ယခုေဆာင္းပါးမွာ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဘားရက္အိုဘားမားလက္ထက္က ဒုတိယအမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးအႀကံေပး ပုဂၢိဳလ္ Ben Rhodes ေရးသားသည့္ What happened to Aung San Suu Kyi? ဟု အမည္ရသည့္ ေဆာင္းပါးကို The Voice Daily က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ The Atlantic မဂၢဇင္းပါ အဆိုပါ ေဆာင္းပါးမွာ အေတာ္အတန္ ရွည္လ်ားသည္ျဖစ္ရာ အပိုင္းခြဲ၍ ေဖာ္ျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။

ဧရာဝတီကို ခုမွ ျမင္ရသည္။ ျမစ္ျပင္က်ယ္သည္ မ်က္စိတစ္ဆံုး။ တစ္ဖက္ကမ္းကို ေရးေရးမွ်သာ ျမင္ရသည္။ ျမစ္ေရစီးသံကို ကမ္းပါးယံေပၚက ၾကားေနရသည္။ ျမစ္ဆံုမွ အဟုန္ျဖင့္ စီးဆင္းလာေသာ ျမစ္ေရမ်ားသည္ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းစြာ ဆက္လက္ စီးဆင္းေနတုန္းျဖစ္သည္။ အထက္ပိုင္းမွ စီးဆင္းလာေသာ ျမစ္ေရေတြက တိုးလာသျဖင့္ ျမစ္ကမ္းပါးေအာက္ေျခအစပ္သို႔ ေရာက္ေနၿပီ။ ဆက္လက္ေရတိုးလာလွ်င္ ကမ္းပါးေပၚေရာက္ေတာ့မည္။ မိမိတို႔ ေရာက္ေနေသာ ေနရာကား ဝိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕ ဧရာဝတီ ျမစ္ကမ္းပါးျဖစ္သည္။ ျမစ္၏ တစ္ဖက္ကမ္း ခပ္လွမ္းလွမ္း မွာ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ ရွိသည္။ သည္ေနရာက ၾကည့္ေသာ္ ျမစ္ျပင္က်ယ္၏ တစ္ဖက္မွာ ခပ္ေရးေရးမွ်သာ ျမင္ရသည္။ ျမစ္ႀကီးနားႏွင့္ ဝိုင္းေမာ္သည္ ဧရာဝတီ တစ္ဖက္ျခား ဓားလြယ္ခုတ္ပံုစံ။

“ကၽြန္မတို႔ကို မေမ့ပါနဲ႔”ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒဲရစ္မစ္ရွဲလ္ကို ေျပာဖူးသည္။ “ကၽြန္မ အခုလြတ္လာၿပီဆိုေတာ့ ကံၾကမၼာက ကၽြန္မဘက္ ေရာက္လာပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ၿပီးရင္ အဲဒီကံၾကမၼာက ကြယ္ေပ်ာက္သြားမွာပါ”

ျမားပစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာအဆင့္ ၁၅၊ ဆင္စီး ျမင္းစီးတြင္ အဆင့္ ၁၃၊ ဓားခုတ္၊ လွံထိုးတြင္ အဆင့္ ၅ တို႔သာရရွိခဲ့ေသာ္ျငား အဆို၊ အက၊ အတီးတြင္ေတာ့... ဘုရင့္တပ္မေတာ္သည္ နံပါတ္တစ္ အေကာင္းဆံုး ဆုရရွိခဲ့ေပသည္။

ယခုေဆာင္းပါးမွာ အေမရိကန္ သမၼတေဟာင္း ဘားရက္အိုဘားမားလက္ထက္က ဒုတိယအမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးအႀကံေပး ပုဂၢိဳလ္ Ben Rhodes ေရးသားသည့္ What happened to Aung San Suu Kyi? ဟုအမည္ရသည့္ ေဆာင္းပါးကို The Voice Daily က ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ The Atlantic မဂၢဇင္းပါ အဆိုပါ ေဆာင္းပါးမွာ အေတာ္အတန္ရွည္လ်ားသည္ျဖစ္ရာ အပိုင္းခြဲ၍ ေဖာ္ျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။ (အယ္ဒီတာ)

တစ္ခါက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏွစ္ေယာက္တည္း ေတြ႔ခ်ိန္မွာ ဆရာက ကၽြန္ေတာ့္ကို ေမးဖူးပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ စာအုပ္ေတြထဲမွာ ဘယ္စာအုပ္ကို ခင္ဗ်ား အႀကိဳက္ဆံုးလဲတဲ့။ ဘာသာျပန္ေတြထဲမွာ စစ္ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အႀကိဳက္ဆံုးပဲ ဆရာ၊ ပင္ကို ေရးထဲမွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ဆက္၍ ေရးခ်င္ေသာ ဝတၳဳမ်ားကို အႀကိဳက္ဆံုး။ ဆရာက ဆက္ေမးပါတယ္။ ဓားေတာင္ကိုေကာ။ ဓားေတာင္ကို ႀကိဳက္ေတာ့ ႀကိဳက္တယ္၊ အႀကိဳက္ဆံုးေတာ့ မဟုတ္ဘူး ဆရာ ဆိုေတာ့ဆရာက ဘာမွ ဆက္မေျပာခဲ့ပါ။

ကၽြန္ေတာ္ ေငြေၾကးအခက္အခဲနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ေန႔ရက္ေတြအမ်ားႀကီးကို ျဖတ္သန္းခဲ့ရဖူးတယ္။ ခုထိလည္း ျဖတ္သန္းေနရတုန္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဟိုအရင္ကေလာက္ မခက္ခဲေတာ့ ဘူးလို႔ဆိုရမယ္။ မခက္ခဲေတာ့ဘူး ဆံု႐ံုေလးပါပဲ။ အရပ္ ထဲေျပာေနၾကသလို မတ္တတ္စာရွိေပမယ့္ တံုးလံုးစာေတာ့ မရွိဘူးေပါ့။ ကိုယ္တိုင္အသံုးစရိတ္အျပင္ အိမ္ကိုပါ အနည္းငယ္ေတာ့ ေထာက္ပံ့ႏိုင္လာတယ္။ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ရဲ႕ လစာဟာ လူ႔ေလာဘနဲ႔ တြက္ဆရင္ မေလာက္ငေသာ္လည္း လူ႔အျဖစ္မွာ ေရာင့္ရဲတတ္ျခင္းဆိုတာ ရွိသင့္တဲ့အရာပဲ မဟုတ္လား။ ရရွိတဲ့လစာကို ေခၽြတာသံုးစြဲရတယ္ပဲဆိုပါေတာ့။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ လစာထုတ္တိုင္း ေငြစကၠဴေတြကို ၾကည့္ရင္း သတိထား မိတာတစ္ခုကေတာ့ ေငြစကၠဴေပၚက သုညေတြပါပဲ။

ကၽြန္ေတာ္ ေငြေၾကးအခက္အခဲနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ေန႔ရက္ေတြအမ်ားႀကီးကို ျဖတ္သန္းခဲ့ရဖူးတယ္။ ခုထိလည္း ျဖတ္သန္းေနရတုန္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဟိုအရင္ကေလာက္ မခက္ခဲေတာ့ ဘူးလို႔ဆိုရမယ္။ မခက္ခဲေတာ့ဘူး ဆံု႐ံုေလးပါပဲ။ အရပ္ ထဲေျပာေနၾကသလို မတ္တတ္စာရွိေပမယ့္ တံုးလံုးစာေတာ့ မရွိဘူးေပါ့။ ကိုယ္တိုင္အသံုးစရိတ္အျပင္ အိမ္ကိုပါ အနည္းငယ္ေတာ့ ေထာက္ပံ့ႏိုင္လာတယ္။ ေက်ာင္းဆရာတစ္ေယာက္ရဲ႕ လစာဟာ လူ႔ေလာဘနဲ႔ တြက္ဆရင္ မေလာက္ငေသာ္လည္း လူ႔အျဖစ္မွာ ေရာင့္ရဲတတ္ျခင္းဆိုတာ ရွိသင့္တဲ့အရာပဲ မဟုတ္လား။ ရရွိတဲ့လစာကို ေခၽြတာသံုးစြဲရတယ္ပဲဆိုပါေတာ့။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ လစာထုတ္တိုင္း ေငြစကၠဴေတြကို ၾကည့္ရင္း သတိထား မိတာတစ္ခုကေတာ့ ေငြစကၠဴေပၚက သုညေတြပါပဲ။

အင္းဝကိုေရာက္ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ မယ္ႏုအုတ္ေက်ာင္း၊ စႏၵမုနိေလးထပ္ႀကီး၊ ဦးအိုအုတ္လမ္း၊ နန္းျမင့္ေမွ်ာ္စင္၊ ဗာကရာ စသျဖင့္ ေလ့လာစရာေတြ စံုလင္လွတယ္။ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈနယ္ေျမမွာ အႏုသုခုမလက္ရာေတြအျပင္ သဘာဝအလွတရားေတြလည္း ထင္ဟပ္လွပေနပါတယ္။ ထန္းပင္ေတြ၊ စပါးခင္းေတြ၊ ေျပာင္း၊ ႏွမ္းစိုက္ခင္းေတြကလည္း တစ္မ်ိဳးတစ္ဘာသာ ဆြဲေဆာင္ေနျပန္တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျပည္တြင္းခရီးသြားေတြပါမက ျပည္ပခရီးသြားေတြနဲ႔ အၿမဲတေစ စည္ကားေနတဲ့ ၿမိဳ႕ေဟာင္းတစ္ၿမိဳ႕ ျဖစ္ပါတယ္။

ထရမ့္၏လုပ္ရပ္ ပို၍ေၾကာက္စရာေကာင္းသည္။ (Trans Pacific Partnership) ေခၚ TPP စာခ်ဳပ္သည္ ပစိဖိတ္ ၁၂ ႏိုင္ငံႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတို႔ခ်ဳပ္ဆိုေသာ စာခ်ဳပ္ျဖစ္ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္ မပါဝင္ပါ။ ထရမ့္က ဤစာခ်ဳပ္မွ ႏုတ္ထြက္လိုက္သည္။ ဥေရာပႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားမွာလည္း တ႐ုတ္ျပည္ႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ျပႆနာမ်ားရွိၾကရာ ဤစာခ်ဳပ္သာရွိေနပါက အေမရိကန္ႏွင့္ ပစိဖိတ္ႏိုင္ငံမ်ား ေပါင္းစည္းမိၿပီး မ်ားစြာအသာရမည္ျဖစ္သည္။ ၎ႏိုင္ငံမ်ားကို ထရမ့္က သံမဏိႏွင့္ အျခားကုန္ပစၥည္းမ်ားအေပၚ အေကာက္ခြန္ (Tariff) ေကာက္၍ ရန္သူသဖြယ္ ဆက္ဆံခဲ့ပါသည္။

အိမ္ေရွ႕က လမ္းမေပၚမွာ ေသနတ္ပစ္သံ ထြက္ေနမွေတာ့ ဘယ္လံုၿခံဳပါ့မလဲ။ ဒါေၾကာင့္ လံုၿခံဳေအာင္ ဘယ္လိုေနရမလဲဆိုတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ကေတာ့ ေျပာင္းပါဆိုတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ တိုက္ပြဲျဖစ္တဲ့ေနရာေတြက ၿမိဳ႕ေပၚေနရာေတြဆိုရင္ေတာ့ ႐ုတ္တရက္ေျပာင္းဖို႔ စစ္ေရွာင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ေက်းလက္ေတြမွာလည္း တကယ္ေတာ့ ေနအိမ္ကို စြန္႔ပစ္ၿပီး တိမ္းေရွာင္ရတာ မလြယ္ပါဘူး။ ကိုယ့္လုပ္ငန္းေတြ၊ အိမ္ေမြး တိရစၧာန္ေတြ၊ စီစဥ္စရာေတြ၊ ေစာင့္ရမွာေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ အိမ္ကေန မခြာဘဲ ေနရပါေတာ့မယ္။ အသက္အႏၲရာယ္ေဘး ကင္းရွင္းေစဖို႔အတြက္ ဘယ္လိုေနၾကမလဲဆိုတာ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အရပ္သား လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ေလ့လာသူေတြက အႀကံျပဳထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း တခ်ိဳ႕ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတြေပၚ ပစ္ခတ္မႈေတြ ရွိေနေတာ့ ျပည္သူမ်ား အသက္ရွည္ရာ အနာမဲ့ေၾကာင္း အသက္ကို ေစာင့္ဖို႔ ဉာဏ္ပညာအတြက္ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ေသနတ္ကိုင္မင္းအေပါင္းက ရန္ေစာင္ေနၾကဆဲ။ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ မိုးဦးက်ဖားေတြလို ေပၚလာသည့္ ေသနတ္ကိုင္မင္းေလးေတြကလည္း အလွ်ိဳလွ်ိဳ။ ေသနတ္အစြမ္းအံ့မခန္း ခ်ာရာဏသီတြင္ ေသနတ္ဖက္ရွင္အသစ္ကေလးေတြကလည္း ၿမိဳ႕ေပၚအထိ တက္ေဆာ္ၿပီး အစြမ္းျပသည္။ ေနာင္တြင္လည္း တစ္႐ြာလွ်င္ တစ္ဖက္ဒရယ္ဟုဆိုကာ ေသနတ္ကိုင္ ေကာင္းဘြိဳင္ေတြ ေပၚလာဦးမည္လားမသိ။ တကယ္တမ္း ဘာမွမရွိသည့္ ျပည္သူေတြကား ကိုယ့္ထမင္းအိုးေလး ကိုယ္တည္ေနရတာျဖင့္ပင္ တစ္ေယာက္ႏွင့္တစ္ေယာက္ ေတာင္ေပၚ ေျမျပန္႔ ခြဲၿပီး မမုန္းအား။

နယ္စပ္ကကေလးေတြဟာ ျပည္မက တကၠသိုလ္တက္ဖို႔လည္း ခက္မယ္၊ တျခားတိုင္းျပည္ တက္ျပန္ေတာ့လည္း အျပည့္အဝ မလိုက္ႏိုင္ျဖစ္ပါက ေရရွည္မွာ သူတို႔ေတြအတြက္ ဘာမ်ားစဥ္းစားေပးမလဲ။ ဒီမိုကေရစီ သက္တမ္းႏုေနခ်ိန္၊ ဖက္ဒရယ္အစိုးရ မပီျပင္ေသးခ်ိန္မွာ ဖက္ဒရယ္ပညာေရးကိုေတာ့ ႀကိဳးစားတည္ေဆာက္သင့္တယ္ ထင္ပါတယ္။ အားကစား၊ ဂီတအႏုပညာ၊ ပညာေရး ျပဳျပင္မႈတို႔ဟာ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးမႈအတြက္ ပိုမိုလြယ္ကူေစတဲ့ေခ်ာဆီသဖြယ္ ျဖစ္တည္ႏိုင္ပါတယ္။

ေတာင္ကမ္းပါးယံႏွင့္ ကားလမ္းနံေဘးအနီးမွာ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေနေသာ ဧရာဝတီ။ ကမ္းပါးယံေပၚမွေန၍ အမွတ္တရ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ၾကသည္။ ျမစ္ေရ စီးသံကို ကမ္းပါးေပၚက ပီပီသသ ၾကားေနရသည္။ တဟဲဟဲ၊ တရွဲရွဲ ျမည္သံေပးစီးဆင္းေနေသာ ျမစ္၏အသံကို အတိုင္းသားၾကားေနရသည္။ ျမစ္ေတြက အသက္ရွိသည္။ သာမန္အခ်ိန္ေတြမွာ သူတို႔အသံကို မၾကားႏိုင္ေသာ္လည္း ခုလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ၾကားရသည္။

အရင္အစိုးရလက္ထက္က စင္ကာပူလိုျဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္၊ ဝင္ေငြ ဘယ္ေလာက္တိုးေအာင္ လုပ္မယ္လို႔ ေျပာခဲ့သည့္ဝန္ႀကီးေတြကို အားက်လို႔လားမသိ။ ယခုအစိုးရကလည္း ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ အတြင္း စင္ကာပူကို မီေအာင္လုပ္မည္ဟု ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့သည္။ ယခုဆို စင္ကာပူကိုမီရန္ ၁၆ ႏွစ္ေလာက္သာ လိုေတာ့သည္။ စင္ကာပူကေတာ့ ျမန္မာျပည္ေနာက္က လိုက္လာမွာကို ေတာ္ေတာ္ေလး ေၾကာက္ေနေလာက္ၿပီ။