ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးမှာ နေထိုင်သူတစ်ဦးဟာ ပြည်ပကနေ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ တရားဝင်တင်သွင်းလာတဲ့ ယာဉ်တစ်စီးကို သတ်မှတ်ထားတဲ့အခွန်အခများ ပေးဆောင်ပြီး နိုင်ငံတော်ကလည်း တရားဝင် ယာဉ်မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပေးထားပြီးပြီဆိုရင်၊ အဲဒီယာဉ်ကို မိမိနေထိုင်ရာအရပ်ဒေသတွင် ထားရှိခွင့်ရှိသင့်တယ်လို့ ထင်မြင်ယူဆပါတယ်။

ဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ ဥပဒေတွေဟာ အဓိကမဏ္ဍိုင်ကျောရိုးဖြစ်သလို အစိုးရဌာနတွေက ဆောင်ရွက်ရတဲ့ ကိစ္စတိုင်း ကိစ္စတိုင်းဟာ ဥပဒေဘောင်အတွင်းကသာ ဆောင်ရွက်ကြရလေ့ ရှိကြလို့သာ ဖြစ်တဲ့အပြင် ဥပဒေတွေကောင်းရင် ကောင်းသလောက် စည်းနှောင်အားကောင်းပြီး တိုင်းပြည်ရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးတွေ တိုးတက်လေ့ ရှိတတ်ပါတယ်။ မျှတရင် မျှတသလောက် တိုင်းရင်းသားတွေ အကုန်လိုက်နာပြီး ငြိမ်းချမ်းနေလေ့ရှိပါတယ်။

...ကျွန်တော်က ဒီနိုင်ငံသား၊ ဒီနိုင်ငံမှာမွေးပြီး ဒီနိုင်ငံမှာပဲ သေမယ်။ ကျွန်တော့်လိုပဲ နောက်က ထိုင်နေကြသူတွေလည်း ဒီသဘောပဲ။ ကျွန်တော်တို့လိုချင်တာ တိုင်းရင်းသားအခွင့်အရေး မဟုတ်ဘူး။ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေးပဲ။ ဒီနိုင်ငံမှာ မွေးတယ်။ ဒီနိုင်ငံရဲ့ကျေးဇူးကို သိရမယ်။ ကျွန်တော်တို့ကို ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လူမှုရေး စောင့်ရှောက်ပေးရင် ကျေနပ်တယ်”

ဒါပေမဲ့ “ရှက်စရာမဟုတ်တာ ရှက်ပြီး” အဲဒီလိုလုပ်သွားတာတော့ မကောင်းဘူးလို့ ပြောချင်ပါတယ်။ မြန်မာတွေ ရှက်တတ်ဖို့ လိုနေပြီလား။

လွတ်လပ်သည့် အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင်နိုင်ငံဖြစ်သည့် မြန်မာအနေနှင့် ရုရှားလုပ်စစ်လက်နက်များ ဝယ်ယူအသုံးပြုသည်ဖြစ်စေ၊ အခြားနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စစ်လက်နက်များ အသုံးပြုသည်ဖြစ်စေ မည်သည့် အင်အားကြီးပြည်ပနိုင်ငံ သို့မဟုတ် စစ်တပ်တစ်ခုခု၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုအောက်သို့ ရောက်မသွားရန် အရေးကြီးကြောင်းနှင့် ထိုသို့ နည်းပညာရှေ့ပြေးနေသည့် နိုင်ငံကြီးများနှင့် အနီးကပ် ဆက်ဆံရေးမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံသားများ အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမည့် နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြလိုရင်း

ဥပဒေတစ်ခုက ခေတ်စနစ်နဲ့ မကိုက်ညီဘူးလို့ထင်ရင် ဥပဒေပြုမဏ္ဍိုင်ကနေတစ်ဆင့် ပြင်ဆင်တာတွေ၊ ရုပ်သိမ်းတာတွေ လုပ်ပေးဖို့ သူ့လမ်းကြောင်းနှင့်သူ ကြိုးစားကြရမှာပါ။ ဒီလို မပြင်ဆင်နိုင်ခင်၊ မရုပ်သိမ်းနိုင်ခင်မှာတော့ တည်ဆဲဥပဒေတွေကို လိုက်နာရမယ့်တာဝန်က နိုင်ငံသားတိုင်းအပေါ်မှာ ရှိနေပါတယ်။ဒါက ဆင်ခြင်စရာတစ်ခုပါ။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းစစ်ကို အပြီးအတိုင် ရပ်စဲကာ ငြိမ်းချမ်းသော ဖက်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုကြီးကို ထူထောင်လိုပါက လူမျိုးစု အသီးသီးတွင် ရှိနေသော အတ္တနှင့် မာနတို့ကို အပြန်အလှန် အသိအမှတ်ပြုခြင်း၊ လျှော့ချ၊ မြှင့်တင်ပေးခြင်းတို့ဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ပန်းတိုင်ကို ရက်တိုတိုဖြင့် ရောက်နိုင်ကြောင်း သတိပြုမိစေလိုရင်း ဖြစ်သည်။

“ကိုယ့်ချစ်သူကောင်လေးကို တခြားအမျိုးသမီးတစ်ယောက် နမ်းတာတော့ ဘယ်အမျိုးသမီးမှ ကြိုက်လိမ့်မယ်မထင်ပါဘူး”

“တချို့က တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပမာဏများလာပြီး ဒိုင်ယာဆီဗင် ဆေးမတိုးတော့တာ ဖြစ်လာတယ်”

... ရပ်ကွက်ကွင်းပြင်ထဲမှာ ဟိန္ဒူကလေးငယ်များ ဆော့ကစားနေကြသည်။ လာရာလမ်းတစ်လျှောက် ဒေသခံရွာသားတွေနှင့် ယခုမှပဲ တွေ့ဆုံစကားပြောခွင့်ရသည်။ ကြိမ်ချောင်းက ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေရော၊ ဟိန္ဒူဘာသာဝင်တွေရော၊ မွတ်ဆလင် ဘင်္ဂါလီတွေပါ အတူတကွ နေထိုင်ခဲ့သော ရွာကြီးတစ်ရွာ ဖြစ်သည်။ ယခုတော့ မွတ်ဆလင်ဘာသာဝင် ဘင်္ဂါလီတွေ မရှိတော့ပါ။

... ပြည်ပကြွေးမြီများဖြင့် စီမံကိန်းများ လုပ်ဆောင်နေသည့် ဝန်ကြီးဌာနများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၏ ကြွေးမြီ ရယူသုံးစွဲထားရှိမှုနှင့် ထွက်ရှိလာသောရလဒ်များကို အမြန်ဆုံး ပြန်လည်စိစစ်ရန် လိုအပ်နေပါသည်။ ကြွေးမြီဆိုသည်မှာ တစ်ချိန်တွင် ပြန်လည်ပေးဆပ်ရမည် ဖြစ်သည်။ ယခင်က ကြွေးတင် ရှင်ဘုရှင်ဆပ်ဟု ပြောကြသည်။ ယနေ့ခေတ်စနစ်တွင်မူ ကြွေးတင် ရှင်ဘုရင် ဆပ်မည်မဟုတ်။ ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာငွေများဖြင့်သာ ဆပ်ကြရပါမည်။

“ကျွန်တော့်ရဲ့ အနုပညာအတ္တအတွက် ကိုယ်ဖန်တီးချင်တာလေးတွေကို စိစစ်ရွေးချယ်ရိုက်ကူးတော့မယ်”

Naf river ။ မြန်မာလိုတော့ နတ်မြစ်။ တစ်ဖက်ကမ်းကူးလိုက်လျှင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ထဲ ရောက်ပြီ။ နယ်စပ်ခြံစည်းရိုးအနီး ဒီဘက်ခြမ်းမှာတော့ ရေကန်ကျယ်ကြီး တွေရှိသည်။ ပုစွန်မွေးသောကန်များ ဖြစ်ပုံရသည်။ ကန်ပေါင်တာရိုးပေါ်မှ ကားများဖြတ်သန်းမောင်းနှင်လျက် မြို့ထဲဝင်လာခဲ့ကြသည်။

ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ အုပ်ချုပ်ရေးကို ဥပဒေနှင့်အညီ တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ရသော အစိုးရတို့သည်လည်း ဥပဒေနှင့်မညီသော ကိစ္စရပ်များ ကျူးလွန်ပါက ဥပဒေပြု လွှတ်တော်၏ ထိန်းကျောင်းမှု အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ မည်သည့်တရားရုံးတွင်မဆို ဥပဒေနှင့်အညီ တရားစွဲဆို ခံရနိုင်သည်ဆိုသော အချက်ကိုလည်း မေ့မထားသင့်ပေ။

“ငယ်ကျွန် ရုပ်ရှင်ကလိုမျိုး ချေစရာရှိတဲ့ ဇာတ်ရုပ်တို့၊ သူများကို နှိမ့်ချရတဲ့ ဇာတ်ရုပ်တို့ဆို ကိုယ့်ကိုပဲ ပြေးပြေးမြင်ကြလား မသိပါဘူး။ ကိုယ့်ဆီပဲ ရောက်ရောက်လာတယ်”