သူ့အတွက် သည်အချိန်တွင် တွန်းတွန်းတိုက်တိုက်မရှိလှသော်လည်း သူ့အရွယ်နှင့် သင့်လျော်သော၊ ဖတ်သင့်မည်ဟုထင်သော လက်လှမ်းမီသမျှ စာအုပ်စာပေများကိုမူ ကျွန်မစုဆောင်းနေမိသည်။ အထူးသဖြင့် ဆရာ အောင်သင်း၏ စာအုပ်များပင် ဖြစ်ပါသည်။ သူ့အတွက်မှပင် သီးသန့်မဟုတ်ခဲ့။ ကျွန်မနှင့် ပတ်သက်ရာပတ်သက်ကြောင်း မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းများ အတွက်ပါရည်ရွယ်၍ ကျွန်မတတ်နိုင်သမျှ စာအုပ်စုဆောင်းခဲ့ပါသည်။ သူအလုပ်ခွင်ဝင်သည့်အခါ ကျွန်မစုဆောင်းထားသမျှထဲမှ သူ့အတွက် ကောင်းနိုးရာရာ စာအုပ်လေးများရွေးချယ်၍ ပို့ပေးရမည်။ စာဖတ်ဖြစ် အောင်တိုက်တွန်းရမည်ဟု ကျွန်မစဉ်းစားထားပါသည်။ သို့သော် ယခုအချိန် တွင်တော့ ကျွန်မ သူ့အတွက် စာအုပ်နှင့်ပတ်သက်၍ ဘာမှမပြောတော့ဟု ပိတ်ကားချထားလိုက်ပါတော့သည်။

သင့်ခြင်း၊ မသင့်ခြင်း၊ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်တတ်ခြင်းဆိုတာတွေကို နားလည်လက်ခံလာအောင် လမ်းပြတွဲခေါ်ဖို့ထက် ကိုယ်တိုင်တောင်မှ မဝင်ဆံ့တဲ့ ပုံစံခွက်တွေထဲကို ဇွတ်ထည့်ဖို့သာကြိုးစားတတ်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တွေမှာ အနာဂတ်ဟာ အရောင်မလက်နိုင်ဘူး။ လမ်းပြသွန်သင်တဲ့အခါ ကိုယ်တိုင်လည်း ဒီလမ်းပေါ် ယုံယုံကြည်ကြည်လျှောက်ပြတတ်မှု၊ ရလာ ဖြစ်လာမယ့်အကျိုးဆက်ကို သိသာမြင်သာအောင် ရှင်းပြတတ်မှု၊ ဆွဲဆောင် စည်းရုံးနိုင်မှု စတာတွေမရှိဘဲ အပြစ်ပေးရုံပေးတတ်၊ အပြစ်တင်ရုံတင်တတ်တဲ့ ဘယ်ပတ်ဝန်းကျင်မဆို လိုရာမရောက်ဘဲ ကလေးတွေ၊ လူငယ်တွေရဲ့အနာဂတ်ကို ငရဲခန်းတွေနဲ့ ပိုမိုရင်းနှီးအောင် တွန်းအားပေးနေတာပဲလို့ မြင်မိတယ်။

အဆိုးရွားဆုံးသည်ကား ရတောင့်ရခဲလှသော လူ့ဘ၀ကို ရောက် လာပြီးနောက် လူပီသစွာမနေ၊ လူမှုတာဝန်ကို ကျေပွန်အောင်ထမ်းဆောင် မသွားဘဲ ကယ်ဆယ်ရေးဆောင်ရွက်သူ မီးသတ်သမားများနှင့် လူမှုဝန်ထမ်း ပုဂ္ဂိုလ်များကို ဒုက္ခပေးသွားသည့် ဘ၀ကိုလက်မြှောက်အရှုံးပေးသွားကြသူများသာ ဖြစ်ပေတော့သည်။

ဥပဒေအထက်မှာ ဘယ်သူမှမရှိစေရဆိုပြီး လူတချို့ ကြွေးကြော်ကြတယ်။ အသံကောင်းဟစ်ကြတယ်။ အဲဒီလူတချို့ထဲက လူတချို့ကပဲ ဥပဒေအထက်မှာ ရှိနေကြပြန်တယ်။ ဥပဒေဟာ လူတချို့ရဲ့ ခြေဖဝါးအောက်မှာ ရောက်နေခဲ့တဲ့အချိန်တွေရှိတယ်။ ဥပဒေကို ခြေသုတ်ခုံ တစ်ခုလို ကျင့်သုံးနေကြတယ်။ ဥပဒေကို စီးထားတဲ့ဖိနပ်လောက်တောင် တန်ဖိုးမထားကြဘဲ လုပ်ချင်တိုင်းလုပ်နေကြတယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးအနေနဲ့ တစ်နှစ်မှာလူပေါင်း ၁ သန်းလောက် မိမိ ကိုယ်ကိုယ်သတ်သေနေကြပါတယ်။ လူသားတွေ သေဆုံးရခြင်း အကြောင်းအရင်းတွေမှာ မိမိကိုယ်ကိုယ်သတ်သေရခြင်းက ၁၃ ခုမြောက် အများဆုံးသော အကြောင်းတရားအဖြစ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီက အမေ ရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ဆဋ္ဌမမြောက်သေဆုံးမှုအများဆုံး အကြောင်းတရားအဖြစ် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။

ဒီတော့ အပေးအယူဆန်တဲ့နိုင်ငံရေးလို့ပြောရင် နည်းနည်းတော့ ကြမ်းတမ်းဦးမယ်။ ဒါပေမဲ့ယူပြီးရင် ပေးဖို့တာဝန်ရှိပါလိမ့်မယ်။ ဒီလိုပဲ ပေးပြီးရင် ယူရမယ့်သဘောတော့ရှိနေတယ်။ ဘယ်အရာမှ အလကားမရပါဘူး။ နိုင်ငံရေးကျင့်ဝတ်အရ၊ ဥပဒေအရလို့တောင် မဆိုပါဘူး လူမှုကျင့်ဝတ်အရကို လိုက်နာသင့်တာပါ။ အာဏာရရေးကိုပဲ အဓိကဦးမတည်ကျဖို့၊ အာဏာယူပြီးနောက်မှာ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ၊ ရပိုင်ခွင့်တွေအပြင် ထမ်းဆောင်ရမယ့်တာဝန်တွေ၊ တာဝန်ခံ၊ တာဝန်ယူမှုတွေ၊ ကျင့်ဝတ်တွေ၊ သိက္ခာတွေ ရှိတယ်ဆိုတာ ဆက်စပ် ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားဖို့လိုမှာပါ။

ဆက်၍ သူက “တိုရစ်ဇင်လုပ်ငန်းလည်း သုညပဲ။ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းတွေလည်း သုညပဲ။ အိမ်ခြံမြေလုပ်ငန်းတွေလည်း သုညပဲ” သုညဆိုသည်မှာ ဘာတစ်ခုမျှပင် လည်ပတ်မှုမရှိတော့သည်ကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။ လုပ်ငန်းမလည်တော့လျှင် ငွေကြေးလည်း မလည်တော့ပေ။ ငွေကြေးလည်ပတ်စီးဆင်းတာမရှိတော့မှတော့ လခပေး ရန်၊ ဝန်ထမ်းတွေ ဆက်ခန့်ထားရန်လည်း လွယ်ကူမည်မဟုတ်ပေ။ မြန်မာ ပြည်တစ်နံတစ်လျားတွင် ယင်းလုပ်ငန်းများကို မှီခိုထားသည့် အခြား ဆက်စပ်လုပ်ငန်းတွေလည်း မနည်းမနောရှိသည်။ အကုန်လုံးချိတ်ဆက် နေကြသည်။

လက်ရှိ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအနေအထားအရ အဓိက အာဏာရပါတီက အင်အားအလွန်တောင့်တင်းနေသလောက် အတိုက်အခံဘက်မှာ အင်အားတောင့်တင်းမှုမရှိတဲ့ ပါတီက အများစုဖြစ်နေတာ တွေ့ရတယ်။ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ ပုံရိပ်ကို ကျန်ပါတီများက ကျော်လွှားဖို့ မလွယ်ကူတဲ့အနေအထားမှာ ရှိနေတယ်။ အာဏာရပါတီရဲ့ ငါးနှစ်တာ စွမ်းဆောင်ရည်မှာ အနာအဆာတွေ ရှိနေပေမယ့် ထောက်ခံမှုပမာဏက လျော့ကျသွားမယ့်လက္ခဏာမှာ ရှိမနေဘူး။

ပါတီစည်းရုံးရေး၊ နယ်မြေစည်းရုံးရေးတွေ လုပ်ခွင့်ရှိတယ်လို့ သတ်မှတ်ရေးဆွဲထားတဲ့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ ဥပဒေကို နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက်မှာ အဲဒီအချိန်က နအဖ ဥက္ကဋ္ဌ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ နာမည်နဲ့ ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပဲ။ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ဥပဒေတစ်ရပ်ဆိုတာမရှိဘူးလို့ ပြောရမှာပေါ့ ကိုရန်နိုင်ရေ။

ကျွန်တော်က "ဆရာကြီး၊ အခုဆန္ဒပြနေတာ လူ လေး၊ ငါးဆယ် မကဘူးနော်၊ အောက်ထစ်တော့ လေး၊ ငါးရာလောက်ရှိမယ်၊ နောက်ထပ်တိုးလာတာနဲ့ဆိုရင် ရှစ်ရာ၊ တစ်ထောင်လောက်ရှိမယ်" ဟုပြောရာ ၎င်းက "အမှန်အတိုင်းသတင်းပို့ရင် လူကြီးတွေစိတ်ပူနေမယ်"ဟု ပြောသဖြင့် ကျွန်တော်လည်းဆက်လက်ပြောဆိုခြင်းမပြုတော့ပါ။ အမှန်တကယ်တော့ တာဝန်ရှိသူထောက်လှမ်းရေးများကိုယ်တိုင်က ထိုကဲ့သို့ သတင်းမှားများပေးပို့ခဲ့သဖြင့် နောက်ပိုင်းတွင် ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ အရေးတော်ပုံကြီးမှာ လူမိုက်၊ လူရမ်းကားအဖျက်သမားများ၏ တိုင်းပြည်ဖျက်လုပ်ငန်းများအဖြစ် နဝတအစိုးရ၏ပုံဖော်ဖျက်ဆီးခြင်းကို ခံလိုက်ရခြင်းဖြစ်ပါသည်။

အလုပ်လုပ်ကိုင်သူတို့သည် ရိုးသားရန်လိုအပ်ပါသည်။ လူတစ်ဦး တစ်ယောက်ရဲ့နောက်မှာ လူတစ်သိန်းလောက်ရှိနေနိုင်ပါသည်။ တစ်ခါက စာအုပ်တစ်အုပ်ထဲမှာ ကျွန်တော်ဖတ်ဖူးပါသည်။ ပန်းသီးသည်လေးသည် လမ်းဘေးပလက်ဖောင်းတွင် ဈေးရောင်းလျက်ရှိသည်။ အဒေါ်ကြီးတစ်ဦး သည် ပန်းသီးလာဝယ်ပါသည်။ ပန်းသီးသည်ကလေးက အဒေါ်ကြီးလိုချင် သည့်ပန်းသီးများကို ထည့်ပေးရင်း “အဒေါ် ဒီပန်းသီးက ဒီနေ့စားမှာ လား”ဟုဆိုပြီး မေးပါသည်။ အဒေါ်ကြီးက “မနက်ဖြန်မှစားမှာ ကလေးရ” ဆိုပြီး ပြန်ပြောပါသည်။ ကောင်လေးက “ဒါဆို ဒီပန်းသီးကို မယူနဲ့ ဟိုဘက် ကပန်းသီးကိုယူ သုံးရက်ခံမယ်အဒေါ်။ အခုယူထားတဲ့ပန်းသီးက မနက်ဖြန် ဆို ပုပ်ပြီ”ဟုဆိုသည်။ အဒေါ်ကြီးက ပန်းသီးဆိုင်ကပြန်လာပြီး သူ့အပေါင်း အသင်းများကို ပန်းသီးသည်လေး၏ ရိုးသားမှုအကြောင်း ပြောတော့ သည်။

စနစ်ခိုင်မာအောင်တည်ဆောက်ရေးသည် ရေရှည်လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ရပ်ဖြစ်သဖြင့် မှန်ကန်သောစေတနာ၊ ဦးဆောင်မှုနှင့် စိတ်ရှည်မှုတို့ လိုအပ်ပေလိမ့်မည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင် စနစ်ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်ရမည့်အစား စနစ်ပျက်စီးယိုယွင်းစေသည့် ပုဂ္ဂိုလ်အခြေပြုစနစ်တည်ဆောက်ခြင်း၊ ပြည်သူကို ကိုယ်စားပြုနိုင်မှုထက် အာဏာနိုင်ငံရေးကို ပိုမိုအလေးထားလာခြင်းများသည် တည်ဆောက်ဆဲဒီမိုကရေစီ စနစ်ကို ယိုင်နဲ့စေနိုင်ပါသည်။

လူတွေက မိမိနဲ့အလုပ်တွဲလုပ်ဖို့ မိမိတို့ရဲ့ စနစ်တကျဖန်တီးတည် ဆောက်ထားတဲ့အရာတွေကို လက်ဆင့်ကမ်းဖို့ဆိုတာကျတော့ ကျွမ်းကျင် တာနဲ့တင် မရတော့ဘူး။ ကျွမ်းကျင်သူထဲကမှ ထူးချွန်သူကို လိုချင်ကြ တာ။ ကျွမ်းကျင်တိုင်း မထူးချွန်ဘူးဗျ။ ကိုယ်တာဝန်ယူရမယ့်အပိုင်းကို ဘယ်လိုရလဒ်မျိုးထွက်မှ ကိုယ့်တန်ဖိုးတက်မယ်ဆိုတာ ကြိုတင်တွက်ဆ တတ်ပြီး၊ တွက်ဆထားတဲ့ရလဒ်အတွက် အမှားအယွင်းနည်းနည်းနဲ့ပြီး မြောက်ဖို့ ကိုယ့်အတွေး၊ ကိုယ့်အကြံနဲ့ ပေါင်းစပ်ဖန်တီးနိုင်သူဖြစ်ပါမှ ထူးချွန်တယ်လို့ ဆိုရပါလိမ့်မယ်။ ထူးချွန်သူဆိုတာ ထူးခြားတဲ့ရလဒ်ကောင်း တွေကို ယူဆောင်လာဖို့ အားလုံးက မျှော်လင့်ထားကြပါတယ်။

ကလေးတွေရဲ့ မွေးစအချိန်ကစပြီး သူတို့ရဲ့နီးစပ်ရာ ဝန်းကျင်အသိုင်း အဝိုင်းတွေဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ “နေအိမ်တိုင်းသည် တက္ကသိုလ်များဖြစ်ကြ၍ မိဘများသည် သင်ကြားသူ ဆရာများဖြစ်ကြလေသည်”ဆိုတဲ့ မဟတ္တမဂန္ဒီရဲ့ အဆိုအမိန့်အတိုင်း မိဘများအနေနဲ့ ကလေးငယ်လေးတွေကို ကောင်းမွန်တဲ့နမူနာလေးတွေ ချပြနိုင်ဖို့၊ မှန်ကန်တဲ့နည်းလမ်းကောင်းတွေ ညွှန်ပြပေးနိုင်ဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ သူတို့လေးတွေမှာ ငယ်ရွယ် တဲ့အချိန်ကတည်းက ကောင်းမွန်တဲ့ အလေ့အကျင့်ကောင်းလေးတွေ၊ အလေ့အထကောင်းလေးတွေ စွဲမြဲသွားဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ လူတစ်ယောက် ဟာ သူ့ရဲ့ အပြုအမူတွေကနေတစ်ဆင့် အလေ့အထဖြစ်လာရပါတယ်။ အလေ့အထကနေတစ်ဆင့် စာရိတ္တဖြစ်လာရပါတယ်။ စာရိတ္တဆိုတာ အဲဒီလူရဲ့တန်ဖိုးလည်းဖြစ်ပါတယ်။

သည်မျက်နှာဖုံးတွေ ဘယ်အချိန်မှာ ခွာချကြမလဲ။ မသိနိုင်သေးပါ။ ကပ်ဘေးကာလက နှစ်ချီကြာနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ ကာကွယ်ဆေး မဖော် စပ်နိုင်သေး။ ကာကွယ်ဆေး မဖော်စပ်နိုင်သေးသရွေ့ မျက်နှာဖုံးတွေ တပ် ထားကြရဦးမည်။ လူတွေအားလုံး ခပ်ခွာခွာ နေထိုင်သွားလာကြရဦးမည်။ သမိုင်းတစ်လျှောက် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေ မတက်ရောက်သည့် ကုလ အထွေထွေညီလာခံကြီး ကျင်းပရတော့မည်။ Virtual World အတု အယောင်ကမ္ဘာထဲမှာ လူတွေ တွေ့ဆုံကြ၊ ကုန်သွယ်ကြ၊ ပေါင်းသင်း ဆက်ဆံကြ၊ ကွန်ပျူတာမျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ရယ်မောကြ။ ကွန်ပျူတာ ခလုတ် ပိတ်၊ မီးမှိတ်သွားချိန်မှာတော့ ...