ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် လူ႔ေလာကတြင္ ေတြ႔ႀကံဳေနရ ေသာကိစၥမ်ားပင္၊ တစ္နည္းဆိုေသာ္ ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ လူ႔ကိစၥမ်ားဟု ဆိုရမွာပါ၊ ေနမႈ၊ ထိုင္မႈ၊ စားမႈ၊ သြားမႈ၊ လာမႈ အစုစုေတြကလည္း ႏိုင္ငံေရးပါပဲ။ ႏိုင္ငံေရးကို မဆင္ျခင္၊ မေတြးေတာမိေစကာမူ ႏိုင္ငံေရးက အၿမဲတေစ လူေတြကို ဆက္သြယ္ေနပါတယ္။ ဘယ္လိုမွ ေရွာင္လို႔မရပါဘူး။ အိမ္၊ ႐ံုး၊ အလုပ္႐ံု၊ ေဈး စတဲ့ေနရာေတြကို ႏိုင္ငံေရးဆိုတာႀကီးက ေရာက္ေနတတ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ်လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကလည္း ႏိုင္ငံေရးပင္ျဖစ္ပါတယ္။

လာမည့္ရက္မ်ားတြင္မွာေတာ့ ထိုအဆိုအတြက္ လႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားအတိုင္း ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက အမည္ေပး၊ ေဆြးေႏြးၿပီး ေကာ္မတီတစ္ခုဖြဲ႔ႏိုင္ေရးကိစၥ ဆံုးျဖတ္ၾကေတာ့ မည့္သတင္းမ်ားလည္း ေပၚထြက္ေနခဲ့သည္။ ထိုေကာ္မတီကို မည္သို႔ မည္ပံုဖြဲ႔စည္းၾကမည္၊ မည္သို႔ေသာလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား သတ္မွတ္ၿပီး မည္သို႔ေရွ႕ဆက္ၾကမည္ဆိုသည္ကေတာ့ျဖင့္ မသိေသး။ စိတ္ဝင္စားစရာ အထူးေကာင္းလွသည့္ ႏိုင္ငံ့အေရးကိစၥတစ္ခုအျဖစ္ ျမင္ေတြ႔ရသည္။

တစ္ေန႔က ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ရန္ ေကာ္မတီတစ္ရပ္ဖြဲ႔စည္းေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ လႊတ္ေတာ္ရွိ ေ႐ြးေကာက္ခံ အရပ္သားကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္မ်ားအၾကား လႈပ္လႈပ္ရွားရွားျဖစ္သြားသည့္ကိစၥကို ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူမ်ားက အထူးပင္စိတ္ဝင္တစား ရွိခဲ့ေပသည္။ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အပါအဝင္ အေရးႀကီးကိစၥအေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ အဓိကအေရးပါသည့္အရာ တစ္ခုျဖစ္သလို ယခင္အတိုက္အခံပါတီ (ယခု အာဏာရ NLD ပါတီ) ၏ အေရးႀကီး ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားအနက္ တစ္ခုလည္းျဖစ္ေသာ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကိစၥ အသံထြက္လာျခင္းကို မည္သူကစိတ္မဝင္စားဘဲရွိႏိုင္မည္နည္း။

၀န္ထမ္းမ်ားအေနႏွင့္ တစ္ႏွစ္တာပတ္လံုး လုပ္သက္ခြင့္မယူပါက ႏွစ္ကုန္သည့္အခါတြင္ တစ္လတိတိ စုေဆာင္းႏိုင္မည္ျဖစ္သလို ေနာင္ႏွစ္မ်ားတြင္လည္း ဆက္လက္၍ ခြင့္မယူပါက အမ်ားဆံုးႏွစ္ႏွစ္အထိ စုေဆာင္းႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအခါ မိသားစု သာေရး၊ နာေရး၊ အလွဴ၊ မဂၤလာေဆာင္ စသည့္ကိစၥမ်ား၌ ခြင့္ရက္ရွည္ ယူႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ျပကၡဒိန္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္ကုန္ဆံုးေသာ္လည္း မိမိ စုေဆာင္းထားေသာခြင့္မ်ား ပ်က္ျပယ္သြားမည္မဟုတ္သျဖင့္ မလိုအပ္ဘဲႏွင့္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ခြင့္ရက္မ်ား မကုန္ကုန္ေအာင္ယူၾကသည့္ အျဖစ္မ်ားလည္း ရွိၾကမည္မဟုတ္ပါ။

ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုတာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဥပေဒအားလံုးရဲ႕ ပင္မေသြးေၾကာအသက္ ျဖစ္တာနဲ႔အညီ အလြန္အေရးႀကီးလွပါတယ္။ က်န္ဌာနဆိုင္ရာေတြအလိုက္ က်င့္သံုးတဲ့ဥပေဒေတြဆိုတာ လက္ေတြ၊ ေျခေတြနဲ႔တူပါတယ္။ ဒီဥပေဒႀကီးကပဲ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးကအစ တရားစီရင္ေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဆံုး က်င့္သံုးမယ့္နည္းလမ္းေတြကို ဘယ္လိုေရးဆြဲရမယ္ဆိုတာျပ႒ာန္းထားတဲ့ အရာႀကီးပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီဥပေဒႀကီးကို ျပင္ဆင္တဲ့ေနရာမွာ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ႀကီး တစ္ေယာက္က ေျပာထားတာက “ျပင္ဆင္ဖို႔ခက္ခဲတဲ့ အေျခခံဥပေဒကို ႏိုင္ငံေရးအသိနိမ့္က်တဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ က်င့္သံုးၿပီး ျပင္ဆင္ရန္လြယ္ကူတဲ့ ဥပေဒေတြကိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအသိျမင့္မားတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေရးဆြဲက်င့္သံုးၾကေလ့ရွိတယ္”လို႔ ေျပာခဲ့ဖူးတာ ေလ့လာမိပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ ဆိုေသာ ေခါင္းစဥ္ေပးလိုက္လွ်င္ မိမိကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ မိမိအဖြဲ႔အစည္းကိုယ္တိုင္ လက္ေတြ႔တြင္ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ မည္မွ်ညီၫြတ္မႈ ရွိ၊ မရွိ မည္သို႔ေဆာင္႐ြက္လုပ္ကိုင္ထားျခင္း ရွိ၊ မရွိ ဦးစြာ ဆန္းစစ္သံုးသပ္ရန္ တာဝန္ ရွိသည္။

ျမန္မာျပည္ ျမဝတီဘက္ စည္ကားသလို ထိုင္းဘက္ျခမ္း မဲေဆာက္မွာလည္း ျမန္မာေတြနဲ႔ စည္ကားတယ္။ ကုန္တိုက္ေတြမွာ ျမန္မာျပည္သားေတြ စားေသာက္ဝယ္ျခမ္းၾကတယ္။ ျမန္မာလို လမ္းၫႊန္ခ်က္ေတြ ေရးထားလို႔ မဲေဆာက္ေရာက္တာ ျမန္မာျပည္နယ္နိမိတ္ထဲတင္လို႔ ခံစားရတယ္။ ဒါေပမဲ့ စည္းကမ္းရွိၾကတဲ့ ဒီဘက္ကမ္းေရာက္ ျမန္မာေတြကို ဟိုဘက္ေရာက္ေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္သြားတာလဲ ေမးခြန္းထုတ္ခ်င္မိတယ္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ မျငိမ္းခ်မ္းေသးသေ႐ြ႕ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ေတြ၊ တ႐ုတ္၊ ျမန္မာစီးပြားေရးအ႐ႈပ္အေထြးေတြ၊ လယ္ယာေျမပိုင္ဆိုင္ျခင္းအျငင္းပြားမႈေတြ၊ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူျခစားမႈေတြ အေျမာက္အျမားရွိေနဦးမွာျဖစ္ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ေျမေပၚေျမေအာက္ သယံဇာတေတြလည္း ထိခိုက္နစ္နာဆံုး႐ံႈးကာ အဖိုးအတန္ဆံုး လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ (Human Resource) ေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္တည္ေဆာက္မႈ (Capacity Building) လည္း အႀကီးအက်ယ္ က်ဆင္းေနမွာျဖစ္ပါတယ္။

အမွန္တရားႏွင့္ တရားမွ်တမႈ၏ ဘက္ေတာ္သားမ်ားအျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုယ္တိုင္ ခ်ီးမြမ္းေျပာဆိုခဲ့ရေသာ ဦးကိုနီႏွင့္ အငွား ယာဥ္ေမာင္းသူ ကိုေနဝင္းတို႔ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္မွာ ယခုဆိုလွ်င္ ၂ ႏွစ္ျပည့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေပသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဦးကိုနီလုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ သူမ်ားအားလံုးကို ယေန႔ထက္တိုင္ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူႏိုင္ျခင္းမရွိေသးသည္မွာ အမွန္တရားႏွင့္ တရားမွ်တမႈဘက္တြင္ တရားစီရင္ေရးနယ္ပယ္မွ တာဝန္ရွိသူမ်ား သာမက တစ္တိုင္းျပည္လံုး ရွိမေနသည့္သေဘာမ်ိဳးသို႔ တစ္စထက္တစ္စ သက္ေရာက္လာသည္ဟု ဦးစြာေျပာလိုေပသည္။ အေၾကာင္းမွာ အမွန္တရားႏွင့္ တရားမွ်တမႈရွိေသာ လူ႕အဖြဲ႔အစည္းဟူသည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူေရာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူလူထုကပါ တရားမွ်တေရးအတြက္ တာဝန္ယူတတ္၊ တာဝန္ခံတတ္သည့္ စိတ္ဓာတ္ရွိတတ္ၾက၍ပင္ျဖစ္ေပသည္။

ပညာေရး၏ အဓိကရည္႐ြယ္ခ်က္မွာ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူ တစ္ဦး၏ အမွန္တကယ္ ေလွ်ာက္လွမ္းရေတာ့မည့္ ဘဝလမ္းေပၚတြင္ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး စသည့္အခန္းက႑မ်ား၌ ႀကံဳေတြ႔ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရမည့္ အခက္အခဲမ်ားကို ပညာရွိရွိ၊ သတၱိရွိရွိ၊ ဇြဲရွိရွိ အေကာင္းအဆိုး၊ အမွန္အမွား ခြဲျခားကာ ေကာင္းမြန္စြာ ေျဖရွင္းၿပီး ဘဝကို အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ထိပ္ဆံုးကို ေအာင္ျမင္စြာ တက္ လွမ္းႏိုင္ၾကဖို႔ ျဖစ္သည္။

လူသြားစႀကႍမရွိတာမို႔၊ ရွိရင္လည္း က်ဴးေက်ာ္ထားတာမို႔ ကားလမ္းေဘး၊ တစ္ခါတေလ ကားလမ္းမေပၚ တက္ေလွ်ာက္ၾကရင္း ကားေတြ၊ ဆိုင္ကယ္ေတြ အတိုက္ခံရလို႔ အသက္ဆံုး႐ံႈးရတဲ့သူေတြလည္း ရွိခဲ့တာအမွန္ပါ။ သို႔အတြက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးအတြင္း ယာဥ္ေၾကာက်ပ္ရျခင္းရဲ႕ အဓိက ျပႆနာကိုအေျဖရွာၾကည့္ရင္ ကားလမ္းမႀကီးတစ္ေလွ်ာက္ ေမာင္းႏွင္ၾကတဲ့ကားေတြ အစီအစဥ္တက် ဝင္ထြက္ေမာင္းႏွင္ႏိုင္ဖို႔ ၾကန္႔ၾကာျခင္းေတြေၾကာင့္လို႔ ေျပာလို႔ရႏိုင္သလို အဲလိုျဖစ္ရျခင္းကို ဆက္လက္အေျဖရွာရရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္သာယာေရးဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြအတိုင္း ျပည္သူေတြရဲ႕လိုက္နာမႈအပိုင္း အားနည္းေနျခင္းနဲ႔ တာဝန္ရွိသူေတြအေနနဲ႔လည္း အခ်ိန္ျပည့္ တိတိက်က် အေကာင္အထည္ေဖာ္အေရးယူေဆာင္႐ြက္ႏိုင္မႈ မရွိေသးတာေတြေၾကာင့္လို႔ ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။

အေသးအဖြဲ ဟုဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ အေရးမႀကီးေသာ၊ အထူးတလည္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားစရာ မလိုေသာ၊ အေလးထား ဂ႐ုျပဳရန္ မလိုေသာ ကိစၥရပ္ကေလးမ်ားဟု ယူဆစရာရွိသည္။ အေသးအဖြဲကေလးမ်ားကို ဂ႐ုစိုက္လြန္းလွ်င္ ႀကီးမားေသာ အရာမ်ားတြင္ အမွားအယြင္း၊ အလြဲအေခ်ာ္မ်ား ျဖစ္သြားတတ္သည္။

ဗုဒၶ ပရိနိဗၺာန္ စံလြန္ေတာ္မူၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၂၄၀ ေက်ာ္အၾကာ ဘီစီ၂၄၉ ခုႏွစ္တြင္ အေသာကမင္းတရားႀကီးသည္ ဗုဒၶဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့ရာ လုမၺိနီေဒသသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး အတိအက်မွတ္တမ္းတင္ ေက်ာက္စာတိုင္စိုက္ထူခဲ့သည္။ ဗုဒၶျဖစ္ေတာ္စဥ္မ်ားကို ဗုဒၶေခတ္က မွတ္တမ္းတင္ ေရးထိုးထားခဲ့ျခင္းမရွိေသာ္လည္း ေဟာၾကားခဲ့ေသာ သုတၱန္မ်ားတြင္မူ အတိအက်ေဖာ္ျပထားသည္။ အထူးသျဖင့္ “မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္” တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာအခ်က္မ်ားမွာ အလြန္နီးစပ္သည္ဟုဆိုသည္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ ဥပေဒေတြဟာ အဓိကမ႑ိဳင္ေက်ာ႐ိုးျဖစ္သလို အစိုးရဌာနေတြက ေဆာင္႐ြက္ရတဲ့ကိစၥတိုင္း ကိစၥတိုင္းဟာ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းကသာ ေဆာင္႐ြက္ၾကရေလ့ရွိ ၾကလို႔သာျဖစ္တဲ့အျပင္ ဥပေဒေတြေကာင္းရင္ ေကာင္းသေလာက္ စည္းေႏွာင္ အားေကာင္းၿပီး တိုင္းျပည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးေတြ တိုးတက္ေလ့ရွိတတ္ပါတယ္။ မွ်တရင္ မွ်တသေလာက္ တိုင္းရင္းသားေတြ အကုန္လိုက္နာၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေနေလ့ရွိပါတယ္။ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြဟာ တိက်ရင္ တိက်သေလာက္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးေဆာင္႐ြက္တဲ့ေနရာမွာ ထိေရာက္ေလ့ရွိပါတယ္။

ယေန႔ ျမန္မာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ၾကည့္လိုက္လွ်င္ ထစ္ခနဲဆို ကြဲၾက၊ ၿပဲၾကသည့္ အသံေတြက တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔ ပိုၾကားလာရပါသည္။ ဖြဲ႔ထားသည့္ သက္တမ္းက ႏွစ္ရက္တစ္ပိုင္းမွ်ႏွင့္ အုပ္စုေတြကြဲၿပီး အသင္းခြဲေတြ၊ အဖြဲ႔ခြဲေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကတာလည္း မနည္းမေနာျဖစ္လာသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရေပသည္။