မီးဖိုေခ်ာင္သံုးပစၥည္းမ်ား၏ အစြန္းအထင္းမ်ားရွိေနေသာ တီရွပ္ကိုဝတ္ကာ ကတ္ဦးထုပ္ေလးေဆာင္းၿပီး ခပ္ေမွာင္ေမွာင္လမ္းကေလးအတိုင္း ေလွ်ာက္လာေသာ ဟိုေဆးအန္ဒရီရက္စ္သည္ ဟာရီကိန္းမာရီယာထိသြားသည့္ ပြာတိုရီကိုကၽြန္း ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ အခမဲ့စားေသာက္ဆိုင္မ်ားဖြင့္ေနသည့္ ကမၻာေက်ာ္စားဖိုမွဴးတစ္ဦးျဖစ္သည္။

“ကၽြန္မ ဂ်ပန္ကိုသြားေတာ့ နာမည္ေၾကာင့္ လူေတြက အံ့အားသင့္ၾကတယ္။ လူက လူမည္းျဖစ္ေနၿပီး နာမည္က ဂ်ပန္နာမည္ျဖစ္ေနလို႔ေလ” ဟု သူက ဆိုသည္။

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၅ လပိုင္းေလာက္က ျဖစ္သည္။ စတိဗ္ဖူဂိတ္ ေတာင္ကယ္႐ိုလိုင္းနားသို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအႏွံ႔ ျပည္နယ္ေပါင္း ၄၈ ျပည္နယ္ကို ျဖတ္သန္းလမ္းေလွ်ာက္ျခင္း ၿပီးေျမာက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ျပည္မႀကီးကို လွည့္ပတ္လမ္းေလွ်ာက္ရန္အတြက္ အသက္ ၆၈ ႏွစ္ အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသားႀကီးအဖို႔ ၂ ႏွစ္ ၂ လႏွင့္ ရက္ေပါင္း ၂၀ ၾကာျမင့္ပါသည္။ “အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ျပည္မႀကီးေပၚမွ ၄၈ ျပည္နယ္လံုးလမ္းေလွ်ာက္ခ်င္ခဲ့တာပါ။

အိႏၵိယကို ျပန္ခဲ့ရင္း အူထရာခန္းျပည္နယ္မွ ဟိမဝႏၲာ၏အလွကို ေတြ႔ရွိရင္း သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းကိုသာ လုပ္ခ်င္ၾကေတာ့သည္။ သို႔ျဖင့္ ေျမလြတ္ေျမ႐ိုင္းက်ယ္တစ္ခု ကိုဝယ္ယူရင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ေအာင္ျမင္ေနေသာဘဝကို ဆံုးခန္းတိုင္ကာ အိႏၵိယသို႔ အၿပီးေျပာင္းလာၾကသည္။ ဤတြင္ အခက္အခဲမ်ား ဆက္တိုက္ႀကံဳရပါေတာ့သည္။

“အစိုးရကို မနက္တိုင္း ကၽြန္မနဲ႔တူတူ လမ္းေလွ်ာက္ေစခ်င္တယ္။ ကိုယ္တိုင္မျမင္ရရင္ သူတို႔ သိမွာမဟုတ္ဘူး” ဟု ဆိုဖီယာက ဆိုသည္။

အထက္တန္းေက်ာင္းသားမ်ား၊ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ား စုစည္းကာ အဆိုပါ အက်ိဳးအျမတ္ မေမွ်ာ္ကိုးေသာ စုဖြဲ႔မႈကို တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး အြန္လိုင္းမွတစ္ဆင့္ ပိုလွ်ံေနသူမ်ားႏွင့္ လိုအပ္ေနသူမ်ားကို ခ်ိတ္ဆက္ေပးၿပီး ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရာ ၂၀၁၅ မွ ယေန႔အခ်ိန္အထိ အစားအေသာက္ေပါင္ခ်ိန္ ၁ ဒသမ ၈ သန္းကို သြန္ပစ္ရမည့္ေဘးမွ ကာကြယ္ႏိုင္ခဲ့ၿပီး လိုအပ္ေနသူမ်ားထံ အခ်ိန္မီေပးပို႔ႏိုင္ခဲ့သည္။ “အနီးအနား ရပ္႐ြာေတြမွာ လူေတြ ဆာေလာင္ေနၾကခ်ိန္မွာ ကုန္စံုဆိုင္ေတြနဲ႔ စားေသာက္ဆိုင္ေတြဟာ အစားအေသာက္ေတြကို လႊင့္ပစ္ေနရတယ္” ဟု မာရီယာ က ေျပာျပသည္။ သူတို႔အဖြဲ႔က အဆိုပါျပဳန္းတီးမႈႏွင့္ လိုအပ္ေနမႈတို႔ကို တံတားထိုးေပးၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

အသက္ ၃၄ ႏွစ္ အ႐ြယ္ ဂါဇာသား အဗၺဒူကာရင္အဘူအာတာရာသည္ နယ္စပ္စည္း႐ိုးနားမွ အဆိုပါ ဗံုးခြံက်ည္ခြံမ်ားကို ေကာက္ကာ အလွတရားအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းျပခဲ့သည္။ “ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသတင္းစကားေတြကို ကမၻာသိေအာင္ ျပသတာျဖစ္ပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ကၽြန္ေတာ္လည္း စြန္႔ပစ္ခံ ကေလးတစ္ေယာက္ပါပဲ။ အေမက ထားသြားတယ္။ အေမက တနလၤာေန႔ဆို အေဖ့ဆီသြားပို႔ၿပီး ေသာၾကာေန႔ညေနဆို လာေခၚေနၾကပါ။ တစ္ရက္ေတာ့ သူေပၚမလာေတာ့ဘူး” ဟု ဖလိုရင္ဂ႐ိုဆူလိယက္က ေျပာၾကားသည္။

လူသားတိုင္းသည္ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္ ကိုယ့္ပံုစံျဖင့္ ႐ုန္းကန္ေနၾကရသူမ်ားခ်ည္း ျဖစ္ပါသည္။ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး စသည့္က႑မ်ားတြင္ ဝင္ဆံ့ရပ္တည္ ခိုင္မာေစရန္ အၿမဲျပင္ဆင္လႈပ္ရွားေနၾကရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူတိုင္းသည္ အခ်ိန္ျပည့္ အမ်ားအက်ိဳးလုပ္ေဆာင္ေနႏိုင္သူ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ သို႔ေသာ္ ေန႔စဥ္ဘဝတြင္ ႐ုန္းကန္ေနထိုင္ရင္းပင္ ႀကံဳရာက်ပန္း ေကာင္းမႈေလးမ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေပသည္။

ေဆး႐ံုေရာက္ အခ်ိဳ႕ေသာကေလးမ်ားသည္ ေသအံ့မူးမူးေဝဒနာကို ခံစားေနၾကရသည္။ ထိုကေလးမ်ားသည္ အျခားေဆး႐ံုတက္ကေလးမ်ားႏွင့္ မတူသည္မွာကား မိဘေစာင့္ေရွာက္မႈျဖင့္ မေနရေသာ ကေလးမ်ားျဖစ္ၾက၍ေပတည္း။ မိုဟာမက္ ဘာဇိထိုအေၾကာင္းကို သိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္ လူမမာကေလးတို႔၏ ေမြးစားဖခင္အျဖစ္ ခံယူခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေလာ့အိန္ဂ်လိစ္ေဒသမွ မိဘမဲ့ကေလးေစာင့္ေရွာက္ေရးစနစ္မ်ားထဲမွ ေနမေကာင္းသူ ကေလးမ်ားတို႔၏ အသည္းအသန္အျဖစ္ဆံုး ကေလးမ်ားကို သားသမီးအျဖစ္ ေမြးစားေစာင့္ေရွာက္ေပးေနခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကေလးအေတာ္မ်ားမ်ား သူ႔တြင္ ရွိပါသည္။ အခ်ိဳ႕က သူ႔လက္ထဲမွာပင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ၾကသည္။ သူ႔ ေမြးစားသားသမီး ဆယ္ဦးခန္႔၏ ေနာက္ဆံုးခရီးကို သူစီစဥ္ေပးခဲ့ရသည္။

ေဒါက္တာ စင္သီယာေမာင္၏ ေဆးခန္းသည္ နယ္စပ္ကိုျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ေဆးလာကုသရေလာက္ေအာင္ လူသိမ်ားသည့္ ေဆးခန္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း ေခတ္မီေဆးခန္းမ်ား မရွိေရာ့သလားဟု ထင္ရေလာက္ေအာင္ပင္ မက်န္းမာသူမ်ား၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရထားသူမ်ားသည္ ေျခက်င္တစ္မ်ိဳး၊ ထမ္းပိုး၍တစ္သြယ္ ေတာကိုျဖတ္၊ ေတာင္ကိုေက်ာ္ၿပီး ေဆးခန္းကို အေရာက္လာၾကသည္။ ထိုေဆးခန္းကို ကရင္လူမ်ိဳး ဆရာဝန္မတစ္ဦးသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ဆင္ေျခဖံုး ေတာေတာင္ထဲတြင္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ဖြင့္လွစ္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

မီနက္စ္လာပလူမီသည္ ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ ရွာေဖြၾကသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန၊ စစ္ပြဲအေျခအေနမဟန္လို႔ ထြက္ေျပးရသူမ်ားရဲ႕ဘဝကို ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ျဖင့္ သီက်ဴး႐ြတ္ဆိုေနသည္။ ေနာက္ခံအျဖစ္ အာဖရိကန္ေတးသြားဆန္ဆန္ကို ဂစ္တာျဖင့္ တီးခတ္ေနသည္။ အာဖရိက အမ်ိဳးသမီးေတးသံရွင္တစ္ဦးက မီနက္စ္႐ြတ္ဆိုအၿပီးတြင္ မယ္လိုဒီစာသားကို ခံစားခ်က္ပါပါျဖင့္ ႐ြတ္ဆိုလိုက္သည္။ မာလာဝီႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ မီနက္စ္ကို ေကာင္းေကာင္းသိၾကသည္။ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ဂီတပြဲေတာ္မ်ား လာလုပ္ေပးေလ့ရွိသည္။ အဂၤလိပ္ သို႔မဟုတ္ ေဒသခံဘာသာစကားကို သံုးကာ ဂီတအႏုပညာႏွင့္ ကဗ်ာတို႔ကို ေပါင္းစပ္ဖန္တီးတတ္သည္။ တကယ္ေတာ့ မီနက္စ္သည္ပင္လွ်င္ ဒုကၡသည္တစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။

အမိႈက္ကင္းစင္သည္ဟုဆိုလွ်င္ လမ္းမမ်ားေပၚတြင္ အမိႈက္မရွိကာ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္ေနသည္ကို ျမင္ေယာင္မိေပလိမ့္မည္။ တကယ္တမ္း ထိုသို႔ သန္႔ရွင္းေနျခင္းမွာ အမွန္တကယ္အမိႈက္ကင္းစင္ေနျခင္းေတာ့ မဟုတ္ေသး။ အမိႈက္ကို အမိႈက္ပံုးထဲထည့္ ေသခ်ာစြန္႔ပစ္ကာ၊ စနစ္တက်အမိႈက္သိမ္းျခင္းျဖင့္ ယင္းသို႔ သန္႔ရွင္းသပ္ရပ္မႈကို ရႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အမိႈက္ပံုးထဲေရာက္သြားသည့္ အမိႈက္မ်ား၊ ပလတ္စတစ္မ်ားက ဘယ္ေရာက္သြားသနည္း။ အမိႈက္ပံုကိုပဲ ဒီအတိုင္းသြားထားလိုက္သည္ ဆိုလွ်င္ေတာ့ အမိႈက္အမွန္တကယ္ ကင္းသည္ဟု မဆိုႏိုင္ေပ။ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုက္ပ်က္စီးေစေသာ အမိႈက္ဟူ၍ မထြက္ရေလေအာင္ မူဝါဒဖန္တီးထားႏိုင္မွ အမိႈက္အမွန္တကယ္ကင္းသည္ဆိုရေပမည္။ ယင္းသို႔ေသာ အမိႈက္ကင္းစင္သည့္ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕ရွိပါသည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအေနာက္ပိုင္းမွ ကာမီကတ္ဆုဆိုေသာ ၿမိဳ႕ကေလးျဖစ္သည္။

ဘရစ္ဆာဒီအန္ဂူလိုသည္ ဘိုလီးဗီးယားတြင္ ေနထိုင္ႀကီးျပင္းခဲ့ၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္စရာေကာင္းေသာ ငယ္ဘဝကိုရရွိခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းငယ္ဘဝ ေပ်ာ္စရာအခ်ိန္မ်ားသည္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အ႐ြယ္တြင္ ၿပီးဆံုးသြားခဲ့၏။ သူမတို႔ ေဆြမ်ိဳးနီးစပ္ထဲက ဩဇာေညာင္း သူႀကီးတစ္ဦး၏ အႀကိမ္ႀကိမ္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအျမတ္ထုတ္ေစာ္ကားျခင္းကိုခံစားခဲ့ရသည္။ တျခားမိသားစုဝင္ေတြကို ထိခိုက္ေစမည္ဆိုေသာ ထိုသူ၏ ၿခိမ္း ေျခာက္မႈေၾကာင့္ သူပါးစပ္ပိတ္ေနခဲ့ရသည္။ စိတ္ဆင္းရဲကိုယ္ဆင္းရဲျဖင့္ စိတ္က်ေဝဒနာရသည္။ ေက်ာင္းမွ ထြက္လိုက္ရသည္။ စားေသာက္ေနထိုင္မႈဆိုင္ရာ မူမမွန္သည့္ေဝဒနာရသည္။ ေသေၾကာင္းႀကံစည္ဖို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ႀကိဳးစားမိခဲ့သည္။

စစ္ပြဲမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ မျမင္သာေသာ ကုန္က်ဆံုး႐ံႈးမႈမ်ား ရွိပါသည္။ ထိုအရာကား ပဋိပကၡဇုန္မ်ားတြင္ရွိၾကသည့္ ျပည္သူမ်ားအေပၚ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ ထိခိုက္မႈမ်ားျဖစ္သတည္း။ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးမ်ားကို ပိုၿပီးထိခိုက္သည္။ သီရိလကၤာ ျပည္တြင္းစစ္အတြင္း ကေလးသံုးေသာင္းခြဲ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ ပဋိပကၡေဒသမ်ားရွိ ကေလးငယ္ေလးဦးတြင္ တစ္ဦးသည္ မိဘႏွစ္ပါးလံုး သို႔မဟုတ္ တစ္ဦး ဆံုး႐ံႈးထားၿပီးျဖစ္သည္။ ကေလးသံုးသိန္းခန္႔ ေနရပ္ကို ေ႐ႊ႔ေျပာင္းတိမ္းေရွာင္ၾကရသည္။ လူမႈျပန္လည္ ကုစားေထာက္ပံ့ေရး Psychosocial Support ေကာင္းေကာင္းမရွိသည့္အခါ ျပည္သူအၾကားရွိေနသည့္ စစ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ စိတ္ဒဏ္ရာမ်ားက မကုသဘဲ ပစ္ထားသလို ျဖစ္ေနခဲ့သည္။