ယခု ရိုက်ကူးနေဆဲဖြစ်သည့် ဗိုလ်ချုပ်ရုပ်ရှင်ကြည့်ချင်သည့်စိတ် ဖြစ်နေခဲ့သည်မှာ ကြာပြီဖြစ်သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်စီစဉ်ခဲ့သည့် ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားကြီး။ စီစဉ်ရိုက်ကူးနေတာလည်းကြာပြီ၊ ပြီးစီးလုနီး လောက်လည်းရှိပြီဆိုတော့ ပို၍ပင်ကြည့်ချင်နေမိသည်။ သို့သော်လည်း တစ်ဖက်တွင် အလွဲလွဲအချော်ချော်တွေမြင်လာရမှဖြင့်၊ ဒိုင်ယာလော့ခ်အမှားတွေပါလာမှဖြင့် ဒုက္ခဆိုသည့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုလည်း ရှိနေပါသည်။ မီရှဲလ်ယိုး ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ထားသည့် 'The Lady' ဇာတ်ကားဆိုလျှင် အလွဲလွဲအချော်ချော်တွေ အတော့်ကိုများပါသည်။ ပရိသတ်ချီးမွမ်းစရာထက် ပြောဆိုဝေဖန်စရာတွေက ပိုများခဲ့သည်။

နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော်အတွင်း ကမ္ဘာကြီးသည် ပုံသဏ္ဌာန်သစ်တစ်ခုဆီ ရွေ့သွားခဲ့သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးက စတင်သော 'စစ်အေး' (Cold War) မှာ မြန်မာက ကြားနေခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် အာဏာသိမ်းအစိုးရက မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီကို ထူထောင်သောအခါ ဘက်မလိုက်ဝါဒ ဟုဆိုသော်လည်း လက်ဝဲဘက်သို့ ယိမ်းသွားသည်။ Burma Way to Socialism ဖြစ်သောကြောင့် ဆိုဗီယက်လည်းမဟုတ်၊ တရုတ်လည်းမဟုတ်။ ဟိုမရောက် ဒီမရောက်။ တစ်ပါတီစနစ်အောက်မှာ တိုင်းပြည် နစ်နာခဲ့သည်။လက်ဝဲတစ်ပါတီဆိုရှယ်လစ်စီးပွားရေးပုံစံများ တစ်ကမ္ဘာလုံး ကျဆုံးလာသောအခါ မြန်မာက ရှေ့ဆုံးကပါလာသည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် လူထုအုံကြွမှုသည် စီးပွားရေးကျပ်တည်းမှုနှင့်အတူ ပေါ်ပေါက်လာသော အုပ်ချုပ်သူများအပေါ် ဒေါသပေါက်ကွဲထွက်လာသည့် အုံကြွမှုကြီးတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီသည် ကမ္ဘာတွင် အစောဆုံး ကြွေလွင့်ခဲ့သည့် လက်ဝဲအုပ်စုဝင်ပါတီတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။

၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲနီးကပ်လာချိန်မှာ အမြင်မတူလို့၊ သဘောထားမတိုက်ဆိုင်လို့၊ သူ့ဖက် ကမို့လို့ ငါ့ဖက်ကမဟုတ်လို့ဆိုတဲ့ အယူအဆကွဲလွဲမှု့တွေကနေ ပုဂ္ဂိလ်ရေးတိုက်ခိုက်မှု့တွေအထိ တွေ့လာရပါတယ်။ ပြောတဲ့သူ အပြောခံရတဲ့သူတွေတော့ ဘယ်လိုအရသာရှိမလဲ တိတိကျကျ မပြောတတ်ပေမယ့် ကြားနေရ၊ မြင်နေရတာတွေအတွက်တော့ စိတ်မသက်သာလှပါဘူး။ စိတ်လဲ ပူမိပါတယ်။

အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ ဘုံဦးတည်ချက်၊ ဘုံရည်မှန်းချက်တွေက ရှိနေတယ်။ ဒီဦးတည်ချက်၊ ရည်မှန်းချက်တွေကို ခေါင်းဆောင်တွေက လိုက်နာနေသရွေ့ နောက်လိုက်အားလုံးက အဖွဲ့အစည်းအပေါ်မှာရော၊ ခေါင်းဆောင်အပေါ်မှာပါ သစ္စာစောင့်သိကြရမှာပါ။ ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုသူက မူလချမှတ်ခဲ့တဲ့ ဘုံဦးတည်ချက်တွေနဲ့ သွေဖည်လာတဲ့အခါ အဖွဲ့အစည်း ဝင်တွေအနေနဲ့ မူလကပြုခဲ့တဲ့သစ္စာကို ဘယ်လိုသဘောထားရမယ်ဆိုတာ လေးလေးနက်နက် စဉ်းစားရမယ့်ကိစ္စဖြစ်လာပါတယ်။ ဘုံဦးတည်ချက် ဆိုတာတွေကို ပြန်ပြင်လို့ကောမရဘူးလားလို့ မေးစရာရှိလာပြန်တယ်။ ဒါလည်း ပြန်လည်သတ်မှတ်ပြီး ဦးတည်ချက်နဲ့ လုပ်ရပ်နဲ့ သဟဇာတဖြစ် အောင်ပြန်လုပ်လိုက်ရင် ရနိုင်ကောင်းတဲ့ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။

သမိုင်းပညာရှင် ဆရာကြီးဦးသန်းထွန်းက သမိုင်းကို သင်ယူ လေ့လာတာဟာ “မအအောင်လို့” ဆိုပြီး ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒီနေ့ လူငယ်တွေဟာအဘက်ဘက်မှာတော်ကြပေမယ့် သမိုင်းနဲ့ ပတ်သက်လာရင်၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်လာရင် “မအ”ဖို့လိုပါတယ်။ ဒါမှလည်း လူလိမ်မခံရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူငယ်တွေအနေနဲ့ ဘယ်သူတွေက လိမ်ညာနေတယ်၊ ဘယ်သူတွေက အမှန်ကိုပြောနေတယ်ဆိုတာမိမိတို့ရဲ့ အတွေ့အကြုံ၊ အသိဉာဏ်နဲ့ ယှဉ်ပြီး သုံးသပ်ဆုံးဖြတ်ကြဖို့လိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်ဟာ လူငယ်တွေရဲ့လက်ထဲမှာရှိတဲ့အတွက် မိမိတို့ရဲ့ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံတော်ကို မိမိတို့ကိုယ်တိုင် တည်ဆောက်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

နေရာတိုင်းတွင် အဖြူရောင်ကိုမြင်ကြရတိုင်း သန့်ရှင်းမှုထုထည် သက်သက်ကိုရရှိခဲ့ကြသည်မှာ မဖြစ်နိုင်ပေ။ အဖြူရောင်မျက်နှာဖုံးအောက်က ခါးသီးဖွယ်ရာ အပြုံးတုများကိုလည်း ခွဲခြားရှာဖွေ၍ မြင်တတ်ကြဖို့ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ခွဲခြားရှာဖွေ၍ မြင်တတ်ကြစေရန်အတွက်လည်း လေ့လာမှုများအားကောင်းနေဖို့ရန်အတွက် အချက်အလက်များကို ကြိုးစားရှာဖွေထားကြရပေမည်။

လဲကျသွားတိုင်းသာ လဲတဲ့နေရာမှာ ဆက်လှဲပြီးနာကျင်တာကို ခံစားပြနေရင် ကျွန်တော်တို့တွေ လမ်းတောင်လျှောက်တတ်ခဲ့မှာ မဟုတ်ဘူး။ အရှုံးတွေကို ခံစားနေမှာလား။ အရှုံးတွေက ဖြစ်ပြီးနေပြီ။ ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်ခဲ့လဲဆိုတာကနေ သင်ယူတတ်ဖို့ပဲ စဉ်းစားကြရမှာ။ အတိတ်ဖြစ်သွားတဲ့ ကာလတစ်ခုဆီကအရှုံးကို မပြီးနိုင် မစီးနိုင် ရေရွတ်ညည်းတွားနေခြင်းဟာ ကိုယ်ရပ်တည်နေတဲ့ ပစ္စုပ္ပန်ကိုပါ အကျိုးယုတ်စေတတ်ပါတယ်။ အမှားတစ်ခုလုပ်လိုက်မိတိုင်း အမှားရဲ့နောက်ဆက်တွဲဖြစ်ရပ်တွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး အချိန်တိုတိုအတွင်းမှာ အဆုံးသတ်ပစ်ဖို့လိုပါတယ်။

ချည့်နဲ့နေတဲ့ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံအပေါ် ပထမစိုက်ဝင်နေတဲ့ ဓားတစ်စင်းက ပြည်တွင်းစစ်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးကတည်းက ဖြစ်လိုက်တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်တွေ အခုချိန်ထိ ဖြစ်နေကြတုန်း။ ပြည်တွင်းစစ်လို့ ပြောလိုက် တာနဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကို မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ ကြုံဖူးသူတိုင်း၊ ခံစားဖူးသူတိုင်း သိကြပါတယ်။ တချို့က ပြည်တွင်းစစ်ကို ဖန်တီးတယ်။ တချို့က ပြည်တွင်း စစ်ဖန်တီးသူတွေကို အားပေးတယ်။ ကျွန်တော်ကတော့ ပြည်တွင်းစစ်ကို ရှုတ်ချပါတယ်။ ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် ဘာတွေအကျိုးများလာခဲ့ပါသလဲ ...

အထူးသဖြင့် အခိုက်အတန့်မျှသာ နေထိုင်သွားရသည့်လူ့ဘဝတွင် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များအပေါ် ကိုယ်ချင်းစာစိတ် မွေးသွားသင့်သည်။ လုပ်ငန်းခွင်၌ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များအပေါ် ဖေးမကူညီရင်း မိမိတာဝန်ကို ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်သွားမည်ဆိုလျှင် ထိုနေရာမှ အခြားနေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့တာဝန်ထမ်းဆောင်ရသည်ဖြစ်စေ၊ အငြိမ်းစားယူသွားခဲ့သည် ဖြစ်စေ အလျဉ်းသင့်တိုင်း မိမိအကြောင်းကိုပြောနေမည်မှာ အသေအချာပင်။ အမှန်တော့ မည်သည့်နေရာတွင် ကျင်လည်ရသည်ဖြစ်စေ ကိုယ်ချင်း စာနာစိတ်သာရှိနေမည်ဆိုလျှင် မိမိမရှိတော့သည့်အချိန်တွင် မိမိအကြောင်းကို ပြောဆိုနေကြမည်မှာ အမှန်ပင်ဖြစ်သည်။

လမ်းဘေးမျက်လှည့်ဝိုင်းတွေ၊ မြွေအလမ္ပာယ်ဝိုင်းတွေ ခေတ်စားတုန်း က တုံ ...တုံ ... ခြမ်း တီးဝိုင်းနဲ့အတူ မျောက်က၊ မျောက်ဝိုင်းတွေ ခေတ်စား ခဲ့ပါတယ်။ ထီးကလေး မျောက်မင်းသား၊ မျောက်ရွှေရိုးတွေပေါ့။ တောင်ရှည်ပုဆိုးနဲ့ ခေါင်းပေါင်းနဲ့ တိုက်ပုံအင်္ကျီ အနက်ရောင်လေးနဲ့ ချစ်စရာလေး။ ထီးကလေးကို မြှောက်ခါမြှောက်ခါ ကရှာတယ်။ နောက် တစ်ခါတော့ ဘောင်းဘီရှည်နဲ့ ကော်လာရှည်ရှည် အင်္ကျီလက်ရှည်နဲ့ အိုက်တင်တွေ ဘာတွေ လုပ်ပြတာပေါ့။ နောက်က ကက်ဆက်ဇာတ်လမ်း ဖွင့်ပေးထားတယ်။ နောက်က သီချင်းဖွင့်ပေးထားတယ်။ ရှေ့က မင်းသား ကြီးစတိုင်လ်ပေါ့လေ။ ခတ်တာက ခါးက သံကြိုးကြီးပဲ။ သံကြိုးကြီးကိုသာ ဖြုတ်ပေးထားရင် တကယ့်လူပဲ။

ကိုရန်နိုင် ပြောခဲ့သလိုပါပဲ၊ အတိုက်အခံဆိုတာ အာဏာရပါတီရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ထိန်းကျောင်းပြီး၊ အာဏာရပါတီ၏ မှားယွင်းတဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ပြည်သူမြင်သာအောင် မိမိတို့ ဘယ်လိုတွေလုပ်ဆောင်နေပါသလဲဆိုတာ ပြည်သူတွေသိအောင် လုပ်ဆောင်ပြရတာပါပဲ။ လွှတ်တော်တွင်း အတိုက်အခံနိုင်ငံရေးပါတီတစ်ရပ်ရဲ့ အန္တိမရည်မှန်းချက်က အာဏာရ တစ်ဖက်ပါတီရဲ့ မှားယွင်းမှုကိုစောင့်ပြီး အာဏာပြန်လည်ရရှိရေးကို လုပ်ဆောင်ကြရတာ မဟုတ်လား။ အထူးသဖြင့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲနီးလာချိန် အခုလိုဆွေးနွေးချက်မျိုးက နိုင်ငံရေးပါး မဝသလိုတောင်ထင်စရာပါ။ ကိုရန်နိုင်ပြောသလို အခု တင်ပြဆွေးနွေးချက်က ပြည်သူ့ဆန္ဒနဲ့ဆန့်ကျင်ပြီး မြစ်ဆုံစီမံကိန်းကို ပြန်လည်စတင်ဖို့ ဆွေးနွေးတယ်လို့ ဆိုလာတဲ့အတွက် ဒီအပေါ် စဉ်းစားစရာအကြောင်းတွေ ရှိလာတာတော့ အမှန်ပါပဲ။

ရွေးကောက်ပွဲတစ်ရပ်ဆိုတာက ကိုယ်စားလှယ်လောင်းမဲပေးရွေးချယ်မှုထက် အဓိပ္ပာယ်ပိုမိုလေးနက်ပါတယ်။ နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်၊ ဒီမိုကရေစီတည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်ပတ်သက်နေလို့ပါပဲ။ ရွေးကောက်ခံရတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ ပါတီတွေကဘယ်လောက်အထိ နိုင်ငံကို တည်ဆောက်ပေးနိုင်မလဲ၊ ဒီမိုကရေစီကို ဘယ်လောက်အုတ်မြစ်ချပေးနိုင်မလဲ၊ ပြည်သူတွေရဲ့ဘဝကို ဘယ်သူတွေက မြှင့်တင်ပေးနိုင်မလဲဆိုတာတဲ့ ဇာစ်မြစ်က ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ ပြည်သူက ပြည်သူအတွက်ဆိုတဲ့ စကားလိုပါပဲ။

လစာညာယူခြင်း၊ မညာယူခြင်းသည် အလုပ်လုပ်ရသူသာ သိသည်။ ဘေးကထိုင်ကြည့်ပြီး ဝေဖန်သူအတွက်တော့ ညာခြင်း၊ မညာခြင်းကို သေချာမသိနိုင်ပေ။ ထိုသို့ သေချာမသိသော ဝေဖန်သူများရှိနေသည့်နိုင်ငံတွင် ကျွန်တော် အလုပ်လုပ်နေသည်။ ကျွန်တော့်အလုပ်ကား ကျောင်းဆရာ အလုပ်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် ယင်းတို့၏ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ၊ သတင်းမီဒီယာများနှင့်မဲဆန္ဒရှင်ပြည်သူများ၏ အပိုင်းသာဖြစ်ရာ ပြဋ္ဌာန်းထားသော ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာဥပဒေများ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ၊ ကျင့်ဝတ်များစသည်တို့ကို အရိပ်မျှပင်မနင်းမိစေရန်မှာ အသက်တမျှပင် အရေးကြီးပါသည်။ထို့အပြင် ပါတီတစ်ခု၏ အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်၊ အဆောင်အယောင်၊ အင်္ကျီအဝတ်အစားစသည်တို့ကို ဝတ်ဆင်လျက် ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်စေရန်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် တရားမဲ့ပြုမူဆောင်ရွက်မှုများကိုလည်း အထူးစောင့်ကြည့် သတိပြုကြရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဒီဥပဒေ ဟာ အခုမှအကြမ်းအဆင့်သာရှိနေသေးပြီး ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်မှာ အကျေအလည် ဆွေးနွေးကြရဦးမယ့်အချိန်တွေ၊ နောက် ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အမယ်ပစ္စည်းတွေအလိုက် လုပ်ငန်းရှင်အစုအဖွဲ့တွေရဲ့ တင်ပြချက်တွေ၊ ပြည်သူတွေထံက အကြံပြုချက်တွေကို ထည့်သွင်းတွက်ချက် စဉ်းစား ဖြည့်သွင်းပေးရဦးမယ့်ကာလတွေ၊ ဒီအချက်တွေအပေါ်အခြေခံပြီးတော့ မှ ပြည်သူတွေ ရွေးချယ်ထားတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေက ပြန်လည်တင်သွင်း ဆွေးနွေးကြရဦးမယ့်အစီအစဉ်တွေ ကျန်ရှိနေသေးတာမို့ ပြည်သူတွေ အနေနဲ့လည်း အခွန်အကောက်နဲ့ဆိုင်တာတွေကို စိတ်ပါဝင်စားပြီး ဖြစ်သင့်တာတွေကို ဝိုင်းဝန်းအကြံပြုပေးကြစေချင်ပါတယ်။