တကယ်တော့ ပြီးခဲ့သည့် မေလဆန်းပိုင်းကတည်းက နာဂစ်နှစ်ပတ်လည် နှင့်ဆက်စပ်ပြီး သဘာဝဘေးအန္တရာယ်အကြောင်း ပြောချင်ခဲ့ပေမယ့်လည်း COVID-19 ကပ်ရောဂါကာလ စီးပွားရေးပြန်လည်ထူမတ်နိုင်ရေးအတွက် ရေးသားတင်ပြစရာများက ဆက်တိုက်ရှိနေခဲ့၍ မရေးဖြစ်ခဲ့ပေ။

မပြီးဆုံးသေးသော ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကာလတွင် ကမ္ဘာကျော် Apple နည်းပညာ ကုမ္ပဏီကြီးက သူ၏ Apple Product တွေကို ဈေးအတော်လျှော့ချကာ ရောင်းနေသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ ၁၀ လက်မကျော်အရွယ် iPad ဆိုလျှင် ဒေါ်လာ ၂၅၀ လောက်ကစသည်။ iPhone တွေလည်း ဈေးချပစ်သည်။ ထိုမျှမကသေး၊ နောင် အသစ်ထွက်မည့် iPhone များကိုလည်း ဈေးချဦးမည်ဟု ဆိုထားပါသည်။

တစ်ဦးတစ်ယောက် မကောင်းခြင်းကြောင့် လူအများစုပါ နာမည်ပျက်ကြရတဲ့ အဖြစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာစကားပုံတွေထဲမှာ 'ငါးခုံးမတစ်ကောင်ကြောင့် ...'ဆိုတဲ့စကားပုံဟာ နီးနီးစပ်စပ်ရှိလှတဲ့ သာဓကတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ဆိုရပါမယ်။

ယမန်နေ့က လူမှုကွန်ရက်ပေါ်တွင် လူအများစိတ်ဝင်စားသည့် ဓာတ်ပုံတစ်ပုံတက်လာသည်။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုမှ စစ်ဘက်ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးနှင့် မြန်မာတပ်မတော်မှ စစ်ဘက်အရာရှိကြီးတစ်ဦးတို့ ကိုဗစ်ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ရေးနှင့် ကုသရေးအထောက်အပံ့ပစ္စည်းများ ပေးအပ်လှူဒါန်းသည့် အခမ်းအနားတစ်ခု၌ ယှဉ်တွဲတွေ့မြင်ရသည့်ဓာတ်ပုံဖြစ်ပါသည်။ လူပြောသူပြောများသွားစေသည့် ဓာတ်ပုံဟု ဆိုလျှင်လည်းရပါမည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အသွင်ကူးပြောင်းမှုများအစပြုခဲ့သည့် ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတိုင်မီကာလအထိ နှစ်များစွာ နယ်ပယ်အသီးသီးတွင် ပညာရှင်ဆန်သောပုဂ္ဂိုလ်များ ခါးဆက်ပြတ်ခဲ့သော်လည်း ယနေ့အချိန်ကာလတွင်မူ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး စသည့်တိုင်းပြည်၏ အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍများကို ဦးဆောင်နိုင်၊ ထောက်ပြဝေဖန်နိုင်သည့်သူများ ပြန်လည်မြင်တွေ့လာရသည်မှာ ပြုပြင်းပြောင်းလဲမှုများ၏ ရလဒ်ဟုဆိုရပါမည်။

မြန်မာစကားပုံများတွင် “မြင်းကမလှုပ် ခုံကလှုပ်”၊ “ငါးပိသည်က အိပ်၊ ဆားသည်ကယပ်ခတ်ပေး” ဆိုသည်များကို စာဖတ်သူအတော်များများ ကြားဖူးကြ ပါမည်။ ယင်းတို့နှင့် ဆိုလိုရင်းတူသည့် စကားပုံနှင့် ဆိုရိုးများလည်းရှိလိမ့်မည်ဟု ထင်ပါသည်။

ယနေ့ခေတ်၊ အထူးသဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆိုသည့် ကပ်ရောဂါဘေးကြီးနှင့် ရင်ဆိုင်ရသည့်ခေတ်တွင် နည်းပညာရှေ့ဆုံးတန်းသို့ရောက်နေသောအချက်ကို အရှင်းလင်းဆုံးပုံစံဖြင့် မြင်တွေ့ရပေသည်။

ယမန်နေ့က ကိုဗစ်အကျပ်အတည်းကာလနှင့်ပတ်သက်၍ ထူးထူးခြားခြားသတင်းတစ်ရပ်ထွက်ပေါ်လာပေသည်။ လက်လုပ်လက်စားများနှင့် အခြေခံလူတန်းစား များကို အစိုးရက ငွေကြေးထောက်ပံ့ရန် စီစဉ်နေသည့်သတင်း ဖြစ်ပါသည်။

ယခု ရက်ပိုင်း၊ လပိုင်းတွေမှာ ဘယ်မီဒီယာ ဘယ်သတင်းစာ ဘယ်သတင်းတွေကိုပဲ ကြည့်ကြည့် ကိုဗစ်သတင်းတွေ၊ ကိုဗစ်ကာလနဲ့ ဆက်နွှယ်တာတွေအများစုက လွှမ်းမိုးထားတာပဲတွေ့ရပါတယ်။ ဤသတင်းစာမှာလည်း ကိုဗစ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကပဲ စာမျက်နှာအတော်များများကို နေရာယူထားပါတယ်။

ဧပြီလ ၁၄ ရက်နေ့က ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO)က လက်ရှိ တစ်ကမ္ဘာလုံးရင်ဆိုင်နေရသည့် ဗိုင်းရပ်စ်နှင့်ပတ်သက်၍ သတိပေးချက်တစ်ရပ်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပေသည်။ သတိပေးချက်က ယခုလို- 'ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သည် မည်သည့်အခါတွင်မျှ ပျောက်ကွယ်သွားဖွယ်မရှိပေ' ဟူ၍ပင်။ အကယ်၍ COVID-19 အတွက် ကာကွယ်ဆေးဖော်စပ်နိုင်ခဲ့လျှင်ပင် ယင်းဗိုင်းရပ်စ်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် အလွန်တရာကြီးမားသော ကြိုးပမ်း အားထုတ်မှုလိုအပ်ပေလိမ့်မည်ဟု ဆိုထားပေသည်။

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍ၊ တစ်နည်းအားဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်သည့်လုပ်ငန်းများဖြင့် ကပ်ဘေးကာလ စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းသင့်ကြောင်း ယမန်နေ့ကတိုက်တွန်းဖော်ပြခဲ့ပါသည်။

ကိုဗစ်ကြောင့်ဖြစ်သည့် စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရာတွင် စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍသည် မြန်မာတို့အတွက် အားသာချက်များစွာ ရှိနှင့်ပြီးဖြစ်ရာ ယင်းကဏ္ဍကို နံပါတ် ၁ ဦးစားပေးအဖြစ် အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ယမန်နေ့က ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍဆိုလျှင် အခြေခံခိုင်မာမှုရှိထားသည့် လုပ်ငန်းများဖြစ်ရာ အရေးကြီးသည့် ပြောင်းလဲမှုများ လုပ်ဆောင်ပေးရုံဖြင့် အားသာချက်များရှိလာကာ နိုင်ငံစီးပွားရေးအတွက် သေချာ ပေါက်အထောက်အကူပြုလာလိမ့်မည်သာပင်။

ယခုကပ်ရောဂါကြီးကို ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လိုက်ရသောကြောင့် ကမ္ဘာကြီးတွင် လူမှုဆက်ဆံရေးပုံစံသစ်တစ်ခု သေချာပေါက် ပေါ်ပေါက်လာမည်ဖြစ်၍ အဆိုပါ ပုံစံနှင့် လိုက်လျောမှုရှိနိုင်မည့် စီးပွားရေးပုံစံများ၊ လုပ်ငန်းပုံစံများအဖြစ် ပြောင်းလဲရေးအတွက် အသင့်ပြင်ထားရန် ယမန်နေ့က ခေါင်းကြီးပိုင်းတွင် ထောက်ပြခဲ့ပါသည်။ အကြောင်းမှာ ဧရာမစီးပွားရေးအင်အားကြီးနိုင်ငံများထက် နိုင်ငံငယ်များအပေါ် ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုက ပိုမိုကြီးမားနိုင်မည်ဟု ယူဆမိသောကြောင့်ဖြစ်ပေသည်။

ကမ္ဘာ့သတင်းများကိုကြည့်လျှင် နိုင်ငံများအားလုံးလိုလိုသည် Covid-19 ကပ်ရောဂါကြီးကို တစ်ဖက်တွင် ကျော်လွှားနိုင်ရန် အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းပြီး တစ်ဖက်တွင် ကပ်ရောဂါကြောင့် ဟန်ချက်ပျက်ယိုင်နဲ့ကာ ပြိုလဲမလိုဖြစ်နေသည့် နိုင်ငံစီးပွားရေး အသီးသီး ဆက်လက်ရှင်သန်ရေး၊ ပြန်လည်နိုးထနိုင်ရေးအတွက် ပြင်ဆင်ရသည့် အလုပ်ကိုလည်း တစ်ပြိုင်တည်းလုပ်နေကြရသည်ကို တွေ့ရပေမည်။

လူသားတွေရဲ့ စွမ်းရည်တို့၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုတို့၊ အရည်အချင်းတို့ဆိုတာဟာ ပုံမှန်အနေအထားမှာဆို ပေါ်လွင်ဖို့ခက်ခဲပြီး ဘေးကျပ်နံကျပ်ဖြစ်တဲ့အချိန်၊ ဒုက္ခရောက်လာတဲ့အချိန်၊ ဆန့်ကျင်ဘက်သဘောတရားတွေနဲ့ တွေ့လာတဲ့အချိန် ရောက်မှသာ ပေါ်လွင်ထင်ရှားလာတတ်လို့ အဲဒီလိုအနေအထားရောက်မှ ဆုံးဖြတ်လို့ရတယ်လို့ ပညာရှိအတော်များများက ပြောဆိုလေ့ရှိကြပါတယ်။