်၊ ကမ္ဘာအေးစေတီလမ်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ သို့နှင့် ယခုအခါတွင် ထင်ရှားကျော်ကြားလှသော နှင်းဆီကုန်းဘိုးဘွားရိပ်သာကြီးအဖြစ်သို့ တိုးချဲ့ကာအောင်မြင်စွာ ခရီးဆက်နိုင်ခဲ့တော့သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဆိုတာ တကယ်တမ်းပြောရရင် အများပြည်သူပိုင်တဲ့ အများပိုင်လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးမဟုတ်လားဗျ။ ဘယ်သူ သုံးသုံး၊ ဘယ်ပါတီကသုံးသုံး အသုံးပြုခွင့်ရှိတယ်ဆိုတာ ပြောနေစရာတောင် လိုမယ်မထင်ဘူး ကိုရန်ပိုင်ရ။ ခုကျအသုံးပြုခွင့် ပိတ်ပင်တာကိုပါမကဘူး အသုံးပြုရင် ဗိုလ်ချုပ်ကိုပါ ဒီကနေ့နိုင်ငံရေးဇာတ်သွင်းပြီး ခြိမ်းခြောက်သလိုလိုနဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေပါလုပ်လာတာက နိုင်ငံရေးပါရာဇိက ကံကျတယ်လို့ ပြောရမယ်ထင်တယ်။ ခုတော့ သမီးအရင်းဖြစ်သူ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ကိုယ်တိုင်ဖခင်ဖြစ်သူဓာတ်ပုံ အသုံးပြုခွင့် မူပိုင်ခွင့် ရရှိသူတစ်ဦးကိုတောင် အသုံးမပြုပါနဲ့လို့ သတိပေးလိုက်သလိုလုပ်ပြီး တရားသူကြီးနေရာက ဆုံးဖြတ်နေတာက အမှန်တရားနဲ့ ဆန့်ကျင်နေတယ်လို့ မြင်မိတယ်ဗျ။

ဒါ့အပြင် ပထမဦးဆုံးအကြိမ်မဲပေးမယ့်လူငယ်တွေရဲ့ စိတ်ခံစားမှု၊ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံအပေါ်မှာထားတဲ့ နိုင်ငံရေး မျှော်လင့်ချက် ယုံကြည်ချက်က ဘာတွေလဲ၊ အမှန်တကယ်မဲပေးတော့မယ်ဆိုတဲ့အခါ ပါတီတွေအနေနဲ့ လှည့်လည်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲစည်းရုံးရေး အောင်နိုင်ရေးလုပ်ကြတဲ့အခါ သူတို့ကြုံလာရမယ့် စိန်ခေါ်မှုတွေက ဘာတွေလဲ ၊ ပြည်သူတွေဘက်ကရော ဆန္ဒမဲပေဖို့ ဘာတွေအခက်အခဲရှိကြမလဲ ...

လူမှန်၊ နေရာမှန်ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ သုံးစွဲပြောဆိုခဲ့ကြတာ ဆယ်စုနှစ်လေးငါးဆယ် မကတော့ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံရဲ့ နေရာအတော်များများမှာ လူမှန်၊ နေရာမှန်မဖြစ်သေးဘူးဆိုတာ အားလုံးအသိပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါဘာကြောင့်လဲဆိုရင် လူတွေကို အကဲခတ်၊ ရွေးချယ်၊ တာဝန်ပေးအပ်ရမယ့်နေရာတွေမှာ ရောက်ရှိနေတဲ့သူတွေ ကိုယ်တိုင်က လူတွေကို မှန်မှန်ကန်ကန် အကဲမခတ်နိုင်သေးတာရယ် အဂတိ တရားလိုက်စားမှုတွေ မကင်းနိုင်ကြတဲ့အတွက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ခက်တာက လူရဲ့လောဘတွေဆိုတာ ဘယ်တော့မှမပြည့်တတ်ကြပါဘူး။ ရပြီးရင်း ရချင်ကြပါတယ်။ ချမ်းသာပြီးရင်း ချမ်းသာချင်ကြပါတယ်။ ဂုဏ်ရှိပြီးရင်း ရှိချင်ကြပါတယ်။ အာဏာရပြီးရင်း ရချင်ကြပါတယ်။ လောဘတွေနောက်မှာ ဒေါသတွေ၊ မောဟတွေ ဆင့်ကာ ဆင့်ကာ ပါလာလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့်လည်း မြတ်စွာဘုရားက အတိတ္တော လောကော လို့ဟောကြားတော်မူခဲ့တာပါ။ လောကသားများဟာ ဘယ်တော့မှ တင်းတိမ်မသွားဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ တရားတွေ ဖုံးလွှမ်းမှု များလာရင် ပညာတွေ၊ အသိတရားတွေ၊ ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်းတွေလည်း လျော့ပါး ပျောက်ကွယ်လာတတ်ကြပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှတော့ ကောင်းသော အတွေး၊ ကောင်းသောအကြံ၊ ကောင်းသောအပြော၊ ကောင်းသော အလုပ် ဆိုတာထက် မကောင်းတဲ့ဘက်ကိုပဲ ဦးတည်ကြတော့မှာပါ။ အဲဒီလို သူ့ဘက်ကိုယ့်ဘက် မကောင်းတဲ့ဘက် ဦးတည်လာကြမယ်ဆိုရင် ရလဒ်ကတော့ သေချာပါတယ် ပျက်စီးခြင်းပါပဲ။

မရောက်သေးတဲ့အနာဂတ်ဆီက မမြင်ရတဲ့ကံကြမ္မာဆိုတဲ့ ပန်းချီ ကားချပ်တစ်ချပ်မှာ ကိုယ့်အတွက် ဘယ်လိုရုပ်ပုံပေါ်လာမလဲဆိုတာက မိမိတို့မြင်နေ၊ ကြုံနေရတဲ့ပစ္စုပ္ပန်ကို ဘယ်လိုအတွေးစုတ်ချက်တွေ တင်နေ သလဲဆိုတာနဲ့ အများကြီးပတ်သက်နေပါတယ်။ တစ်ခုသတိပြုရမှာ ရှိသေးတယ်။ ကောင်းတဲ့အတွေးတွေ တွေးဖြစ်ရင်ရော။ အင်း အတွေးတွေက တော့ ကောင်းပါရဲ့။ လက်တွေ့လည်း ဖော်ဆောင်ဖို့တော့ လိုသေးတယ်နော်။ ကိုယ်တွေးထားတာ ကိုယ်ယုံဖို့၊ ကိုယ်ယုံသလို အများလက်ခံလာဖို့၊ လက်ခံလာတဲ့သူတွေကို အကျိုးရှိစေဖို့ပေါ့။ ဒီလိုသာဆို ကိုယ့်ရဲ့အတွေး ကောင်းတစ်ခုကို ဖော်ဆောင်တတ်မှုကြောင့် ကိုယ်အတွက်တင်မကဘဲ တခြားသူတွေရဲ့ အနာဂတ်တွေပါ အရောင်လက်လာတာမျိုးပေါ့။

ရှေ့နောက်မျိုးဆက်နှစ်ဆက်၏ ချိတ်ဆက်မှုအပိုင်းတွင် ရိုကျိုးလေးစားမှုများ ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်သည့် ထိပ်ပုတ်ခေါင်းစမ်းတတ်ကြ သည့်အကျင့်များကို ရှေ့ဆောင်လူကြီးများအနေနှင့် အထူးရှောင်ကြဉ်ရပေမည်။ ရိုကျိုးလေးစားမှုများကို လျော့နည်းအားပြတ်စေမည့် ခေတ်အရွေ့ မတူညီသည့်စံနှုန်းများဖြင့်လည်း မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များကို တိုင်းတာခြင်းများ မပြုလုပ်မိရန် အထူးလိုအပ်လှပါသည်။ ရှေ့မျိုးဆက်များနှင့် နောက်မျိုးဆက်များ သွေးကွဲနိုင်သည့် စံနှုန်းယိမ်းထိုးမှုများလည်း မပြုလုပ်မိကြစေရန်အတွက် ဆင်ခြင်နိုင်ကြဖို့ လိုအပ်ပါသည်။