ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းတွင် မြန်မာ့တပ်မတော် နှင့် AA တို့ တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေကြသည်မှာ နှစ်နှစ် နီးပါး ကြာမြင့်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ တိုက်ပွဲ ရှောင်များ၊ သေကျေသူများနှင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိ သူများလည်း တစ်နေ့ထက် တစ်နေ့ ပိုမို များပြား လာနေသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ကိုဗစ်-၁၉ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါနှင့် တိုက်ပွဲဒဏ် နှစ်ခု ကြားထဲတွင် ကြီးမားသော ငရဲတွင်းကြီးပမာ ဖြစ်နေသည်။

ကလေးတွေကို စောင့်ကြည့်ရာမှ ကျွန်တော် ကလေးထိန်းတတ်သွားလေပြီ။ ကလေးထိန်းနည်း သည်ကား ကလေးများနှင့်အတူ ကစားပေးခြင်းဖြစ်သည်။ ကလေးတွေကို လူရာသွင်းခြင်းဖြစ်သည်။ ကလေးတွေကို လူကြီးပေါက်စလေးတွေဟု သဘောထားကာ ဆက်ဆံလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကလေးတွေကို ကစားစရာ တွေပုံပေးပြီး ဘေးကနေစောင့်ကြည့်နေတာကိုပင် ကလေးထိန်ခြင်းဟု ထင်မြင်သည့် အယူအဆအား စွန့်လွတ်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ အိပ်ချိန်အိပ်၊ စားချိန်စား၊ ကစားချိန်ကစားဟူ၍ အချိန်ဇယားလောက်သာသတ် မှတ်ပေးထားပြီး ကလေးနှင့်အတူ ရောနှောကျွမ်းဝင် ချစ်ခင်စွာ မကစားပါက

အလံလေးတွေ လွှင့်လို့ပေါ့၊ ကျားအလံ၊ ခြင်္သေ့ အလံ၊ ဝက်အလံ၊ ငှက်အလံ ... ကိုယ့်အုပ်စုနဲ့ ကိုယ်။ မသိရင် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ပြီး ဆန္ဒမဲထည့်ရမယ့် အတိုင်း။ အမြဲတမ်း ဘုရင်လုပ်ချင်နေတဲ့ ခြင်္သေ့မင်း ကိုဖြုတ်ချပြီး သမ္မတအသစ်တင်တော့မယ့်အတိုင်း။ ကိုယ့်အဖွဲ့နဲ့ကိုယ်၊ ကိုယ်စားလှယ်တွေ ဘာတွေ ရွေး၊ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတွေ၊ အမတ်တွေပေါ့လေ။ အစည်း အဝေးနာယကကြီးက "တောင်ဆိတ်"ကြီး တစ်ကောင်။ ဘာဖြစ်လို့ သူက နာယက ဖြစ်ရသလဲဆိုရင်

လူသားတိုင်းသည် ဘဝတစ်ခု၏ တည်ဆောက်မှု အမှန်တရားများကို ရရှိကြရန်အတွက် လက်တွေ့ရောက်ရှိ နေသော နေရာကပင် စတင်ရပေမည်။ ထို့အတူ မိမိ ရောက်နေသောနေရာနှင့် မိမိရောက်နေသည့် အချိန်ကို သိရှိကြရန်လိုအပ်ပါသည်။ လူသားတိုင်း သည် မိမိ၏နေရာကိုမသိရှိကြလျှင် ကမ်းကပ်ခွင့်မရှိသော လှေတစ်စင်းပမာဖြစ်သွားနိုင်ပါသည်။ မိမိ၏အိမ်ပြန်ချိန်များကို မေ့နေတတ်သည့် လူသားတစ်ဦးပင်ဖြစ်သွားနိုင်ပါသည်။ တနည်းအားဖြင့် အိမ်ပြန်စရာ နေရာမရှိသည့် လူသားတစ်ဦးပင် ဖြစ်သွားနိုင်ပါသည်။

ကျွန်မတို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ဝလှနေလိုက်တာ ဆိုပြီး တစ်ယောက်နှင့်တစ်ယောက် နှုတ်ဆက်စကား ဆိုလေ့ရှိကြသည်။ ဝသည်ဆိုရာတွင် အတော်အသင့် ဝခြင်းက ကြည့်ကောင်းသည်ဆိုသော်လည်း အဝလွန် ခြင်းသည်ကား ကျန်းမာရေးပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည် ကိုမေ့ထား၍မရနိုင်ပေ။

အားကစားနှင့် ပတ်သက်၍ ကျောင်းများမှ စတင်၍ အားပေးသင့်ကြောင်းနှင့် ပတ်သက်၍ "ဘောလုံးကို စိတ်ဓာတ်ရေးရာအနေနဲ့ အားပေးချင်ကြောင်း၊ ကျောင်းတွေကစ၍ အားပေးသင့်ကြောင်း ဘောလုံးကွင်းရှိအောင်လုပ်ရမယ်။ မြို့တိုင်းမြို့တိုင်း မှာ ဘောလုံးကွင်းတစ်ကွင်းရှိဖို့ ပြောထားပြီးကြောင်း၊ နိုင်ငံဖွံ့ ဖြိုးတိုးတက်လာတာနဲ့ အားကစားလည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကျန်းမာရေး ဖွံ့ ဖြိုး တိုးတက်မယ်၊ ပညာရေးက ဖွံ့ ဖြိုးတိုးတက်တယ်၊ အားကစားဘက်နောက်လိုက်လာကြောင်း ယင်းသို့ ဖြစ်ရန်အားလုံးကဝိုင်း၍ ကြိုးပမ်းသင့်ကြောင်း" ထည့်သွင်းပြောသွားသည်။

မိမိရေးသားခဲ့သမျှနှင့် ဆန့်ကျင်ပြီး ရှုမြင်ပုံ ကွဲပြားသော သူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ မိမိယခင်ရေးသားခဲ့သမျှတွင် အမူအရာ၊ လှုပ်ရှားမှု၊ ဟန်ပန်အသွင်အပြင်၊ လက္ခဏာ၊ ဝတ်စားဆင်ယင်ပုံ၊ စတာတွေအခြေခံ ရေးဖွဲ့ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယခုကား မူကွဲ၏။ မတူ။ အထူးသဖြင့် မိမိချဉ်းကပ်မူမှန်သမျှသည် မိမိစိတ်တွင် ထူးခြားသည်ဟုခံစားမိသည်ကိုသာ ရေးဖွဲ့ ခြင်းဖြစ် သည်။ ယခုရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွား ဆက်သွယ် ရေးဝန်ကြီးဦးသောင်းထွန်းနှင့် ပတ်သက်ပြီး မြင်တွေ့ခံစားမိသမျှကို ဤသို့ဆိုချင်ပါသည်။ ဦးသောင်းထွန်း သို့မဟုတ် နောက်မှရောက်ပေမယ့် မောင်ဦးဟု အမည် တွင်သူဖြစ်သည်။ အချိန်ကာလတိုတိုတွင်း အန်အယ်ဒီ အစိုးရအဖွဲ့၏ အရေးပါသောလူတစ်ဦးအဖြစ် တွေ့မြင်လာရခြင်းကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်။

ကိုယ့်ဘဝကို အရမ်းဆိုးနေတယ်လို့တော့ မခံစားနေတော့ပါဘူး။ အမေ့အိမ်နောက်မှာကပ်နေရင်း အိမ်လခမပေးရတာနဲ့တင် အမေ့ကိုထိုင်ကန်တော့ချင်နေပါပြီ။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျား/မခွဲခြားရေးမရှိဘူး ဆိုပေမယ့် ရှေးစကားပုံတွေထဲ မှာတော့ ခွဲခြားထားတာတွေ ရှိနေပါတယ်။ ဒါကလည်း နှိမ့်ချဆက်ဆံလိုရင်း မဟုတ်ဘဲ ဖြစ်တတ်တဲ့သဘာဝ မတူညီတာကို ခွဲပြထားတာပါ။ "ယောကျာ်း ဖောင်စီး၊ မိန်းမ မီးနေ"တို့၊ "ယောကျာ်းမှာ ဆီး၊ မိန်းမ မီး"တို့ ပေါ့ဗျာ။ အသက်အန္တရာယ်နဲ့ နီးကပ်စွန့်စားရတဲ့ အလုပ်မျိုးကို ယောကျာ်းတွေက သစ်ဖောင်၊ ဝါးဖောင် ချရတဲ့အလုပ်၊ အမျိုးသမီးတွေမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင် သားဖွားရတဲ့အလုပ်လို့ ဥပမာပြပေးထားပါတယ်။ အဖြစ် အများဆုံး၊ ဒုက္ခအပေးဆုံး အနာရောဂါတွေမှာတော့ ယောကျာ်းတွေမှာ ဆီးရောဂါ၊ အမျိုးသမီးတွေမှာ မီးယပ် ရောဂါတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လောက်အထိ များပြားခဲ့သလဲမေးရင် ဟာသအနေနဲ့ စကားပုံတစ်ရပ်တောင် ဖြစ်ထွန်းခဲ့ပါသေးတယ်။ "ကျားကျား မီးယပ်"ဆိုတဲ့ တထစ်ချသမား၊ ပုံသေသမားတွေရဲ့ လက်သုံးစကားပေါ့လေ။

သည်ရက်ပိုင်းအတွင်းတွင် ရခိုင်ပြည်သူ အများစု ထံမှ ညည်းညူသံအချို့ကို ကြားလာရသည်။ ကိုဗစ်- ၁၉ ကပ်ရောဂါဆိုးကြီး သက်ဆိုးရှည်နေခြင်းသည် ရခိုင် ပြည်နယ်တွင်းမှ လက်လုပ်လက်စား အခြေခံလူတန်း စားများကို အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်လာနေစေသည်။ နေ့စဉ်စားဝတ်နေရေးအတွက် လမ်းပေါ်တွင် ရုန်းကန် နေကြရသော ပျံကျဈေးသည်များ၊ ဆိုက်ကားသမားများ၊ ကုန်ထမ်းသမားများ အစရှိသော အခြေခံလူတန်း စားများသည် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် လုပ်ငန်းများ အဆင်မပြေသဖြင့် အခက်အခဲများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။ သည်ကြားထဲတွင် အချို့သော အခြေခံစား သောက်ကုန်များကလည်း ဈေးတက်လာခဲ့သဖြင့် ပြည်သူများ၏ ညည်းတွားသံမှာ တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ပိုမိုကျယ်လောင်လာခဲ့ရသည်။

"လူသားအရေးလုပ်တယ်ဆိုရင်တော့ လူသားအားလုံးရဲ့ ချစ်ခင်မြတ်နိုးခြင်းကိုရရှိတဲ့အပြင် ကိုယ့်ကိုမချစ်တဲ့ မနှစ်သက်တဲ့သူတောင်မှ ပြန်ချစ်လို့ရတယ်"

“အခု ကိုဗစ်ကာလမှာ မသန်စွမ်းတွေရဲ့ အဓိက အခက်အခဲကတော့ စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲ ဖြစ်တာပါပဲ။ ဘာ ကြောင့်လဲ ဆိုတော့ အလုပ်ရှိတဲ့ မသန်စွမ်းတွေကလည်း အလုပ်အကိုင် စွန့်လွတ်လိုက်ရတာ ရှိတယ်”

သာယာသော ညနေခင်းတစ်ခု၌ ဆိုင်ကယ် စီးရင်းလေညင်းခံ ထွက်လိုက် မိသည်။ အကြောင်းပြချက်တော့ မည်မည်ရရမရှိ။ ယခုလို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကြီးစိုးနေသည့်ကာလမှာ အိမ်တွင်းအောင်းနေရသည့်အချိန်က များလွန်းလှ၍ တစ်ခါတလေစိတ်ကို လတ်ဆတ်အောင်၊ အမြင်ကို လတ်ဆတ်အောင် အိမ်နှင့်နီးစပ်ရာဝန်းကျင်သို့ ခြေဆန့် နေတတ်၏။ သို့ပေမဲ့ လူထူထပ်သည့် နေရာတော့မဟုတ်။ လူအရောက်အပေါက်နည်းလှသည့် ကွင်းပြင်ကျယ်ကြီး သာဖြစ်သည်။ ထိုနေရာသည် လူခြေ ပြတ်သည် မဟုတ် သော်လည်း လူထူထပ်သည့်နေရာ မဟုတ်သောကြောင့် စိတ်ငြိမ်သက်စေသည်မှာ အမှန်ပင်။

မနက်ခင်းပိုင်း တက်လာသည့် သတင်းထဲ ဘယ်ရပ်ကွက်၊ ဘယ်မြို့နယ်တွေကတော့ဖြင့် ကူးစက်ခံ ရသူစာရင်းထဲ အများဆုံး ရောက်နေသလဲ ကြည့်ရ သည်မှာလည်း တထိတ်ထိတ်ရှိလှသည်။ ထို့အပြင် Positive လူနာတွေ့ ပြန်လျှင်လည်း သူနှင့် ပတ်သက် ဆက်နွှယ် နေသည့်လူများကို Quarantine ဝင်ခိုင်း နေသည်မှာ အစိုးရအတွက်လည်း ဝန်ပိသလို ဝင်ရသည့် သူတွေအနေနှင့်လည်း ဒုက္ခမျိုးစုံ ရောက်ကြရမည်ထင်သည်။ နေထိုင်စားသောက်ရေးအတွက် စိတ်ပူနေရသလို လူအများဖြင့် ထိတွေ့ ဆက်ဆံရသဖြင့် ထိုသူ အချင်းချင်းကြား ရောဂါပိုး ကူးစက်လာမည်ကပင် ပို၍ပင် စိတ်ပူစရာကောင်းလှလေသည် မဟုတ်ပါလား ဟု တွေးမိရင်း နေ့ရက်များကို ဖြတ်သန်းနေရသည်မှာလည်း အဓိပ္ပာယ်မဲ့လာသလိုပင် ခံစားမိလာသည့် အခိုက်အတန့်များလည်း ရှိလာသည်။

အိပ်မပျော်သောရောဂါဖြစ်စေသောအကြောင်း များမှာသောက၊ ဒေါသများခြင်း၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာကိစ္စများတွင် ပူပန်မှုများနေခြင်း၊ နာကျင်မှုဝေဒနာရှိနေခြင်း၊ အာရုံကြောများတုန်လှုပ် နေခြင်း၊ တွေးတောမှုများနေခြင်း၊ စိတ်မငြိမ်ခြင်း၊ အိပ်ခါနီးကဖိန်းဓာတ်များသော အစားအစာများ စားခြင်း (လက်ဖက်ရည်၊ လက်ဖက်၊ ကော်ဖီများ)၊ အဖျားကြီးခြင်း၊ လေဒေါသဖောက်ပြန်ခြင်း၊ ဆေးရွက် ကြီးနှင့် ဆက်စပ်သောပစ္စည်းများ၊ စိတ်ကြွဆေးများ သုံးစွဲခြင်းတို့ဖြစ်သည်။