၂၀၁၉ ခုႏွစ္ တကၠသိုလ္ဝင္တန္းေအာင္ စာရင္းမ်ားဟာ ထံုးစံအတိုင္း ဇြန္လထဲမွာ ထြက္ပါေတာ့မယ္။ ဒီႏွစ္ေအာင္စာရင္းက အရင္ႏွစ္ေတြထက္ မ်ားစြာထူးျခားပါမယ္။ ထူးျခားခ်က္ ၃ ခုက ပထမအခ်က္ အလြတ္က်က္စနစ္မွသည္ အေတြးအေခၚစနစ္ကို ေျပာင္းဖို႔ အသင့္ေတာ္ဆံုးနည္းျဖစ္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေျပာင္းတဲ့အလုပ္ကို ဦးစားေပးၿပီး အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ဒါကိုအသိအမွတ္ျပဳရပါမယ္။ အားလံုးကို မေျပာင္းႏိုင္ေသးေသာ္လည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုေတာ့ ႀကိဳးစားပမ္းစား ေျပာင္းထားပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကေလးေတြဟာ ေမးခြန္းပံုစံသစ္ကို ေျဖဆိုခဲ့ရတယ္။

၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ေခြးခ်စ္သူမ်ားက အဆိပ္ခ်သတ္မႈမ်ားကို ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည့္အတြက္ ထိုေခြးမ်ား မ်ိဳးမပြားေစရန္ အဆိပ္ခ်ျခင္းထက္ သင္းကြပ္ျခင္းႏွင့္ သားဆက္ျခားနည္းျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေအာင္ျမင္မႈ မရရွိဘဲ လမ္းေဘးေခြးမ်ား တိုးပြားလာဆဲျဖစ္သည္။

ေတာင္ဒဂံု ဆူပူမႈတြင္ အဓိက ဦးေဆာင္သူဟု ယူဆၿပီး ရဲက အလိုရွိေနသည့္ မိုက္ကယ္ေက်ာ္ျမင့္၏ ဇနီးျဖစ္သူ ေဒၚေအးေအးသင္းက ယင္းပါတီကို ဦးေဆာင္တည္ေထာင္ျခင္းျဖစ္သည္။

“ေဈးကြက္ရွိမွသာ ဒီလုပ္ငန္းေတြက ေရရွည္ရွင္သန္ေနမွာ။ ေဈးကြက္မရွိရင္ေတာ့ ဘယ္လိုမွမရွင္ သန္ႏိုင္ဘူး။ အျခားေခတ္မီပစၥည္းေတြကို မသံုးပါနဲ႔လို႔လည္း လူေတြကိုလိုက္ၿပီး ပိတ္ပင္တားဆီးလို႔ မရဘူးေလ” ဟု ေဒၚသီတာေအာင္က ဆိုသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအေက်ာ္က ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ အံ့အား သင့္စရာေကာင္းလွသည့္ အေျပာင္းအလဲ မ်ားကို စတင္ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရသည္။ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္မွစ၍ ရာစုသစ္အေစာပိုင္း ကာလတြင္ေ႐ြးေကာက္ခံ ဒီမိုကေရစီသည္ ၃၅ ႏိုင္ငံမွ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၁၀ အထိ ထြန္းကားလာခဲ့သည္။ ယင္းကာလမွာပင္ ကမၻာ့ထုတ္လုပ္မႈသည္လည္း ေလးဆခန္႔အထိ တိုးတက္လာကာ ကမၻာအႏွံ႔အျပား သိသာထင္ရွားစြာ တိုးတက္မႈရွိခဲ့သည္။ ၁၉၉၃ တြင္ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ဆင္းရဲ မြဲေတေနရာမွ ၂၀၀၈ တြင္ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ ၁၈ ရာခိုင္ႏႈန္းသို႔ေလ်ာ့က်ခဲ့သည္။ ကမၻာ့သမိုင္း၏ ဂႏၴဝင္ေျမာက္ေသာေျပာင္းလဲမႈဟု ဆိုႏိုင္ပါသည္။

“လာေရာက္ၿပီး စစ္ေဆးမယ္ဆိုတဲ့အခ်ိန္က ဥပုသ္ေျဖမယ့္အခ်ိန္။ အဲဒီသတင္းေလးရေတာ့ ဥပုသ္ေတာင္ မေျဖႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ သတ္ပြဲပဲျဖစ္ၾကမလား။ ရန္ပြဲပဲျဖစ္ၾကမလား။ ဘာေတြျဖစ္ၾကမလဲေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဒီေန႔ပဲ ေနာက္ဆုံး ဥပုသ္ပဲျဖစ္မလား။ ဝတ္ျပဳပြဲပဲ ေနာက္ဆုံးပဲျဖစ္မလား ခံစားရပါတယ္” ဟု

“ခုလို ေႏြေခါင္ေခါင္မွာဗ်ာ အရမ္းပူလြန္းလို႔ အပူေရွာင္စခန္းေတြေတာင္ လုပ္ေနခ်ိန္ သူတို႔မို႔ ရက္ရက္စက္စက္ အရိပ္ရႏွစ္ရွည္သစ္ပင္ေတြကို ခုတ္ေနတာ စိတ္မေကာင္းဘူး၊ ကိုယ့္လက္ေတြ ေျခေတြ ခုတ္သလို ခံစားရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အသက္ေတြပါ။ အဲလို လူမဆန္စြာ သစ္ပင္ေတြ ခုတ္လွဲေနျခင္းကို ေနာက္ေနာင္မလုပ္ဖို႔ မံု႐ြာၿမိဳ႕က သစ္ပင္ခ်စ္သူလူငယ္ေတြ စုၿပီးတားျမစ္သြားမယ္”

ယေန႔ လူငယ္တို႔၏ ေတာင္းဆိုမႈတစ္ခုတြင္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈကို ရပ္တန္႔သြားေအာင္ လုပ္ေပးရန္ဆိုေသာ အခ်က္တစ္ခ်က္ ပါဝင္ပါသည္။ သို႔မဟုတ္ ေအာ္ဂဲနစ္၊ သက္ရွိမ်ားမွလာေသာ (ေက်ာက္မီးေသြးႏွင့္ ေရနံ Fossil Fuel) ကို၂၀၅၀ ခုႏွစ္အေရာက္တြင္ အသံုးျပဳျခင္းမရွိေတာ့ေအာင္ လုပ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ကို ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ေငြ႔အား ေလထုတြင္းသို႔ မထုတ္လႊင့္ဘဲ ထုတ္လုပ္ႏို္င္ရပါမည္။ သို႔မဟုတ္ သန္႔ရွင္းေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ကိုရေအာင္ ထုတ္လုပ္ရပါမည္။ ဆင္းရဲေသာႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဘီလီယံခ်ီေသာလူထုအတြက္ လွ်ပ္စစ္လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ေလထုထဲသို႔ ေရာက္ရွိေနေသာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓာတ္ကို ၂၀၅၀ မတိုင္မီ ေလထုထဲမွ ဖယ္ရွားပစ္ႏိုင္ရပါမည္။

ငါးမ်ားမ်ားစားပါ၊ အေစ့အဆန္ေတြစားပါ၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ သစ္သီးဝလံေတြစားပါ၊ ငါးႀကီးဆီ ေသာက္ပါဆိုၿပီး ၾကားဖူးမွာေပါ့။ ဒါဟာ တန္ဖိုးရွိလွတဲ့ အဆီဓာတ္ေတြရရွိေအာင္ ေျပာေနတာပါ။ အဆီဆိုတဲ့အရာကို မိမိတို႔ ေန႔စဥ္စားသံုးေနတာမို႔ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ေရာက္ေနတာပါ။ ကိုယ့္ခႏၶာထဲကို ေရာက္ေနတဲ့အရာေတြရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳးကို သိထားဖို႔လိုပါတယ္။ အဆီလို႔ ေျပာရာမွာေကာင္းတဲ့အဆီနဲ႔ မေကာင္းတဲ့အဆီရယ္လို႔ အၾကမ္းအားျဖင့္ ခြဲၿပီးေျပာလို႔ရပါတယ္။ ျ

သတင္းတစ္ပုဒ္ကို ဖတ္လိုက္ရခ်ိန္မွာေတာ့ ရင္ထဲမွာ စူးခနဲခံစားတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ အဲဒါကေတာ့ ေဒးလီးေမးလ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ကမၻာ့ပထမဆံုး သစ္ေတာၿမိဳ႕ေတာ္တည္ေဆာက္မယ့္ တ႐ုတ္ဆိုတဲ့သတင္းပါ။

သူမသိ၊ သူမတတ္၊ သူမပါတာ ႐ြာမွာမရွိဘူး။ ႐ိုင္ဖယ္တန္ခိုးနဲ႔... အမ်ိဳးဂုဏ္ေတြ တိုးေနခ်က္ေလ။ ႐ြာဦးေက်ာင္းက ဘုန္းႀကီးေတြေတာင္ သူ႔ေသနတ္ဒင္ စာမိဖူးတယ္။

ထို႔ျပင္ နည္းပညာေက်ာင္းဆင္း အင္ဂ်င္နီယာမ်ားကလည္း ကိုယ့္အင္ဂ်င္နီယာအလုပ္ကိုယ္ မလုပ္ပါဘဲ ကိုးတန္း၊ ဆယ္တန္းတြင္ က်ဴရွင္ လာသင္ေနၾကသည္။ ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ဝင္သင္ေနၾကသည္။ ဂိုက္ဆရာ ဝင္လုပ္ေနၾကသည္။ ဆရာဝန္မ်ားလည္း ကိုးတန္း၊ ဆယ္တန္းမ်ားတြင္ စာသင္၊ စာျပ ဆရာမ်ားအျဖစ္ အထက္ပါနည္းတူ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနၾကပါသည္။

အသက္ ၉၀ ခန္႔အ႐ြယ္ ေဒၚသိန္းႏွင့္ အသက္ မတိမ္းမယိမ္းရွိၾကသူအခ်ိဳ႕ ဤေနရာကေလးတြင္ စုစုေဝးေဝး အတူတကြ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္မွာ လေပါင္း မ်ားစြာ အေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။

ရခိုင္ေက်းလက္ေဒသက အရက္ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈျပဳလုပ္ေနၾကေသာ အမ်ိဳးသမီးထုမ်ားအေနႏွင့္ ႐ြာထဲရွိ အရက္ဆိုင္မ်ားမွ အရက္ကို သြန္ခ်ေနၾကသည္ထက္ ႐ြာကိုဝင္ေရာက္လာမည့္အရက္မ်ားကို အရင္ ႀကိဳတင္တားဆီးၾကရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္႐ြာတည္း လုပ္ေဆာင္႐ံုျဖင့္ေတာ့ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါ။ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုရွိ ေက်းလက္ေဒသတစ္ခုလံုး၊ တစ္ကၽြန္းလံုးက ေဒသပညတ္ ထုတ္ျပန္ႏိုင္မွသာ အရက္ ဆန္႔က်င္ေရးကမ္ပိန္း (CAMPAGIN) လႈပ္ရွားမႈ အထေျမာက္လာမည္ျဖစ္သည္။

ေအာ္တိုမန္အင္ပိုင္ယာႀကီးတြင္ အစကတည္းက ဥပေဒျပ႒ာန္းရာတြင္ သမာသမတ္ရွိခဲ့ပါသည္။ ဆူလတန္က ထုတ္ျပန္ေသာေၾကညာခ်က္မ်ားတြင္ လက္ျဖတ္ ေျချဖတ္ေသာ ဥပေဒမ်ားမပါဝင္ဘဲ ဖိုင္းခ်ျခင္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္မ်ားသာ ပါဝင္ပါသည္။ ျပင္းထန္ေသာ အျပစ္ေပးမႈမ်ားကို ထိုစဥ္ကပင္ ပစ္ပယ္ခဲ့သည္။