ေရွးဘုရင္မ်ားႏွင့္ ေရွးပညာရွိတို႔က အစြမ္းအစရွိ သမွ်ထုတ္ျပခဲ့သည္။ လုပ္ျပခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔ သိရသည္။ သိေတာ့ တန္ဖိုးထားရမွာ ျဖစ္သည္။ ၾကည့္ လက္ေတြ႔ တံတားေပၚ ျမင္ကြင္းထဲ၌ ကြမ္းအိတ္အခြံေလးက အင္းထဲကို ေဝ့ဝဲကာ က်သြားေလၿပီ။ အမိႈက္တစ္ခု၏ ေနရာမဟုတ္ေသာ ေတာင္သမန္အင္း ေရသည္ အမိႈက္အိတ္ကေလးကိုမလိုလားစြာ ေနရာေပးလိုက္ရသည္။

ေဖ်ာ္ရည္အျဖစ္ေသာက္မယ္ဆိုရင္ ဆီးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဝဒနာေတြ သက္သာပါသတဲ့။ ဆီးခ်ဳပ္ျခင္း၊ ဆီးမွာ ေသြးပါျခင္း၊ ဆီးလမ္းေၾကာင္းေဝဒနာေတြအတြက္ ျမင္းခြာ႐ြက္ေဖ်ာ္ရည္က ေကာင္းတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ခုေခတ္က အရည္ညႇစ္လို႔၊ ႀကိတ္လို႔ လြယ္သြားပါၿပီ။ ကရိကထမမ်ားပါဘူး။ ဘလန္ဒါထဲထည့္ၿပီး ႀကိတ္လိုက္႐ံုပါပဲ။ စိမ္းေ႐ႊေ႐ႊအနံ႔ကို သည္းခံႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ေအးေဆးပါပဲ။ အခ်ိဳေလးထည့္ၿပီး ေသာက္လိုက္ရင္ ေခါင္းထဲေရာ၊ ခံတြင္းထဲေရာ ရွင္းသြားတာပါပဲ။

မစၥတာမိုဒီအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံသည္ အႀကိမ္ႀကိမ္ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေနခဲ့ပါသည္။ တီဗီအစီအစဥ္ေၾကညာသူမ်ားသည္ အၾကမ္းဖက္ေအာင္လံႈ႕ေဆာ္သျဖင့္ အဖမ္းခံရသည္။ ဆိုရွယ္မီဒီယာမ်ားတြင္ မိန္းမမ်ားကို မုဒိမ္းက်င့္မည္၊ မြတ္ဆလင္မ်ားႏွင့္ ဇာတ္နိမ့္သူမ်ားကို သတ္ျဖတ္မည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား မၾကာခဏ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိပါသည္။ ဟိႏၵဴအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ စစ္တပ္ႏွင့္ တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ေရွ႕ထားၿပီး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားကို အသတ္ခံရမည္၊ အဖမ္းခံရမည္ဟု ၿခိမ္းေျခာက္ေလ့ရွိပါသည္။

ပံုျပင္ေတြ ဒ႑ာရီေတြထဲမွာသာ ၾကားသိမွတ္သားခဲ့ရပါသည့္ ေျမလွ်ိဳးမိုးပ်ံ ကိုယ္ေဖ်ာက္ျခင္းအတတ္ကို ယခုအခါ ကၽြႏု္ပ္တို႔ အဟုတ္ကိုျမင္ေတြ႔ၾကရေလၿပီ။ မ်က္လွည့္ လက္လွည့္ပညာျဖင့္မဟုတ္ဘဲ က်င့္ႀကံအားထုတ္ေတာ္မူခဲ့ၾကသည့္ သမာဓိစြမ္းအားမ်ားျဖင့္၊ အင္းအိုင္လက္ဖြဲ႔မ်ားျဖင့္ “ကိုယ္ေဖ်ာက္” ျပေနၾကေလၿပီတကား။

အဆိုပါ ဘာသာတြဲ ၈ တြဲတြင္ ေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားမ်ား အယူမ်ားေသာ ဘာသာတြဲမ်ားမွာ ဘာသာတြဲ ၁၊ ၂ ႏွင့္ ၇ တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဘာသာတြဲ ၂ မွာ ဝိဇၨာတြဲသီးသန္႔ျဖစ္ကာ ဘာသာတြဲ ၇ မွာ သိပၸံတြဲ သီးသန္႔ျဖစ္သည္။ ဘာသာတြဲ ၁ ကို ဝိပၸံဟု အလြယ္ ေခၚေနၾကသည္။ ထိုအေခၚမွားပါသည္။ တရားဝင္ အသံုးမရွိပါေပ။ စိတ္ႀကိဳက္ျမန္မာစာပါေသာ အတြဲ ၃၊ ၄ ႏွင့္ ၆ တို႔ကို ယူေသာ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာ အေနႏွင့္ဆိုေသာ္ နည္းပါးပါလိမ့္မည္။ အဆိုပါစိတ္ႀကိဳက္ျမန္မာစာကို ကၽြမ္းကၽြမ္းက်င္က်င္ သင္ျပႏိုင္ေသာ ဆရာ၊ ဆရာမလည္း ရွားမည္ျဖစ္ကာ စိတ္ဝင္စားေသာ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူကလည္း မရွိသေလာက္ပင္ ျဖစ္ေနပါသည္။

ေခတ္မီျခင္းဆိုသည္မွာလည္း ပံုေသေျပာင္းလဲပ်က္ယြင္းကာ၊ ယခင္က မရွိခဲ့ေသာေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္အသစ္မ်ား ပြင့္လာျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ယင္းက အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ေကာင္းသည္။ မ်ိဳးဆက္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာ သည့္တိုင္ေအာင္ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔သည္ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္မေပးေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ရွိေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသို႔ ကူးေျပာင္းခိုလံႈလာၾကသည္။ သို႔ေသာ္ယေန႔ေခတ္ လစ္ဘရယ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္ရွိေသာ လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္အဆင့္သည္ပင္လွ်င္လူသားတို႔ကို စည္းျခားကာ မႏွစ္ၿမိဳ႕စရာမ်ားျဖစ္ေစသည္။

မမီးမီးသည္ ကရင္နီအမ်ိဳးသမီးအစည္းအ႐ံုးတြင္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးတာဝန္ကို ဆက္တိုက္ထမ္းေဆာင္လာခဲ့သလို တစ္ဖက္တြင္လည္း အမ်ိဳးသမီးမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (ျမန္မာႏိုင္ငံ) WLB တြင္ မူဝါဒေရးရာအဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး (Peace Mission Team) အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ကယားျပည္နယ္ရွိ ၿငိမ္းေဖာင္ေဒးရွင္းတြင္ အႀကံေပးဘုတ္အဖြဲ႔ဝင္အျဖစ္ႏွင့္ Law Home ေခၚ ဥပေဒ အေထာက္အကူျပဳအဖြဲ႔တြင္လည္း အႀကံေပးအျဖစ္လည္းေကာင္း ပါဝင္ေဆာင္႐ြက္ေနသူျဖစ္သည္။

“ငါတို႔က ကိုယ့္အသက္ႏွင့္ ကိုယ့္ဘဝသာ စြန္႔လႊတ္စေတးေန႐ံုသာမဟုတ္၊ အနာဂတ္တြင္လည္း ကိုယ့္မိသားစု တစ္စုလံုးကို စေတးပစ္မယ့္သူေတြျဖစ္တယ္”ဆိုသည့္သေဘာမ်ိဳးကို အျခားဂ်ီဟတ္စစ္သည္မ်ား သိေအာင္လုပ္ေဆာင္ျပျခင္းျဖစ္သည္။

စံျပေဈးမွ ငါးသည္ မအုန္းၾကည္လည္း ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္ သံုးၿပီ။ လိႈင္သာယာမီးခြက္ေဈးက ဆိုက္ကားဆရာ ကိုတင္ေဌးလည္း ေဖ့စ္ဘြတ္ခ္သံုးၿပီ။

“အမႈက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္ေနတာ။ ႐ံုးခ်ိန္းေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာနဲ႔ အလုပ္ပ်က္အကိုင္ပ်က္ စီးပြားေရးပါထိလာၿပီ။ ႏွစ္ဖက္စလံုး စရိတ္ေထာင္းတယ္။ သက္ေသတင္လိုက္ ျပန္ကန္႔ကြက္လိုက္နဲ႔ မၿပီးမၿပီးႏိုင္ေတာ့ဘူး” ဟု တာေမြၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သည့္ ေဒၚၾကည္ၾကည္သန္းက ဆိုသည္။

ထို႔အျပင္လက္ဝဲစြန္းအသြင္စြဲႏိုင္ငံေရးသည္ ဒီမိုကေရစီဆက္လက္ ရွင္သန္ေရးအတြက္လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ အခ်က္က်က်ေျပာဆိုျခင္းႏွင့္ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္တို႔ကို ထိပါးလ်က္ရွိသည္။ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီက ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ စိတ္ကူးစံေပါင္းစံုအားေျပာဆိုခြင့္ကို အခိုင္အမာကာကြယ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အသြင္သ႐ုပ္ကိုစြဲကိုင္ထားမႈသည္ အမ်ားျပည္သူကို ေဟာေျပာရန္လိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ မကိုက္ညီျဖစ္လာသည္။

ကာမဆႏၵ က်န္းမာေရးဆိုၿပီး ေခါင္းစဥ္တပ္ထားေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြအတြက္ပဲ၊ အမ်ိဳးသမီးတို႔အတြက္ မဟုတ္ဘူးဆိုၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း ေက်ာ္မသြားၾကပါနဲ႔ ႏွမတို႔၊ အစ္မတို႔။ ကိုယ့္အတြက္ေရာ၊ ကိုယ့္ခင္ပြန္းကို အႀကံေကာင္းေပးဖို႔ေရာ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း သိသင့္တဲ့ ဗဟုသုတျဖစ္ပါသဗ်ာ။ အမ်ိဳးသားေတြကေတာ့ ေပ်ာ္ရႊင္ က်န္းမာတဲ့ လိင္မႈေရးရာ အသက္တာကို ပိုင္ဆိုင္ေစဖို႔ ေသခ်ာဖတ္ေပေတာ့ဗ်ိဳ႕။ လိင္မႈေရးရာက်န္းမာေရးဆိုတာက သိထားသင့္ပါတယ္။ စိတ္ပိုင္း႐ုပ္ပိုင္းက်န္းမာ ရႊင္လန္းေနမွ လူမႈဘဝက အဆင္ေျပမယ္မဟုတ္လား။

အေမရိကန္ေတြ ဘင္လာဒင္ကို လုပ္သလို ဆရာေတာ္ကို မလုပ္ဖို႔ေတာ့ သေဘာတူညီခ်က္ယူရမည္။

“ကိုယ့္ေသြးနဲ႔ တျခားလူတစ္ေယာက္ကို အသက္ကယ္တင္ေပးခြင့္ရတဲ့အတြက္ ဝမ္းသာပီတိ ျဖစ္ရပါတယ္။ ကူးစက္ေရာဂါေတြ မျဖစ္ေအာင္ အၿမဲဂ႐ုစိုက္ရပါတယ္”

ဝင္ေငြႏွင့္ လူမႈအေျခအေန ဆက္စပ္မႈမ်ားသည္ လူတန္းစားေပၚ အေျခခံသည့္ သာမန္လက္ဝဲစြန္း အယူအဆထက္ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီႏွင့္အေျခခံဝါဒီမ်ား အယူအဆမ်ားက ပိုမိုထိေရာက္သည္ကို သက္ေသျပႏိုင္ပါသည္။ အမ်ိဳးသားဝါဒီမ်ားက သူတို႔သည္ ႏိုင္ငံႀကီးတစ္ႏိုင္ငံ၏ အဓိကအင္အားစုမ်ားျဖစ္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား၊ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားႏွင့္ ေရေပၚဆီ အီလစ္ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔က ယင္းတို႔အေနအထားကိုဆြဲခ်ရန္ ပူးေပါင္းႀကံစည္ၾကသည္ဟု အဓိက မေက်နပ္ခ်က္အျဖစ္ေျပာၾကသည္။