ဒါေပမဲ့ အေျခခံလူတန္းစား အမ်ားစုကေတာ့ ကိုယ့္အလုပ္ကိုယ္လုပ္ ကိုယ့္ဝမ္းကိုယ္ေက်ာင္းၿပီး ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ကုန္လာၾကတယ္။ ကိုယ့္အေရး ကိုယ့္မိသားစုအေရးေလာက္ကိုပဲ အာ႐ံုစိုက္လာၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေရးဟာ ႏိုင္ငံေရးသမား အလုပ္သက္သက္လို႔ ခံစားလာၾကတယ္။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအသိအျမင္ နိမ့္က်လာရင္ အဲဒီႏိုင္ငံရဲ႕ အလားအလာကလည္း ျမင့္တက္မလာႏိုင္ဘူး။ ႏိုင္ငံေရးေသရင္ တိုင္းျပည္ေသတာနဲ႔ အတူတူပဲ။

မာကယ္လ္က မဲေပးသူတို႔အေပၚ စိတ္မပ်က္မိပါ။ က်႐ံႈးမႈမ်ားအတြက္ မိမိမွာသာ တာဝန္ရွိသည္ဟု ေခါင္းေဆာင္ပီသေသာ တာဝန္ယူမႈ ရွိပါသည္။ သူ႔အစိုးရ ပ်က္စီးေလာက္ေအာင္ ပုန္ကန္မႈကို ႏွစ္ႀကိမ္မွ် ေတြ႔ႀကံဳၿပီးသည့္ေနာက္တြင္ သူ႔အစိုးရ၏ပံုရိပ္မွာ ပ်က္စီးေနၿပီဟု ဝန္ခံခဲ့ပါသည္။ သူသည္ စီ၊ ဒီ၊ ယူ ေခါင္းေဆာင္အေနႏွင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္မ်ားေရာ က်ဆံုးခဲ့ရမႈမ်ားအတြက္ပါ တာဝန္ယူပါသည္ဟုေျပာသည္။ ဤေခါင္းေဆာင္အျဖစ္မွ ႏုတ္ထြက္ဖို႔ကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ စဥ္းစားခဲ့ျခင္း မဟုတ္။ ေႏြရာသီတစ္ေလွ်ာက္လံုး မိမိကိုယ္ကို ဆန္းစစ္မႈ လုပ္ခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ သူ႔ေပၚလစီမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ရျခင္းအတြက္ အမွားဟုမယူဆေသာ္လည္း ၎တို႔ကို တာဝန္ယူလိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္၏၊

ျပည္သူနီတိလႈပ္ရွားမႈ ဆရာမ်ားအေနနဲ႔ စာေမးပြဲ က်င္းပေသာ္လည္း ျပ႒ာန္းစာအုပ္ကို သတ္မွတ္မထားပါ။ ေမးခြန္းပံုစံကလည္း အလြတ္မက်က္ဘဲ အေတြးအေခၚကို အဓိကထားပါတယ္။ ကေလးကို စိတ္ဝင္စားေစတယ္ ဖိအားမေပးဘူး၊ ဒီလိုျဖစ္ဖို႔ ပညာေရးဌာနကေရာ၊ ျပင္ပ ပညာရွင္မ်ားေရာ ပူးေပါင္းၾကတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ဝန္လို အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကလည္း ဦးေဆာင္ေပးတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို စံျပဳၿပီးေတာ့ သမိုင္းဘာသာ၊ ျမန္မာစာ၊ အဂၤလိပ္စာတို႔မွာေရာ ထိုကဲ့သို႔ခ်ဥ္းကပ္လို႔ မရႏိုင္ဘူးလား၊ ပထဝီ၊ ေဘာဂ၊ သခ်ၤာ၊ သိပၸံ၊ ဓာတု၊ ဇီဝ စတဲ့ အျခားဘာသာ ေမးခြန္းေတြမွာလည္း ဒီအေတြးအေခၚကို အသံုးျပဳလို႔မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား စသည္ျဖင့္ စဥ္းစားဖို႔ပါ။

... ရန္ကုန္တိုင္းမွာတင္သြင္းၿပီး ဟိုးေလးတေက်ာ္ေက်ာ္ျဖစ္မွ ျပည္သူက ဒါကို အသစ္အဆန္းလို႔ ထင္ျမင္လာမယ္၊ ဒီအေပၚေဝဖန္မႈေတြ ရွိလာမယ္ဆိုရင္ မည္သူေတြက တာဝန္မေက်သလဲ၊ မည္သူေတြက ဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကို လက္တစ္လံုးျခား လုပ္ေနသလဲ၊ ဥပေဒထဲမွာ ဘယ္အခ်က္ေတြကို အေသးစိတ္ ထပ္မံထည့္သြင္းျပင္ဆင္သင့္သလဲဆိုတာ တာဝန္ရွိသူ လူႀကီးမင္းအေပါင္းက စဥ္းစားခ်ိန္တန္လာၿပီျဖစ္ပါေၾကာင္း ...

ကမၻာ့သတင္းေတြမွာ ေက်ာက္ျဖဴက ထင္ရွားလာေနေသာ္လည္း ၿမိဳ႕ကေတာ့ ခုခ်ိန္ထိ ဆိတ္ဆိတ္ၿငိမ္ၿငိမ္ေလးပဲ ရွိေနသည္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ မ်ားစြာကတည္းကရွိခဲ့ေသာ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕၏ အသြင္သဏၭာန္မ်ား က်န္ရစ္ေနဆဲ။ ယခင္ကထက္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ေကာင္းမြန္လာခဲ့ေသာ္လည္း ၿမိဳ႕က လႈပ္လႈပ္ရွားရွား မရွိလွေသးပါ။ သဘာဝက ေပးအပ္ထားသည့္အလွမ်ား ေက်ာက္ျဖဴတြင္ အ႐ိုင္းဆန္ဆန္ ရွိေနေသးသည္။

ကေလးသူငယ္တစ္ဦးကို ေက်ာင္းစာအတန္းပညာအျပင္ အျခားေသာ ကိုယ္ကာယပိုင္း က်န္းမာသန္စြမ္းေစရန္ႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ခြန္အား တိုးေစရန္၊ အေပါင္းအေဖာ္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းမ်ားစြာ ျဖစ္ထြန္းရန္အတြက္ သူႏွင့္လိုက္ဖက္မည့္၊ သူဝါသနာပါသည့္ အားကစားနည္းတစ္ခုခုကို နည္းစနစ္ မွန္မွန္ကန္ကန္ျဖင့္ ကၽြမ္းက်င္ပိုင္ႏိုင္သည္အထိ တတ္ေျမာက္ထားေစရန္ သင္ၾကားေလ့က်င့္ေပးထားရမည္။ မိဘတို႔က မကၽြမ္းက်င္ပါက ကၽြမ္းက်င္သူနည္းျပဆရာျဖင့္ ေခၚယူသင္ျပေပးသင့္သည္။

တမူးေ႐ြးေကာက္ပြဲ မဲေပးပံုႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ လက္လွမ္းမီသမွ် ေဒသခံအခ်ိဳ႕ကို ေမးျမန္းၾကည့္ရာ သူတို႔ ယခုလို ေျဖၾကသည္။ ေဒသခံအမ်ားစုက အေမစုကို ေလးစားယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာျပၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္မူ ပါတီထက္ လူကို အဓိကထားၾကည့္၍ မဲေပးခဲ့ေၾကာင္း ဆိုၾကသည္။

ကိုယ္ေလွ်ာက္မယ့္လမ္းမွာ ကိုယ့္ကိုအႏၲရာယ္ျပဳလာႏိုင္မယ္လို႔ ထင္တဲ့အရာမွန္သမွ်ကို ရွင္းလင္းပစ္လိုက္ခ်င္ေနတယ္။ မင္းညီမင္းသားေတြ ထီးနန္းလုၾကတဲ့အခါ ဘာမွမသိနားမလည္ေသးတဲ့ကေလးေတြကိုပါ သုတ္သင္ရွင္းလင္းပစ္လိုက္သလိုမ်ိဳးေပါ့။ ဒီကေလးေတြက အခုေတာ့ လူလားမေျမာက္ေသးဘူး၊ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ လက္စားေခ်တာေတြ ဘာေတြလည္း လုပ္ႏိုင္ဦးမွာမဟုတ္ဘူး၊ အျပစ္လည္းမရွိေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ သူတို႔အ႐ြယ္ေရာက္လာတဲ့အခါ ကိုယ့္ကို ပုန္ကန္ျခားနားလာၾကရင္ ဘယ့္ႏွယ္လုပ္မလဲ၊ ကိုယ့္ရဲ႕နန္းစည္းစိမ္ကို မ်က္ေစာင္းထိုးလာရင္ ဘယ့္ႏွယ္လုပ္မလဲဆိုၿပီးေတာ့ ေစာေစာစီးစီးကတည္းက ႀကိဳတင္ကာကြယ္ထားတဲ့အေနနဲ႔ သုတ္သင္ရွင္းလင္းပစ္လိုက္တယ္။

လက္ရွိပညာေရးစနစ္ကို မည္သို႔မည္ပံုေျပာင္းလဲၾကမည္နည္း။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသည္ဆိုရာ၌ အပိုင္းႏွစ္ပိုင္းပါဝင္ရမည္။ ပထမအပိုင္းမွာ မွန္ကန္ေသာ မူဝါဒလမ္းစဥ္ ခ်မွတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယပိုင္းမွာ ထိုမူဝါဒလမ္းစဥ္ကို လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား ခ်မွတ္က်င့္သံုးျခင္းျဖစ္သည္။ မူဝါဒက မည္မွ်ေကာင္းမြန္မွန္ကန္ေနေစကာမူ လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္မေဖာ္ႏိုင္ပါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အထေျမာက္မည္မဟုတ္ပါ။

ကေလးမ်ားဟာ ကေလးျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ေမြးရာပါ ကေလးအခြင့္အေရးကို ရယူပိုင္ဆိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ မိဘမ်ားအေနႏွင့္လည္း မိမိတို႔ရဲ႕ သားသမီး ကေလးေတြကို မိဘေတြျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ဆႏၵကို အတင္းအက်ပ္ လုပ္ေစလို႔မရပါဘူး။ ကေလးေတြမွာလည္း သူတို႔ဆႏၵ၊ သူတို႔ျဖစ္ေစခ်င္တာ၊ သူတို႔ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ရွိၾကပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္႐ြက္ေနသည္ျဖစ္ရာ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဝန္ထမ္းမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ လုပ္ငန္း စြမ္းရည္၊ စည္း႐ံုးေရးစြမ္းရည္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစြမ္းရည္ စသည္တို႔ကို ျမႇင့္တင္ရန္ႀကိဳးစားရင္းျဖင့္ အရာရာကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔စဥ္းစား၊ အလုပ္ကို အင္တိုက္အားတိုက္လုပ္၊ စကားေျပာဆိုရာတြင္ မွန္မွန္ကန္ကန္ေျပာ၊ အမွန္တရားဘက္မွ ဥပေဒႏွင့္အညီ ခိုင္ခိုင္မာမာရပ္တည္၍ လူမႈဘဝတြင္ ႐ိုး႐ိုးသားသား ေနထိုင္ေျပာဆိုၿပီး

အေရးႀကီးအခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ မရွိဘဲ သို႔မဟုတ္ ျပင္ဆင္ မထားဘဲ စိတ္ကူးတည့္ရာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေသာ စီမံခ်က္၊ စီမံကိန္းမ်ားသည္ ျပည္သူ႔ အက်ဳိးအတြက္ ေစတနာ မည္မွ် ထားေစကာမူ ေအာင္ျမင္မႈ မရႏုိင္သည့္အျပင္ မလိုလားအပ္ေသာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ား ေတြ႕ ႀကဳံရတတ္သည္။

အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ၊ ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းေတြမွာ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ဆယ္တန္းတက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြအဖို႔ ေက်ာင္းေခၚ ႀကိမ္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ျပည့္မီရမယ္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ဟာ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္း တစ္ေျပးညီျဖစ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္း၊ ၾကပ္မတ္ လိုက္နာသင့္တာေပါ့။ အခုလို ပံုမွန္ေက်ာင္းမတက္တာကို ခြင့္လႊတ္ထားတဲ့ေက်ာင္းေတြ ရွိေနမွေတာ့ က်ဳပ္တို႔လို ညႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ကိုက္ညီေအာင္ အားခဲေနတဲ့ေက်ာင္းေတြအဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြကို ထိန္းရ သိမ္းရ တယ္ခက္လွသဗ်ာ။

ျဖစ္သင့္တဲ့အခ်ိန္၊ ထိုက္သင့္တဲ့ကာလတစ္ခုမွာ တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မလာဘူး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလည္းမရဘူး၊ အဂတိ တရားလည္းပိုႀကီးစိုးလာမယ္၊ မူးယစ္ေဆးဝါးေတြလည္း မိႈလိုေပါမယ္၊ ဥပေဒစိုးမိုးမႈကလည္း မေလာက္ေလးမေလာက္စား ဆက္ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ ဒီစနစ္နဲ႔ ဒီအစိုးရဖြဲ႔စည္းမႈပံုစံ၊ ေနာက္တစ္ခုက ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို မဲဆႏၵရွင္ေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ခံလူတန္းစားျပည္သူေတြက သံသယမ်က္လံုးနဲ႔ စံုျပဴးၿပီး ၾကည့္လာတတ္ပါတယ္။

မိမိတို႔၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း၊ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္လည္း ေဘာင္ေက်ာ္စည္းေက်ာ္လုပ္ျခင္း၊ တာဝန္ယူမႈ တာဝန္ခံမႈမရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ (Rule of Law) ကို ထိပါးေစႏိုင္သည့္အခါမ်ား ႀကံဳရေလ့ရွိသည္။ ထိုအခါတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတကိုယ္တိုင္ လိုက္ပါလမ္းၫႊန္ေနရသည္မွာ သက္ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာအပ္ႏွင္းခံရသူတို႔အေပၚ ေမးခြန္းထုတ္စရာမ်ားစြာ ျဖစ္ရေလသည္။