မလာနှင့်ဟု မတားသလို၊ ပြန်ပို့ရမည် ဖြစ်သော်လည်း မိသားစုက လိပ်စာအမှား၊ ဖုန်းနံပါတ် အမှားများဆေးရုံကိုပေးခဲ့သဖြင့် ဆက်သွယ်ရန် ခက်ခဲမှုများကြောင့် ဆေးရုံတွင်ပင် နေထိုင်နေရ သည့်သူများ စိတ်ကျန်းမာရေးဆေးရုံ (ရန်ကုန်) တွင်ရှိနေသည်။

ကျွန်တော့မှာ အလွန်ခင်မင်ရတဲ့ မိတ်ဆွေနှစ်ယောက်ရှိပါတယ်။ အောင်မယ်... ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေတွေဆိုလို့ ရွယ်တူတန်းတူတော့ မထင်ပါနဲ့။ ဂါရဝေါစ နိဝါတောစဆိုတဲ့ မင်္ဂလာတရားတော်အရ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ဂါရဝတရားထား ရမယ့်အရွယ်၊ ကျွန်တော့်အဘွားက ယောက္ခမတော် ရမယ့်အရွယ်တွေ။

အစ္စရေးရှေ့နေချုပ်က ဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင်နေတန်ညာဟုအပေါ် နိုဝင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့က ခြစားမှုနှင့် စွဲချက်များတင်လိုက်ပါသည်။ သူ၏စွဲချက်များကို ဖတ်ကြားသောအခါ သူ၏ပြိုင်ဘက် မိတ်ဆွေများက လွန်ခဲ့သော ၁၁ နှစ်က ဝန်ကြီးချုပ် အိုမတ် (Ehud Olmert) ကို စွဲချက်တင်စဉ်က သူပြောကြားခဲ့သောစကားများကို ပြန်လည် အမှတ်ရမိပါသည်။

လမ်းများများ လျှောက်ပေးခြင်းဟာ ခေတ်စားလာတဲ့ ကျန်းမာရေးအလေ့အထတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ သုတေသနတွေအရ ခြေလှမ်းများများလျှောက်လေ ပိုကောင်းလေပါပဲတဲ့။ တစ်ရက်ကို ခြေလှမ်းတစ်သောင်း ပြည့်အောင် လျှောက်မယ်ဟေ့ဆိုပြီး ရည်ရွယ်လှုပ်ရှားခြင်းဟာ မိမိကိုယ်ကို ပိုပြီးလှုပ်ရှားဖြစ်စေပြီး၊ မလှုပ်မရှား ထိုင်နေချိန်ကိုလည်း လျော့ပါးစေပါတယ်။ ကိုယ်ခန္ဓာမှာ ကောင်းတဲ့ သက်ရောက်မှု တွေ အများကြီး ရှိလာစေပါတယ်။ အောက်ပါတို့ကတော့ မြင်သာတဲ့အချက်တွေပါ။ ဒီလို ကောင်းကျိုး တွေရှိတာမို့ လမ်းများများလျှောက်ကြပါ မိဘပြည်သူများခင်ဗျာ။

အဲ့တော့ တော်ရုံလူတွေ မသွားနိုင်ရှာဘူး။ ပိုက်ဆံ ရှိတဲ့လူလောက်မှ။ ဒါတောင် သူတို့လည်း ချင့်ချိန်ပြီးသွားရရှာတာ။ ပင်လယ်ကိုသွားပြီး ငါးမျှားတိုင်းလည်း မိတာမဟုတ်ဘူးလေ။ မျှားနည်းတွေ၊ ပစ္စည်းတွေစုံလင်မှ။ ပြီးတော့ ငါးကိုလည်းတွေ့ ဦးမှ။ မုန်တိုင်းတွေ ဘာတွေ နဲ့ကြုံရင်လည်းမျှားမရတော့ဘူး။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မယားအတန်းအစားခွဲခြားမှု ပပျောက်ရေးကွန်ရက်၊ ဖတ်စ်လေဒီပါတီ(မြန်မာပြည်)၊ မယားကြီး မယားငယ် စည်းလုံးညီညွတ်ရေးသမဂ္ဂ (မငစသ)၊ လစ်လပ်မယားများ စောင့်ရှောက်ရေးအသင်းချုပ် (လမသ) စသည့်အဖွဲ့ကြီးများ ထူးဆန်းအံ့သြဖွယ် ပေါ်ထွက်လာလေသည်။

မြန်မာတို့၏ ထမင်းဝိုင်းတွင် မရှိမဖြစ် အရန်ဟင်းလျာတစ်ခုဖြစ်သော ငါးပိ၊ ငါးခြောက်၊ ငံပြာရည်များမှာ လူပေါင်းများစွာ၏ အသက်သွေးချွေးများကို ရင်း၍ ကျွန်ပြုခံထားရသူများက မျက်ရည်များဖြင့် ထုတ်လုပ်နေရသည့်အကြောင်းကို လွန်ခဲ့သော ၂ နှစ်ခွဲကျော်ကတည်းကပင် The Voice Daily သတင်းထောက် မခင်မြတ်မြတ်ဝေ ကွင်းဆင်းစုံစမ်းရေးသား၍ ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ ကျားဖောင်ကဲ့သို့ ကမ်းဝေးငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများတွင် ရေလုပ်သားများကို လူမဆန်စွာ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်သည့် လူကုန်ကူးမှုများကို သတင်းမီဒီယာများက စုံစမ်းဖော်ထုတ်၍ စဉ်ဆက်မပြတ် မီးမောင်းထိုးပြနေသည့်တိုင် အတင့်ရဲစွာ ဆက်လက်ကျူးလွန်နေခြင်းမှာ ငါးလုပ်ငန်း၊ ရဲတပ်ဖွဲ့၊ အလုပ်သမားဝန်ကြီးဌာန စသည့်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများကို မေးခွန်းထုတ်ရမည့်အခြေအနေဖြစ်ပါသည်။ မကြာသေးမီ ရက်ပိုင်းအတွင်းကလည်း ဒဂုံတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားတစ်ဦး ပင်လယ်ကမ်းဝေး ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း ကျားဖောင်လုပ်ငန်းသို့ ရောင်းစားခံခဲ့ရသော လူကုန်ကူးခံရမှုမှာ လူမှုကွန်ရက်အပါအဝင် သတင်းမီဒီယာများနှင့် အများပြည်သူကြားတွင် ဟိုးလေးတကျော်ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လတ်တလောအခြေအနေများနှင့် ကိုက်ညီသောကြောင့် ပြန်လည်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

စာရေးသူတို့အားလုံးသည် နှစ်လွှာတစ်ရွက်ကို ရင်ခုန်မှုအပြည့်ဖြင့် နှစ်သက်မြတ်နိုးခဲ့ကြပေမယ့် တစ်လွှာချင်းကြွေရသော စွယ်တော်အပွင့်ကလေးများကိုတော့ ဥပေက္ခာပြုထားကြသည်။ ဒါကလည်း လောကသဘာဝဖြစ်သည်။ အနစ်နာခံခဲ့ရသော အဖြစ်အပျက်များကို မည်သူကမျှ ဂရုစိုက်ခဲ့ကြသည် မဟုတ်။ လက်ရှိအောင်မြင်သော ဘဝကိုသာ အလေးထားခဲ့ကြတာ ဖြစ်သည်။ မန္တလေးမှာအယ်ဒီတာ လုပ်နေသော စာရေးဆရာတစ်ယောက်ပြောဖူးတာကို သတိရမိသည်။

ထိုအချိန်များသည် လက်တင်အမေရိကနိုင်ငံများ၏ ဒီမိုကရေစီအတွက် အရေးကြီးသော အချိန်များဖြစ်ခဲ့ကြပါသည်။ အီဗိုမိုရဲလစ် (Evo Morales) သည် သူကိုယ်စားပြုသော ကိုကာစိုက်ပျိုးသူများ၏ ယူနီယံရှေ့မှောက်ဝယ် ၂၀၀၆ ခုနှစ်က သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုခဲ့ပါသည်။ သူ၏ သမ္မတဖြစ်လာခြင်းက ဒေသခံပြည်သူများ (Indigenous people) ၏ အောင်ပွဲဖြစ်ပြီး သူကလုပ်သားအားလုံးကို ကိုယ်စားပြုခဲ့ပါသည်။

အရက်တွေ မသောက်ဘဲနေကြတော့မယ်ဆိုရင်ဖြင့် အရက်ကုမ္ပဏီကြီးတွေ မျက်လုံးပြူးသွားမှာ။ သူတို့ အကျိုးစီးပွားထိခိုက်မှာကိုး။ အဲ့တော့ အရက်ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ အစိုးရနဲ့ အာဏာပိုင်တွေကို ဖိအားပေးမှာပဲ။ အရက်ထုတ်လုပ်သူတွေဟာ ပိုက်ဆံရှိပြီး အာဏာပိုင်တွေကို အိတ်ထဲထည့်ထားနိုင်တာမို့...။ စိုပြေတို့ အရက်သမားတွေသာ ညီညွတ်မယ်ဆိုရင် အာဏာပိုင်တွေ ဘာတတ်နိုင်မှာလဲ။

ကြီးရင့်လာခြင်းဟာ ဘဝဆည်းဆာအလှတစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ရှောင်လွှဲမရတဲ့ ဒီဖြစ်စဉ်မှာ ကောင်းတဲ့ မျက်နှာစာတွေရော မကောင်းတဲ့ မျက်နှာစာတွေရော ရှိပါတယ်။ ကျက်သရေ မင်္ဂလာရှိစွာ အသက်ကြီးနိုင်ပြီး နှလုံးသားက ငယ်ရွယ်နုပျိုကာ အသက်ရှင်နေရတဲ့ ကာလတစ်လျှောက် ဘဝရဲ့ပျော်စရာတွေကို ထွေးပွေ့နိုင်ပါသေးတယ်။ သင့်ရဲ့အရေပြားတွေ ပြောင်းသွားတယ်ဆိုတာ မှန်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေဟာ တစ်မျိုးပြောင်းလာပါပြီ။ ကိုယ့်ရုပ်ရည်လည်း ပြောင်းလာတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျန်းမာစွာနေထိုင်ရင်း အသက်ဆိုတာ ကိန်းဂဏန်းတစ်ခုပဲဆိုပြီး အန်တုလို့ရတာတွေ ရှိပါတယ်။

ဒီလို ပြုံးလိုက်ရလို့ ကိုယ့်ဆီက ထိခိုက်နစ်နာ စရာမရှိပါဘူး။ ပြီးတော့ အင်အားစိုက်ထုတ်ပြီး ပင်ပန်းရတဲ့အလုပ်လည်း မဟုတ်သလို ဘာမှလျော့မသွားတာ မဟုတ်ဘဲ အပြုံးခံရတဲ့သူမှာတော့ အများကြီးစိတ်ချမ်းသာမှုတွေ ရလိုက်ပါတယ်။ တကယ်ဆိုရင် အပြုံးမှာ အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်မှုတွေ ရှိပါတယ်။ မမြင်ရတဲ့ စကားလုံးတွေကိုလည်း အပြုံးက ပုံဖော်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အပြောက အလုပ်ထက် ပိုထိရောက်တယ်ဆိုတဲ့ အတိုင်းရွှင်ပြုံးတဲ့ အမူအရာက လူတစ်ယောက်ကို ခင်မင်ရင်းနှီးပါတယ်လို့ ပြောစရာမလိုပဲ လက်တွေ့ ရင်းနှီးပြီးသားဖြစ်စေပြီး မိတ်ဆွေတွေကြားမှာ ခင်မင်မှုကို ပိုစေတဲ့အထိမ်းအမှတ်တစ်ခုပါပဲ။

ကြည့်ပါဦး၊ မေမေ့ကို ဆက်ဆံပုံတွေက စိတ်မရှည်ခြင်းတွေ အပြည့်နှင့်။ ဒါကတော့ ရွှေဘုတ် မေမေ့ကို နိစ္စဓူဝ ပြောဖြစ်သည့် စကားများပါပေ၊ တကယ်တော့ ရွှေဘုတ်မေမေက ရွှေဘုတ်တို့ကို ငယ်စဉ်ကတည်းက ကျွေးမွေးစောင့်ရှောက်ခဲ့သည်ပဲ။ မေမေ့ကို စိတ်ရှည်သင့်ပါသော်လည်း စိတ်မရှည်ခဲ့။ တစ်နေ့တာ ရွှေဘုတ်လုပ်ငန်းအပြင် သမီးလေးကိစ္စ၊ မေမေ့ကိစ္စများကို ရွှေဘုတ်တစ်ယောက်တည်း လုပ်ရကိုင်ရသည်မှာ မောနေပြီ မဟုတ်ပါလား။ မေမေသည်လည်း သည်လိုဘယ်ဖြစ်ချင်ပါမလဲ။

ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ ခဏခဏလုပ်ကြသည်။ ၂၁ ရာစုပင်လုံဟုဆိုတာလည်း လုပ်ကြသည်။ ထိုဆွေးနွေးပွဲတွင်တော့ ဝတ်စုံအသီးသီးဖြင့် လူကြီးများ နေရာယူကြသည်။ လက်နက်ကိုင်တပ်အသီးသီးတို့၏ ယူနီဖောင်းဖက်ရှင်များ ပြသရာပွဲဆိုလျှင်လည်း မမှား။ ထိုပွဲများတွင် ပြုံးဖြီးဖြီးကြီးဖြင့် ကင်မရာကြီးများရှေ့တွင် ဓာတ်ပုံအရိုက်ခံကြသည်။ ရယ်ရယ်မောမောဖြင့် ပြောကြဆိုကြ ဆွေးနွေးကြသည်။ ပွဲပြီးလျှင် ညစာစားပွဲတွေလုပ်ပြီး သောက်ကြစားကြ၊ ပျော်ကြပါးကြသေးသည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲပြီးသော နောက်တစ်နေ့တွင်ကား ထုံးစံအတိုင်း သေနတ်သံ တညံညံဖြင့် တိုက်ပွဲကြီးငယ်တို့ ပြန်လည်စတင်ကြလေသည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးချိန်သည် တိုက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်ချိန်ယူသည်လားတော့မသိ။

ကျွန်တော် နောက်တစ်ခုပြောမည့်အကြောင်းအရာကတော့ အတန်းသင်ခန်းစာထဲမှာတောင် ထည့်သွင်းဖော်ပြထားတဲ့အတွက် မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ သိပြီးဖြစ်ချင်ဖြစ်လိမ့်မည်။ ကျွန်တော်တို့ကို အမှောင်ထုထဲမှ အလင်းရောင်ရှိရာသို့ရောက်အောင် ဆွဲခေါ်နိုင်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့အသိအမှတ်ပြု တီထွင်ရှင်ကြီး သောမတ်စ်အယ်ဒီဆင်ပဲ ဖြစ်ပါသည်။ သူလည်းပဲ တီထွင်မှုအမျိုးမျိုး၊ စမ်းသပ်မှုအမျိုးမျိုးလုပ်ပြီးမှ အောင်မြင်မှုရလာခဲ့တဲ့ သူတစ်ယောက်ပင်။ တစ်ခါတည်း စမ်းသပ်မှုလုပ်ပြီး အောင်မြင်ခဲ့သည်မဟုတ်။ အကြိမ် ၁၀၀၀ စမ်းသပ်မှုလုပ်ပြီးမှ အောင်မြင်မှု ရလာခဲ့သည်ပင်။ သူ့တီထွင် စမ်းသပ်မှုကြောင့်ပဲ ကျွန်တော်တို့ အမှောင်ထဲကို မကြောက်မရွံ့သွားနိုင်တော့သည်။