ကမၻာႀကီးတစ္ခုလံုး စိတ္ဝင္တစားေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့ အေမရိကန္သမၼတထရမ့္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားေခါင္းေဆာင္ ကင္ဂ်ံဳအန္းတို႔ သမိုင္းဝင္ထိပ္သီးေတြ႔ဆံုပြဲကေတာ့ ၿပီးဆံုးသြားခဲ့ပါၿပီ။ ဒီေတြ႔ဆံုပြဲအေၾကာင္းေတြနဲ႔ သူတို႔ေျပာခဲ့တဲ့စကားေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ စာခ်ဳပ္ပါအခ်က္အလက္ေတြကိုေတာ့ အားလံုးသိၾကၿပီး ဖတ္ၾကရၿပီးျဖစ္မွာမို႔ ဒီေဆာင္းပါးမွာေတာ့ အက်ယ္တဝင့္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။

ၿပီးခဲ့တဲ့ ေမလအတြင္းမွာ မူးယစ္ေဆးဝါးဖမ္းဆီးရမိမႈ ၈၇၀ မႈရွိခဲ့ၿပီး က်ဴးလြန္သူ ၁၂၃၁ ဦးကို အေရးယူႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ဇြန္လ ၁၀ ရက္တြင္ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ယခုဇြန္လအတြင္းမွာလည္း ေန႔စဥ္ဆိုသလို မူးယစ္ေဆးဝါးမ်ား ဖမ္းဆီးရမိမႈသတင္းေတြ ၾကားသိေနရသလို ၾကားသိရတဲ့သတင္းေတြအရဆိုရင္ ဒီမူးယစ္ေဆးဝါးေတြကို ျပည္တြင္းမွာသာ သယ္ယူျဖန္႔ျဖဴးေရာင္းခ်ေန႐ံု မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားအထိပါ ပို႔ကုန္တစ္ခုသဖြယ္ တင္ပို႔ေနၾကတာကိုလည္း ျမင္ခဲ့ရပါတယ္။

ဇြန္လ ၂ ရက္ေန႔တြင္ ၁၀ တန္း စာေမးပြဲေအာင္စာရင္းမ်ား ထြက္ခဲ့ပါသည္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အမွတ္အမ်ားဆံုးရသူကိုလည္း ဂုဏ္ျပဳၾက၊ အင္တာဗ်ဴးေတြလုပ္ၾကတာ ေတြ႔ရပါသည္။ ထိုရက္မတိုင္မီမွာပင္ တကၠသိုလ္ ၁၁ ခု ခန္႔က ဝင္ခြင့္ကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ စစ္ေဆးမည္။ အင္တာဗ်ဴးေတာ့ပါမည္။ သို႔ေသာ္ ၁၀ တန္းအမွတ္ကို အေျခခံမည္ဟု ဆိုလာျပန္ပါသည္။

အဒမ္စမစ္ (Adam Smith) ၏ အေျခခံအက်ဆံုး စီးပြားေရးဥပေဒသတစ္ခုမွာ လူမႈေရးနိမ့္ေသာစနစ္ႏွင့္ လူမႈေရးျမင့္မားေသာစနစ္ႏွစ္ခုတို႔ကို လြတ္လပ္စြာ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ခြင့္ေပးလိုက္ပါလွ်င္ တစ္ခ်ိန္တြင္ လူမႈေရးစနစ္ႏွစ္ခုတို႔သည္ တူညီသြားမည္ဟူ၍ျဖစ္သည္။

ရက္သတၱပတ္ ႏွစ္ပတ္ေက်ာ္ၾကာ လူထုအၾကား စိတ္ဝင္တစားျဖစ္ေနၾကတဲ့ NLD အစိုးရလက္ထက္ ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီးတစ္ဦးရဲ႕ အဂတိလိုက္စားမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေနတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥဟာ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန႔မွာျပဳလုပ္တဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ဥကၠ႒ျဖစ္သူဦးေအာင္ၾကည္ရဲ႕ “ကၽြန္ေတာ္တို႔စစ္ေဆးတဲ့အခါမွာ အဂတိလိုက္စားမႈနဲ႔ၿငိစြန္းတဲ့ ခိုင္လံုတဲ့အေထာက္အထား တစ္စံုတစ္ရာ စစ္ေဆးေပၚေပါက္ျခင္းမရွိပါဘူး” ဆိုတဲ့ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခ်က္နဲ႔အတူ ဒီကိစၥဟာ နိဂံုးကမၸတ္အဆံုးသတ္ သြားခဲ့ရၿပီပဲျဖစ္ပါတယ္။

ေက်ာင္းေနတုန္းက အ႐ြယ္ေလးကို ျပန္သတိရမိတယ္။ ဆရာမက စာက်က္ခဲ့ဖို႔ျဖစ္ျဖစ္၊ စာတြက္ခဲ့ဖို႔ျဖစ္ျဖစ္ အိမ္စာေလးေတြ ေပးလိုက္ေလ့ရွိတယ္။ အစကေတာ့ ပံုမွန္က်က္တာေပါ့။ ပံုမွန္တြက္ခဲ့တာေပါ့။ တစ္ေန႔စာတစ္ေန႔ ပံုမွန္ရေအာင္ ၾကည့္ဖို႔တို႔၊ ဒီေန႔ၾကည့္ရမယ့္စာကို မနက္ျဖန္အထိေ႐ႊ႕လို႔မရဘူးတို႔ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကလည္း မွာလိုက္တယ္။ လိုက္လည္း လိုက္နာခဲ့တယ္ေပါ့ေလ။ ဆရာမက အိမ္စာေတြေပး။ အိမ္က်ေတာ့ ျပန္ၾကည့္။ စာေတြရ။ စာေတြရေတာ့ ေနာက္တစ္ေန႔ စာအျပန္ခိုင္းတဲ့အခ်ိန္က်ရင္ ကိုယ့္အလွည့္မေရာက္မခ်င္းကို စိတ္ေတြက လႈပ္ရွားေနရတာ။ စာေတြျပန္ခ်င္လွၿပီ။ အထစ္အေငါ့မရွိ ဒိုးခနဲေဒါက္ခနဲ ျပန္ဆိုျပႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ျပခ်င္လွၿပီ။ စာျပန္ႏိုင္လို႔ ေတာ္တယ္ဆိုတဲ့စကားေလးမ်ား ၾကားလိုက္ရရင္ အဲ့ဒီေန႔ တစ္ေန႔လံုးကို ေျမာက္ႂကြေျမာက္ႂကြျဖစ္လို႔။

“ဆက္စပ္ေနတဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းကိစၥရပ္ေတြအားလံုးကို ျမန္မာႏိုင္ငံျပင္ပကလူ အနည္းငယ္ေလာက္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာေတာင္မွ လူအနည္းငယ္ေလာက္ပဲ သတိထားမိၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒါက ျပင္ပကမၻာအတြက္တင္ မဟုတ္ပါဘူး၊ ႏိုင္ငံတြင္းက ကၽြန္မတို႔လူထုအေနနဲ႔လည္း ဘာျဖစ္ေနတယ္၊ ကၽြန္မတို႔လုပ္ေဆာင္တာေတြဟာ ဘာ့ေၾကာင့္လုပ္တယ္ဆိုတာ နားလည္ဖို႔လိုပါတယ္။ အေရးအႀကီးဆံုးက ကၽြန္မတို႔လူထု နားလည္သင့္တာပါပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေရရွည္မွာ ကၽြန္မတို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔လံုၿခံဳေရးကို ကၽြန္မတို႔ပဲ ထိန္းသိမ္းရမွာပါ”

ဘတ္ဂ်က္ သံုးစြဲမႈမ်ားအေပၚ လႊတ္ေတာ္အပိုင္းကလည္း အထူးေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္႐ႈ ထိန္းေက်ာင္းၿပီး အဂတိလိုက္စားမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလွ်င္လည္း တရားစီရင္ေရးအပိုင္းသို႔လႊဲအပ္ကာ တည္ဆဲဥပေဒမ်ားႏွင့္ တိတိက်က် အေရးယူၾကရမည္ျဖစ္သည္။ သို႔မွသာ အဆိုပါ ႏိုင္ငံ့ဘတ္ဂ်က္၊ ျပည္သူ႔ဘ႑ာေငြမ်ားအေပၚ တေလးတစားရွိလာၿပီး အမွန္တကယ္ ထိထိေရာက္ေရာက္ သံုးစြဲတတ္လာမည္ျဖစ္ကာ ျပည္သူမ်ားလည္း ျပည့္ျပည့္ဝဝခံစားလာၾကရမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္ပါေၾကာင္း

ျမန္မာဆိုတာ အိပ္ေနတဲ့ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္တယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ ေနတဲ့ႏိုင္ငံ၊ အိပ္ေမာက်ေနတဲ့ႏိုင္ငံ၊ အိပ္စက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံ စသျဖင့္ စာလံုးတစ္လံုးေလာက္ေတာင္ ခ်ဲ႕ၿပီးမေရးခ်င္ဘူးဗ်ာ။ အိပ္ေနတဲ့ႏိုင္ငံလို႔ပဲ တည့္ေရးလိုက္တယ္။ အိပ္ေနတယ္ဆိုတာ တင္စားတာေပါ့။ ေမ်ာေနတာေပါ့။ ေတြေဝေနတာေပါ့။ ဘာလုပ္ရမွန္း မသိတာ၊ သိလည္း မလုပ္ရဲ၊ မကိုင္ရဲ ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အတြင္းမွာတင္ လွည့္ေခြတိုင္ပတ္ေနတာေပါ့။ မလ်င္တာေပါ့၊ မလည္တာေပါ့။ မနပ္တာေပါ့။ “အ” တာ၊ တံုးတာ၊ ညံ့တာ အဲဒီအိပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမွာ အကုန္ပါတယ္။

သူက်႐ံႈးမွ ကိုယ္က ေအာင္ျမင္ႏိုင္မွာလား။ ေဟာဒီေျပးပြဲၿပိဳင္ပြဲ ႀကီးမွာ တစ္ဖက္လူေတြ အတံုးအ႐ံုးလဲကုန္မွ ကိုယ္ကပန္းဝင္ႏိုင္မွာလား။ သူ႔ပစၥည္းေတြ အေရာင္းထိုင္းသြားမွ ကိုယ့္ပစၥည္းေတြက ေဈးကြက္ဝင္လာမွာလား။ သူတို႔အဖြဲ႔ကို မေကာင္းျမင္ၾကမွသာ ကိုယ္တို႔အဖြဲ႔ကို အေကာင္းထင္ၾကမွာလား။ သူမ်ားေတြနာမည္ပ်က္ကုန္မွ ကိုယ္က နာမည္ေကာင္းရလာမွာလား။ ဒါေတြကို ျပန္စဥ္းစားသင့္ပါတယ္။

စာေရးသူႀကံဳသမွ် တပ္မေတာ္အစိုးရမွသည္ ယခုအထိ ျမန္မာအစိုးရမ်ား၏ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈပံုစံႏွင့္သီအိုရီ၊ ဘတ္ဂ်က္ ေခၚ ရေငြႏွင့္ သံုးေငြ ေပၚလစီမူဝါဒမ်ားမွာ မွားယြင္းလ်က္ရွိသည္ဟု ယူဆမိသည္။ သို႔ပါ၍ သာမန္ စီးပြားေရးပညာရွင္တစ္ဦး၏ ကၽြမ္းက်င္မႈႏွင့္မရ၊ မွန္သည္ထင္လွ်င္ တိုက္တြန္းေျပာဆိုရဲသည့္ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦး၏ သတၱိႏွင့္ဗ်တိၱလည္း လိုအပ္ေပသည္

က်႐ံႈးေက်ာင္းသားမ်ားမွာလည္း သိန္းႏွင့္ခ်ီ မ်ားျပားလ်က္ရွိေနေသးသည္။ နည္းပညာအထက္တန္းေက်ာင္း (GTHS) မွေန၍ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ညီၫြတ္ပါက အဆင့္ျမင့္ပညာကို သင္ယူႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေျခခံပညာ အထက္တန္း ေက်ာင္းသားမ်ားအား က်႐ံႈးသည္အထိ ေစာင့္ဆိုင္းမေနဘဲ အဆင့္ျမင့္ပညာေရး ဆက္လက္ တက္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ ေပါင္းကူးႏိုင္မည့္ အျခားနည္းလမ္းမ်ား မ်ားမ်ားဖန္တီးေပးႏိုင္ပါေစဟု ဆုေတာင္းလိုက္ပါသည္။

ေက်ာင္းသားတိုင္း ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရမယ္ မဆိုလိုေပမယ့္ ေက်ာင္းသားတိုင္းေတာ့ ႏိုင္ငံေရးကို သိသင့္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာကလည္း ႏိုင္ငံရဲ႕အေရးကိစၥေတြ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ ေက်ာင္းသားေတြဆိုတာလည္း တစ္ခ်ိန္မွာ ေ႐ြးခ်ယ္ခံပိုင္ခြင့္ရွိသူေတြ၊ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ရွိသူေတြ ျဖစ္လာၾကမွာပါ။ ေက်ာင္းသားမ်ားရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆ၊ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းေတြ ဖြင့္ေပးရမယ့္ ေက်ာင္းေတြမွာ အေတြးအေခၚ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ၊ ကန္႔သတ္မႈေတြ မျပဳလုပ္သင့္ပါဘူး။

ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးအေနနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႔နဲ႔ ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီးဌာနေတြကို ျပန္လည္ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲဖြဲ႔စည္းရာမွာ ေခါင္မလံုလို႔ ေခါင္ကို ျပဳျပင္ဖာေထးလဲလွယ္ေဆာင္႐ြက္သလို ေခါင္ကိုေထာက္မထားတဲ့တိုင္ေတြကိုပါ လိုအပ္သလို စစ္ေဆးၿပီးေတာ့ လဲသင့္လဲထိုက္တဲ့တိုင္ေတြကို လဲလွယ္မွသာလွ်င္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႔ဆိုတဲ့ ေနအိမ္အေဆာက္ အအံုႀကီးဟာလည္း ခိုင္မာေတာင့္တင္းၿပီး ေရရွည္တည္တံ့ခိုင္ၿမဲမွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရ၏ ထင္ရာစိုင္းအျပဳအမူမ်ား သည္ လႊတ္ေတာ္ကို အေလးမထားသည့္သေဘာ ထင္းလင္းစြာေပၚလြင္ေန ေပရာ ယင္းအခ်က္သည္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကို စကၠဴက်ားလႊတ္ေတာ္အျဖစ္ ႏွိမ့္ခ်သည့္သေဘာ၊ လႊတ္ေတာ္က တာဝန္ခံထားသည့္ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူလူထု ကိုလည္း အေလးဂ႐ုမထား၊ မထီမဲ့ျမင္ျပဳသည့္သေဘာ သက္ေရာက္ေနေသာေၾကာင့္ သတိျပဳဆင္ျခင္ပါမည့္အေၾကာင္း