ဒါေပမဲ့ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း ဖ်က္သိမ္းရင္ တ႐ုတ္ကို ေလ်ာ္ရမယ့္ကိစၥ၊ ေျမာက္ပိုင္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ အပစ္အခတ္ရပ္စဲလာေရး တ႐ုတ္ကို အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ အားကိုးေနရတဲ့ကိစၥ၊ ရခိုင္အေရး ကုလသမဂၢစင္ျမင့္မွာ တ႐ုတ္ရဲ႕ဗီတိုအာဏာကို အားကိုးေနရတဲ့ကိစၥ စတာေတြေၾကာင့္ တ႐ုတ္ကို ခပ္တင္းတင္းဆက္ဆံလို႔ မရတာလည္း ရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တ႐ုတ္ကိုလည္း စိတ္ေက်နပ္ေစ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္လည္း မနစ္နာေစ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ ေက်ာက္ျဖဴေရနက္ဆိပ္ကမ္းကို ပါးပါးနပ္နပ္ လိမ္လိမ္မာမာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါေစလို႔ပဲ ေမွ်ာ္လင့္ဆုေတာင္းမိပါတယ္။

ဂ်ပန္ေတြက ေငြေၾကးအင္အား၊ ပစၥည္းပစၥယအင္အား၊ နည္းပညာအင္အား ေကာင္းတယ္။ ၿမိဳ႕ကို ပင္လယ္ေရလိႈင္းေတြ ပုတ္ႏိုင္လို႔၊ ျမစ္ေရႀကီးႏိုင္လို႔ဆိုတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးမွာဆိုရင္ တာ႐ိုးျမင့္ျမင့္ႀကီးေတြကို ေငြေၾကး အေျမာက္အျမား အကုန္အက်ခံၿပီး တည္ေဆာက္ထားလိုက္တယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ၿမိဳ႕ရဲ႕ေျမျပင္ကို ေျမဖို႔ၿပီး ျမႇင့္လိုက္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ၿမိဳ႕ေလးေတြက်ေတာ့ နိမ့္တဲ့အပိုင္းကအိမ္ေတြကို ေတာင္ကုန္းေပၚေျမထိုးညႇိၿပီး ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး လုပ္လိုက္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ၿမိဳ႕ေလးေတြက်ေတာ့ တစ္ၿမိဳ႕လံုးကို ျမင့္ရာေ႐ႊ႕ပစ္လိုက္ႏိုင္ၾကတယ္။

အမွန္တကယ္သာ အဲ့ဒီတုန္းက အစိုးရတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ျပည္သူေတြကို စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းမျဖစ္ေအာင္၊ စက္မႈႏိုင္ငံျဖစ္ေအာင္၊ ျပည္ပနဲ႔ ကူးသြားကူးလာလုပ္ ပညာေတြသင္ တံခါးဖြင့္ဝါဒက်င့္သံုးၿပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြ ကမၻာနဲ႔ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္ေအာင္၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံသားေတြ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ားႀကီးရၿပီး တစ္ေန႔တာဝင္ေငြ တိုးတက္ရရွိေနေအာင္၊ ကၽြဲ၊ ႏြားေတြ၊ အထြက္ႏႈန္းနည္းၿပီး ရာသီဥတု၊ ပိုးမႊားဒဏ္ မခံႏိုင္တဲ့ ေခတ္ေနာက္က်တဲ့ မ်ိဳးေစ့ေတြသံုးေနရတဲ့ လက္မႈလယ္ယာစနစ္ကေန စက္မႈလယ္ယာစနစ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကံေဆာင္လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့ရင္ ဒီလိုအျဖစ္မ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာႏိုင္မယ္ မထင္ပါဘူး

သမၼတက တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို ဝင္ၿပီးစြက္ဖက္ခြင့္ ရွိသလား။ ဒီလိုရာဇဝတ္ ျပင္ဆင္မႈဖြင့္ၿပီး တည့္မတ္ကုစားေပးတာကေရာ ဥပေဒနဲ႔ ညီၫြတ္ရဲ႕လား။ ေတာ္ခ်က္ကျဖင့္ ဩခ်ေလာက္ပါရဲ႕။ ျမန္မာျပည္သူေတြ မေခၾကေတာ့ပါဘူး။ ဒီေမးခြန္းႏွစ္ခုဟာ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္မႈ ရွိေနသလို ႐ုတ္တရက္ ၿပိဳက်သြားတဲ့ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို တည့္မတ္ရာမွာ အခရာက်လြန္းတဲ့ ေသာ့ခ်က္အေၾကာင္းျခင္းရာေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။

ယခုမဲဆြယ္ပြဲမ်ားတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ သံအမတ္ႀကီး တက္ေရာက္လာခဲ့ၿပီး ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံအေပၚ ဥေရာပေကာင္စီ (EU) က အေရးယူရန္ ျပင္ဆင္ေနျခင္းကို ရယ္စရာတစ္ခုအျဖစ္ ေျပာခဲ့သည္။ မစၥတာဟြန္ဆင္ကလည္း တ႐ုတ္တို႔ကို “အားကိုးရေသာမိတ္ေဆြ”အျဖစ္ အမႊမ္းတင္ခဲ့သည္။ အေမရိကန္တို႔ႏွင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားကို ကေမၻာဒီးယားတြင္ ေတာ္လွန္ေရးႀကီးတစ္ရပ္ေပၚေပါက္ရန္ ႏိႈးေဆာ္ေနသည္ဟုစြပ္စြဲသည္။

အသြားမွာ သစ္နဲ႔လူ လက္ပူးလက္ၾကပ္မမိလို႔ မဖမ္းႏိုင္ဘူးပဲထား။ အျပန္က်ေတာ့ေရာလို႔ ေမးပါလိမ့္မယ္။ အျပန္မွာလည္း လွည္းေပၚမွာ သစ္ ပါမလာပါဘူး။ ပိေတာက္ပင္ေတြကို တဒီးဒီးနဲ႔သြားလွဲ၊ လိုခ်င္တဲ့အတိုင္းအတာအတိုင္း အရွည္ ၉ ေပေလာက္၊ ၁၈ လက္မဗ်က္၊ ၉ လက္မ၊ ၁၀ လက္မထုေလာက္ရတဲ့ အတံုးႀကီးေတြျဖတ္၊ နဖားေဖာက္ၿပီး ကၽြဲေတြ၊ ႏြားေတြနဲ႔ဆြဲ၊ ကားဝင္လို႔ရတဲ့ေနရာမွာ ပံုထား၊ အခ်ိန္တန္ေတာ့ ပြဲစားက ကားနဲ႔လာဝယ္၊ ေငြယူၿပီးေတာ့ သစ္ကို ကားေပၚတင္ေပးၿပီး လွည္းနဲ႔လူနဲ႔ ျပန္လာ၊ အျပန္မွာ ထင္းကေလး ဘာေလးေလာက္သာ ပါေတာ့တာမို႔ အျပန္ခရီးမွာ ဖမ္းဖို႔ကလည္း ခက္ျပန္။

ကိုယ့္ေနာက္မွ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကိုဖယ္ရွားခဲ့တဲ့ ဥေရာပႏိုင္ငံေတြအားလံုး ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္မွာ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ျဖစ္ေနၿပီ။ ယူဂိုဆလားဗီးယားလို ျပည္တြင္းစစ္ေသြးေခ်ာင္းစီးလို႔ အစိတ္စိတ္ကြဲသြားတဲ့ ခြဲထြက္ႏိုင္ငံေတြေတာင္ တည္ၿငိမ္သြားၿပီ။ ခ႐ိုေအးရွားဆို ဒီႏွစ္ ကမၻာ့ဖလားဗိုလ္လုပြဲေတာင္ ေရာက္သြားေသး။ ေဂၚဗာခ်က္ဗ္အလြန္ သမၼတယဲ့လ္ဆင္လက္ထက္မွာ ကေသာင္းကနင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့ ႐ုရွားကလည္း အခု ပူတင္လက္ထက္မွာ ေတာ္ေတာ္ေလးၿငိမ္ၿပီး စစ္ေအးေခတ္တုန္းကလို အေမရိကန္ကို ပါဝါခ်င္းျပန္ယွဥ္ႏိုင္တဲ့ အေနအထား ေရာက္သြားၿပီ။

အမ်ားႀကိဳက္ႏိုင္တာေရာ၊ အမ်ား မႀကိဳက္ႏိုင္တာေရာ ဥပေဒနဲ႔အညီ စီမံခန္႔ခြဲဖို႔အတြက္ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ဥပေဒ၊ စည္းကမ္းနဲ႔အညီ သူ႔ေနရာနဲ႔သူ ထိုက္တန္ကြၽမ္းက်င္၊ နားလည္၊ တတ္သိတဲ့ လူမွန္ေနရာမွန္ တာဝန္ေပးတတ္ဖို႔၊ ဗဟို ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ေလွ်ာ့ၿပီး ေအာက္ေျခ အဆင့္ဆင့္အလိုက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ လႊဲအပ္ထားဖို႔ လိုတယ္။ ဒါေတြအားလံုးကို ခ်ဳပ္ၿပီး ေျပာရရင္ လူအစားမူနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲဖို႔ပဲ။

အသြင္ကူးေျပာင္းဆဲကာလတြင္ အစိုးရမ႑ိဳင္မ်ား အေျခမခိုင္ေသးျခင္း၊ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းေနေသးျခင္း၊ မူေဘာင္ႏွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ေျပာင္းလဲေနရျခင္း၊ လူထု၏ သေဘာထားမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ သေဘာထားမ်ား အံဝင္ခြင္က်မႈ လိုအပ္ေနေသးျခင္း စသည့္ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ အကူးအေျပာင္း လုပ္ငန္းစဥ္၏ အေရးပါေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားသည္ အေျပာင္းအလဲအား ဦးေဆာင္သူအေပၚ၌သာ မူတည္ေနတတ္ပါသည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ လူထုလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို အားေပးအားေျမႇာက္ျပဳေပးရမည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ျပဳလုပ္ေနေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားဝိုင္းမ်ားသည္ ပင္လံုခ်ဥ္းကပ္မႈႏွင့္အတူ More People ခ်ဥ္းကပ္မႈဟု ဆိုႏိုင္သည

ကုမၸဏီကထုတ္ျပန္ရာတြင္ သူတို႔သည္ ေရကာတာမွခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ကို သိၿပီးသည္ႏွင့္တစ္ၿပိဳင္နက္ တာဝန္ရွိသူမ်ားကို အေၾကာင္းၾကားၿပီး အနီးဆံုးေက်း႐ြာမ်ား ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေရးကိစၥမ်ားကို အေဆာတလ်င္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုနယ္မွ ပို၍တာဝန္ရွိေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား (Provincial Government) ကို အေၾကာင္းၾကားရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေနာက္တစ္ေန႔ ေန႔လယ္ပိုင္းမွသာ အေၾကာင္းၾကားႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွာ ေရကာတာကို ျပဳျပင္မရႏိုင္ေတာ့ေပ။

ယေန႔လက္ရွိႏိုင္ငံေတာ္မွာ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈ ရွိ မရွိဆိုတဲ့ ကိန္းဂဏန္းဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္ေတြအၾကားက အျငင္းပြားမႈေတြ အဆံုးသတ္ဖို႔ဆိုရင္ ယခုစတင္က်င့္သံုးမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုမၸဏီမ်ားဥပေဒကို စနစ္တက် အသက္ဝင္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ၾကၿပီး အျခား ေျဖေလွ်ာ့သင့္ ျပင္ဆင္သင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကိုလည္း လိုက္ပါေဆာင္႐ြက္ေပးမွသာ ေျမျပင္မွ ျပည္ပက ဝင္ေရာက္လာမယ့္ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ျပည္တြင္းက ကိုယ့္ႏိုင္ငံသား ကုမၸဏီေတြအတြက္ အရာရာအဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔ေစႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆရာေတြကို White Card ေတြ၊ Green Card ေတြႏွင့္ ၿခိမ္းေျခာက္လို႔ၿခိမ္းေျခာက္။ “ရ” ထားတဲ့ဘြဲ႔နဲ႔ မကိုက္ညီတဲ့ဘာသာရပ္မသင္ရဘူး ေျပာလို႔ေျပာ။ တကယ္လည္းမဟုတ္။ လုပ္စားေခတ္က ဥပေဒႀကီးအတိုင္း လုပ္ေနတုန္း။ စစ္သည္။ ေဆးသည္။ ရစ္သည္။ ေမးသည္။ အံ့ဖြယ္။ မူလတန္းဘယ္မွာေနသလဲ။ အထက္တန္း ဘယ္ေက်ာင္းထြက္လဲ။ ေနာက္ထပ္ နာမည္ရွိေသးလား။ ဟား ဟား...။ မေရာင္ရာဆီလူး။ ၿပီးေတာ့ ထုတ္ေပးသည့္ Green Card ထဲမွာ ေတြ႔ရာစာေရးမ ေရးခိုင္းထားသည့္ နေမာ္နမဲ့အမွားေတြ ဗရပြနဲ႔။

၂၀၂၁ ခုႏွစ္အလြန္မွာ စာေမးပြဲမရွိေတာ့တဲ့အတြက္ နဖူးေတြ႔ ဒူးေတြ႔ႀကံဳမွ လိုအပ္ခ်က္ေတြ အားနည္းခ်က္ေတြနဲ႔ ပူပူညံညံေတြ ျဖစ္လာၾကဦးမယ္။ ဘာေၾကာင့္ေျပာရသလဲဆိုေတာ့ ခုလိုေဆြးေႏြးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သိပ္စိတ္မဝင္စားၾကဘူး။ အားလံုးပါဝင္ေဆြးေႏြးၾကတာလည္း မေတြ႔ရဘူး။ ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ေက်ာင္းအမ်ားစုကလည္း ေကာင္းပါသည္ခင္ဗ်ာပဲ။ တခ်ိဳ႕ အစည္းအေဝးသာတက္ၿပီး ျပန္လာတယ္။ ဘာအစည္းအေဝးမွန္းေတာင္ မသိခဲ့ၾကဘူး။

၀န္ထမ္းက ပညာမျပႏိုင္ေအာင္ အစိုးရက ပညာျပည့္ဝေနဖို႔လိုမည္။ အရည္အေသြးျမင့္ေသာ အစိုးရအဖြဲ႔ကို ဘယ္ဝန္ထမ္းမွ ပညာျပလို႔မရ။ အစိုးရကိုယ္တိုင္ကလည္း အရည္အေသြး ျမင့္ေနသင့္သည္။ ဝန္ထမ္းေတြ ပညာျပတာ ခံရၿပီဆိုကတည္းက သက္ဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲျဖစ္သူ၏ အရည္အေသြးပိုင္းကို အရင္ဆံုး ေမးခြန္းထုတ္သင့္သည္။ ကိုယ့္ဌာနကိုယ္ မႏိုင္လို႔ ထြက္လာေသာအသံျဖစ္သည္။ ဘယ္လိုညႇိႏိႈင္းေဆာင္႐ြက္ရင္ အဆင္ေျပႏိုင္မလဲ ဆိုေသာအေျဖကို ရွာၾကေစခ်င္သည္။