လူစုလူဝေးဖြစ်စေမည့်ကိစ္စများကို ပိတ်ပင်ထားသော်လည်း YBS ကို မတားနိုင်သေးပါ။

ဟယ်လင်ကဲလာ အကြောင်းကို ကျောင်း သင်ရိုး အင်္ဂလိပ်စာ စာအုပ်မှာပါတော့ လူတိုင်းနီးပါး သိကြပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမဲ့ အများစု သိထားကြတာက ဟယ်လင်ကဲလာဟာ မျက်မမြင်ကလေးမလေး ဖြစ်တယ်။ ဆရာမ အန်းစူလဗန်နဲ့တွေ့မှ စာစသင်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ထက် မပိုပါဘူး။ ဒီ့ထက် ပိုအရေးပါတဲ့ ဟယ်လင်ရဲ့ ဘဝ အစိတ်အပိုင်းတွေကိုတော့ လူသိနည်းကြပါတယ်။ ကျောင်းသင်ရိုးတွေထဲမှာလဲ မပါပါဘူး။ အဲဒါကတော့ ဟယ်လင်ကဲလာ (၁၈၈၀-၁၉၆၈) ဟာ သူ့ခေတ် သူ့ အခါက လူမှုတရားမျှတရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်လှုပ်ရှားခဲ့တဲ့ ရယ်ဒီကယ်တစ်ယောက်လည်း ဖြစ်တယ်ဆိုတာပါပဲ။ ဆင်းရဲတဲ့သူတွေဟာ ချမ်းသာတဲ့သူတွေ ထက် ပိုပြီးတော့ မျက်မမြင် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတယ်လို့ မျက်မမြင်ဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းတရားတွေကို စူးစမ်းလေ့လာရင်း ဟယ်လင်က တွေ့ရှိပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မျက်မမြင် တွေ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ဆက်ဆံခံရပုံကို အလုပ်သမား၊ အမျိုးသမီးနဲ့ တခြားအုပ်စုတွေ အဖိနှိပ်ခံရပုံနဲ့ ချိတ်ဆက်စဉ်းစားရင်း ဟယ်လင်ဟာ ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒ၊ ဖီမင်နစ်ဇင်နဲ့ စစ်ဆန့်ကျင်ရေး အယူအဆတွေကို လက်ခံလာပါတယ်။

မိမိအနေနှင့် မီးဝေး၍ ချိတ်မာသည်ဟုသာ ကြားဖူးသည်။ အခုက မီးနီး၍ ချိတ်ပျော့သွားသည်လား မဆိုတတ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အပေါ် မောင်နဲ့နှမ၊ သားနဲ့အမိဆိုသော မေတ္တာ၊ မိမိခေါင်းဆောင် ဟူသော သဘောထားကိုပေါ်လွင်သော ရုပ်သံနှင့် ဓာတ်ပုံများက ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးတစ်ဦးအတွက် လက်ခုပ်သံများ ရရှိခဲ့သောအချိန်များဟု ဆိုရမည်။ မေတ္တာပေး၍ မေတ္တာရသည်ဟုထင်သည်။ အရယ်အပြုံးများ တွေ့လာရသည်။

“တောင်းဆိုထားတဲ့ ၆ လပိုင်းပြည့်လို့ ပြန်ဆပ်ရမယ့် အချိန်ရောက်ရင် ဒီရောဂါကြီး မပြီးသေးရင် ဘယ်လိုဆပ်ရမလဲ တွေးလေ အိပ်လို့ မပျော်လေပါဘဲ”

မကြာသေးမီက အမေရိကန်ကွန်ဂရက်အမတ် ၆၀ က ကွန်ဂရက် ခေါင်းဆောင်များဆီသို့ စာတစ်စောင်ရေးခဲ့ပါသည်။ ၎င်းတို့ကတိုင်းပြည်၏တင်ရှိသောအကြွေး နှင့် ကုန်သွယ်ရေးလိုငွေပြမူများအပေါ် အစိုးရ၏တုံ့ပြန်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖြစ်ပါသည်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်ပွားမှုနှင့် ပတ်သက်၍ “ကျွန်တော်တို့သည် နိုင်ငံတော်၏အကြွေးများကို လျစ်လျူရှုမထားနိုင်ပါ”ဟုဆိုသည်။ “ပြုပြင်၍မရနိုင်သော ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ကြုံရနိုင်သည်” ဟူ၍ ဆီးနိတ်ဘတ်ဂျက်ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌကလည်း ပြောလိုက်ပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဖြစ်ပွားမှု သတင်းအချက် အလက်မှတ်တမ်း အပြည့်အစုံ ထွက်ရှိလာတဲ့အခါမှာတော့ သက်ဆိုင်ရာပညာရှင်များက သမ္မတထရမ့်ရဲ့ အကြီးမားဆုံး အမှားမှာ ကိုရိုနာရောဂါကို တိုက်ထုတ်နိုင်မယ့်နည်းလမ်းကို အငြင်းပွားနေဆဲ၊ အတည်ပြုရ ခက်ခဲနေဆဲ ကာလဖြစ်တဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အစောပိုင်းတွေမှာ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာကို မလုပ်ခဲ့ခြင်း မဟုတ်ဘဲ ရောဂါကို ရှင်းလင်း လွယ်ကူတဲ့နည်းလမ်းနဲ့ တိုက်ထုတ်လို့ရတဲ့အချိန်ဖြစ်တဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လသို့ ရောက်ရှိလာတဲ့အချိန်မှာ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာကို မလုပ်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ပြဿနာတိုင်း၏ အဆုံးသတ်ဟာ သည်းခံခွင့်လွှတ် တတ်ခြင်းဆိုသော်လည်း ထိုခွင့်လွှတ်ခြင်းဟာ စစ်စစ် မှန်မှန် ခွင့်လွှတ်တတ်ခြင်းဖြစ်ဖို့ လိုအပ်သလို ခွင့်လွှတ်တတ်ခြင်းတွင်စိတ်ကို မပေါ့ပါးစေသည့်၊ အာဃာတတွေ မျိုသိပ်ထားရသည့် ခွင့်လွှတ်မှုမျိုး မဖြစ်စေဘဲ စိတ်အရှင်းခွင့်လွှတ်နိုင်ဖို့လည်း လိုအပ်လှပါသည်။

လုပ်တယ်ဆိုတာ ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းတယ်ဆိုတာ တို့များ သိထားကြပြီးဖြစ်လို့ အသစ်လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား လုပ်ပေးခြင်းဟာ နှလုံးအတွက် ကောင်းတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ သိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အသက် ၁၈ ကနေ ၆၄ နှစ်ကြားလူကြီးများဟာ တစ်ပတ်ကို မိနစ် ၁၅၀ လောက် ပြင်းပြင်းလေး လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်သင့်တယ်လို့ ကနေဒါနိုင်ငံဆိုင်ရာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှု လမ်းညွှန်ချက်က ဆိုထားပေမယ့် အနည်းငယ်လောက်ကပဲ ဒီလို လုပ်ပါသတဲ့။ ကနေဒါနိုင်ငံသားတွေဟာ လေ့ကျင့်ခန်း သိပ်မလုပ်ကြတာမို့ လုပ်သင့်တဲ့ လူဦးရေရဲ့ ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းကပဲ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ကြတာပါတဲ့။ လေ့ကျင့်ခန်းဆိုတာလည်း ဘဝအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံတာ တစ်မျိုးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ကြပါ။ အောက်ပါတို့ကတော့ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ရင် ရလာမယ့် အကျိုးကျေးဇူးတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

“အဖေနဲ့ အဲဒီ အသက် ၂၀ အရွယ် အမျိုးသားက တိုင်ရင်သတ်မယ်၊ ရှိတဲ့နေရာလိုက်ရှာပြီး သတ်မယ်ဆိုပြီး ခြိမ်းခြောက်ခံထားရတာ။ အဖေကို မခေါ်သွားဖို့၊ မဖမ်းဖို့ဆိုပြီး အစက ကြောက်ပြီး ငိုသေးတယ်။ အခုတော့ သူ နားလည်သွားပြီ” လို့ မနန်းနန်းက ယိင်းရဲ့ အခြေအနေကို ပြောပြပါတယ်။

မျှော်မှန်းချက်တွေ၊ ရည်မှန်းချက်တွေကို အကောင် အထည်ဖော်မယ့်လူဖြစ်ပါတယ်။ ဖော်ဆောင်မယ့် သူမှာ သူ့လုပ်ငန်းစဉ်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေရှိတဲ့ အရည်အချင်း မျိုးတွေ ပိုင်ဆိုင်ထားရမှာပါ။ မျှော်မှန်းချက်နဲ့ ကိုယ့် လူတွေက သိပ်အလှမ်းကွာလွန်းနေလို့မဖြစ်ပါဘူး။ ဒီနေရာမှာ စဉ်းစားစရာရှိပါတယ်။ မျှော်မှန်းထားတာ တွေက အမြင့်ကြီး၊ အများကြီး၊ ကိုယ့်လူတွေက ချိုကျိုး၊ နားရွက်ပဲ့ချည်းဖြစ်နေလို့တော့မသင့်တော်ဘူးလေ။

အကာအရံတွေကြား လုံခြုံမှုရှိစေဖို့ ဘာတွေ လိုအပ်ပါသလဲ၊ ဘာတွေလုပ်ရမလဲဆိုရင်တော့ ကျန်းမာရေးဌာနက ချမှတ်ထားတဲ့အတိုင်း အတိ အကျလိုက်နာဖို့မမေ့သင့်ပါဘူး။ အပြင်သွားရင် မက်စ်တပ်တာပဲဆိုသော စိတ်ချယုံကြည်မှုများနှင့် အိမ်သို့ရောက်ရောက်ချင်း လက်ဆေးခြင်းအလေ့ကို ကျင့်သုံးမှုနည်းပါးလာကြတယ်။ ယခုကာလတွင် ကျွန်မတို့၏ မှတ်ဉာဏ်ထဲတွင် Silent Carrier ဆိုသောစကားလုံးကိုလည်း သတိမေ့လျော့ထား၍မရနိုင်ပါ။ ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ရောဂါဆိုးဟာ ဘာလက္ခဏာမှမပြသော သူများတွင်လည်း ရောဂါပိုးရှိနေနိုင်သည်ဆိုသောအချက်ကို အထူးသတိချပ်စေလိုပါတယ်။ အတင်းကြောက်ရွံ့စေလိုခြင်းမဟုတ်ပါ။ အမှန်ပင် ဖြစ်ပွားလျက်ရှိနေတာပါ။

ကိုဘေး တရုတ်တန်း ဆောင်းပါးရေးမယ်ဆိုတော့ တရုတ်တန်းကို အနည်းဆုံး ၂ ခေါက် လောက်ရောက်ဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။ ပထမတစ်ရက် ကိုဘေးတရုတ်တန်းကို ညနေဘက် ၆ နာရီလောက် ရောက်သွားပါတယ်။ တရုတ်တန်း ထုံးစံအတိုင်း ခမ်းနားလှတဲ့ အဝင်မုခ်ဦး ဂိတ်ကြီးကို စတွေ့ရပါတယ်။ ခမ်းနားလှတယ်ဆိုတာ စာရေးသူလာခဲ့တဲ့ အိုဆာကာ ကိုရီးယားတန်းက အဝင်မုခ်ဦးဂိတ်များထက် ခမ်းနားတာကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပြီး ယိုကိုဟားမား တရုတ်တန်း အဝင်မုခ်ဦးကြီးများနဲ့စာရင်တော့ မပြောပလောက်ပါဘူး။ စာရေးသူ ကိုဘေး တရုတ်တန်းဆီရောက်ချိန် မှာ မိုးဖွဲဖွဲရွာနေခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်တန်းမှာ လည်ပတ်သူ အနည်းငယ်သာရှိပြီး အားလုံးဟာ ထီးကိုယ်စီနဲ့ ဖြစ်ကြပါတယ်။ လမ်းတစ်ဖက်တစ်ချက် စားသောက်ဆိုင်များမှာချိတ်ဆွဲထားတဲ့ မီးပုံးအနီများနဲ့ ရောင်စုံ နီယွန်ဆိုင်းဘုတ်များကြောင့် တရုတ်တန်း အဓိက လမ်းတစ်လျောက် ကတ္တရာလမ်းများဟာ မိုးရေနဲ့ စိုစွတ်မည်းပြောင်နေပြီး ဆေးရောင်စုံခြယ်ထားသလို ဖြစ်နေပါတယ်။

မိုးစက်လေးတွေနှင့်အပြိုင် ကျောင်းတွေဖွင့်ရတော့မည်ဖြစ်သော်လည်း ကိုဗစ်ဆိုသည့် ရောဂါဆိုးကြီး ကြောင့် ကျောင်းများ မဖွင့်နိုင်သေး။ ကလေးတွေ ကျောင်းဖွင့်သည့်အခါ ကလေးတွေ ကျန်းမာရေး ညီညွတ်အောင် ကျောင်းဆရာ၊ ဆရာမများသာမက မိဘများတွင်ပါ တာဝန်ရှိပါသည်။ မိုးတွင်း ရာသီတုပ်ကွေး နှင့် သွေးလွန်တုပ်ကွေးတွေလည်း ဖြစ်တတ်သည့်အတွက် ကလေးတွေကို ခြင်မကိုက်စေရန် ဂရုပြုသင့်သည်။

သူတို့သည် တနင်္ဂနွေအားလပ်ရက်တွင် သူတို့ ရင်ထဲမှ သယ်ဆောင်လာသည့် ကဗျာအထုပ်များကို တစ်ဦးချင်းဖွင့်ပြကြ၏။ ထိုကဗျာဝိုင်း၊ စာဝိုင်းဆီသို့ ကျွန်တော်သွားဖို့အခွင့်ရလျှင် ရသလောက် တက်ရောက် ဖြစ်သည်။ အမြဲတမ်းတော့ မရောက်ဖြစ်ခဲ့ပါ။ ကျွန်တော် ထိုကဗျာဝိုင်းသို့လာရန် မိုင်ပေါင်းများစွာ ခရီးနှင်ရ သည်။ တောမှ မန္တလေးတောင်ခြေသို့ တစ်နာရီစွန်းစွန်း ခန့်မောင်းမှ ရောက်သည်။ တောလမ်းတစ်လျှောက် ဖုန်လုံးကြီးတွေနှင့် စစ်ခင်းရသလို ဒူးရင်းသီးအခွံလို မြေသားလမ်းကလေးနှင့်လည်း နပန်းလုံးရသည်။ ခရီးကား မတွင်ခြေ။

ရာဇာ အာရှပ်ဖီ (Raza Ashrafi) သည် သူ၏ ၁၄ နှစ်သမီးကို လယ်ယာသုံးတံစဉ်ဖြင့် ခေါင်းကိုမဖြတ်မီ သူ၏ရှေ့နေကို ဖုန်းခေါ်ခဲ့ပါသည်။ သူ့သမီးရိုမီနာသည် သူတို့ မိသားစုကို ဂုဏ်သိက္ခာကျဆင်းအောင်ပြုလုပ်နေသည်။ သူ၏ ၂၉ နှစ်အရွယ် ရည်းစားနှင့်လိုက်ပြေးရန် ကြံရွယ်နေပြီး သူတို့သမီးကို သတ်ဖြတ်ခြင်းဖြင့် သူသည် မည်မျှထောင်ဒဏ်ခံရပါ မည်နည်း။