မိမိနှစ်ခြိုက်မိသည့်အရာတစ်ခုမှာ မြို့တော်ဝန် ဒေါက်တာရဲလွင်သည် ဆိုရှယ်မီဒီယာကို အကျိုးရှိရှိအသုံးပြုတတ်သူတစ်ဦးဟုမြင်သည်။ ဥပမာ-သီတင်းကျွတ် မုန့်ဖိုး၊ တန်ဆောင်တိုင် ဒစ်ဂျစ်တယ်ပံ့သကူ မုန့်ဖိုး၊ နှစ်သစ်ကူးမုန့်ဖိုး စသည်တို့ကို အမ်အက်စ်ပီ (Mandalay Smart Pay)မှတစ်ဆင့် ကိုဗစ်ကာလ မန္တလေးသူ၊ မန္တလေးသားများ၏ ဘဝအမောများကို တဒင်္ဂပြေစေခဲ့သူဖြစ်သည်။

“စခန်းမှာရှိတဲ့ ယောကျာ်းတွေက အပြင်ထွက်အလုပ်လုပ်လို့ရပါတယ်။ ကျမတို့ မိန်းကလေးတွေက အဲလိုတွေလုပ်ဖို့ သိပ်အဆင်မပြေပါဘူး။ စက်ချုပ်နည်းလေးတတ်သွားရင်တော့ အသက်မွေးလို့ရမှာပါ”

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်သည် သင်္ခါရသဘောတရား များနှင့်အတူ ဟောင်းနွမ်း ကုန်ဆုံးသွားခဲ့ပြီးဖြစ် သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်သည်လည်း သစ်လွင်လတ်ဆတ် သော ခြေလှမ်းများနှင့်အတူ ကမ္ဘာမြေကြီးဆီသို့ လှမ်းချီ ဝင်ရောက်လာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ စင်စစ် နှစ်ဟောင်း တစ်ခု ကုန်ဆုံးခြင်းနှင့် နှစ်သစ်တစ်ခု စတင်ခြင်း ဆိုသည်မှာ လည်နေဆဲ နာရီတစ်လုံးထဲမှ စက္ကန့်တံ ကလေးတစ်ချက် ရွေ့လျားသွားရုံသာဖြစ်၏။ တစ်စက္ကန့်မျှသာကြာသည်။ သို့သော် ထိုမျှ တိုတောင်း လှသော အကန့်အသတ်ကလေးအတွင်း၌ သက္ကရာဇ် အဟောင်းတစ်ခုသည် အတိတ်၌ ကျန်နေခဲ့ရပြီး သက္ကရာဇ် အသစ်တစ်ခုက ပစ္စုပ္ပန်ပြေးလမ်းပေါ်သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ရသည်။

အမျိုးသမီးတို့သည် မီးယပ်သွေးတည်း ဟူသော အာပေါဓာတ်ယိုစီးမှုကြောင့် ရုပ်သဏ္ဌာန်လှပမှုတွင် ရင်နှင့်တင် စသည်ဖြင့် ရုပ်ကိုဦးဆောင်နေကြခြင်း ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ စိုပြည်၊ နူးညံ့၊ သိမ်မွေ့ ပျော့ပျောင်း သောသဘောရှိတတ်ကြ၏။ အမျိုးသမီးတို့၏ထူးခြားချက်မှာ ကမ္မဇတေဇောစွမ်းအင်သတ္တိကြောင့် သည်းခြေ ဒေါသ၊ သွေးအငုပ်၊ သွေးအပုပ်များကို မီးယပ်သွေးအဖြစ် တစ်လလျှင် တစ်ကြိမ် သန့်ရှင်းစေရသည်။မီးယပ်သွေးပုံမှန်သက်ဆင်းပါမှ ကျန်းမာနေမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာလထဲအထိ အရာရာဟာ ပုံမှန်ပါပဲ။ မနက် မိုးလင်းပြီဆိုတာနဲ့ လမ်းပေါ်က ပဲပြုတ်သည်အသံ ကြားရမယ်။ နောက် ဖြတ်သွားဖြတ်လာပြုကြတဲ့ လူသံ၊ ဆိုင်ကယ်သံ၊ ထော်လာဂျီသံ၊ ကားသံစသဖြင့် ကြားရမယ်။ ပြီးရင် အပျင်းကြော တစ်ချက်နှစ်ချက် လောက်ဆန့်ပြီး အိပ်ရာကနေ လူးလဲထလိုက်မယ်ပေါ့။ ဒါဟာ နေ့တစ်နေ့ရဲ့ နိဒါန်းခန်းဆီးလေးကို လှပ်လိုက်တာပါပဲလေ။

စစ်ဘေးကြောင့် ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေခဲ့ရတဲ့ ရခိုင်ပြည်သူတွေနေရပ်ပြန်ဖို့ အကူအညီပေးရေးအဆိုကို ရခိုင်ပြည်နယ်လွှတ်တော်ထဲမှာ ဆွေးနွေးဖို့ ပြင်ဆင်နေပါပြီ။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တပ်မတော်နဲ့ ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေကလဲ လတ်တလော ရပ်တန့်နေပြီး လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ နှစ်ဖွဲ့ကြား ဆွေးနွေးမှုတွေလည်း ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းတွေကလဲထွက်နေပါတယ်။

အိမ်ပေါ်မှဆင်းလိုက်သည်နှင့် ခြံရှေ့ခရေပင် ကြီးအောက်တွင် ခရေပန်းများဖွေးဖွေးလှုပ်အောင် ကြွေနေကြသည်ကို အဦးဆုံးမြင်ရ၏။ ကြွေဆို မြေပြင် ပေါ်နေရာလပ်မရှိအောင် ကြွေနေကြခြင်းဖြစ်သည်။ လျှပ်စစ်မီးရောင် ဝါကြင်ကြင်ကလေးအောက်တွင် ခရေပွင့်များ ကြွေနေကြပုံကိုမြင်ရသည်မှာ သိုးမွေး ကော်ဇောကလေးခင်းထားသည်လား ထင်မှတ်ရ သည်။ ရွက်ဖျားရွက်နားကလေးများ လှုပ်ခတ်ရုံမျှ သွေးနေသော နံနက်ခင်း လေပြည်ထဲတွင်တော့ ခရေ ရနံ့က တအုံနွေးနွေး သင်းနေလေသည်။ ကြွေနေ သောခရေပန်းများကို မနင်းမိစေရန်ရှောင်ကွင်းရင်း ခြံပြင်ဘက်သို့ ထွက်သည်။ ခြံအပြင် ကွန်ကရစ်လမ်း ကြားကလေးပေါ်တွင်လည်း ခရေအကြွေများက အဆုပ်လိုက်။ ဘာရယ်မဟုတ်ပဲ ခရေအကြွေချင်း အတူတူ မြေပြင်ပြွေေါ်ကသော ခရေပန်းကလေးများ က မြေသင်းနံ့ကလေးများနှင့် ပိုမိုမွှေးသည်ဟု ကျွန်တော် တွေးပြန်သည်။ ထိုအတွေးက ကျွန်တော် ၏ အတ္တလေလား မဆိုတတ်။

စာရေးသူတို့ ပညာရေးဌာနမှာ စပြီးအလုပ်ဝင်ကတည်းကဆိုရင် ပို့လိုက်ရတဲ့ ကိုယ်ရေးဖိုင် အကြိမ် ကြိမ်ပါပဲ။ အဲဒီတုန်းကတော့ နည်းပညာကလည်း ဒီလောက်မှ မတိုးတက်သေးတာ။ ဒီနှစ် တစ်နှစ်ကူးတာနဲ့ တောင်းတယ်။ ကြားထဲမှာ လိုရင်လိုသလိုတောင်းနေတာပဲ။ ခုလို အိုင်တီနည်းပညာကို တွင်ကျယ်သုံးလာနေတဲ့ခေတ်ကြီးထဲမှာ အကြိမ်ကြိမ်အခါခါ တောင်းနေစရာ မလိုလောက်အောင် နည်းပညာတွေက ခေတ်မီနေပါပြီ။ နည်းပညာကို အသုံးချတတ်ဖို့ပဲ လိုတာပါ။

ရခိုင်ပြည်နယ်၌ မြစ်ချောင်းပေါများသလို တောတောင်များလည်း အလွန်ပေါများသည်။ ကျေးလက် နေ ရခိုင်လူမျိုးများနှင့် ရခိုင်မျိုးနွယ်စုဝင်များ မြစ်၊ ချောင်းများ၌ အမျိုးသားများက ငါးဖမ်းခြင်းလုပ်ငန်း ကို လုပ်ကိုင်ကြသလို အမျိုးသမီးများဆိုပါလျှင် တောတောင်သို့သွားပြီး ထင်းခွေ၊ မျှစ်ရှာ၊ ဟင်းခူး၍ မိသားစုစားဝတ်နေရေးကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းက ဝိုင်းဝန်းကူညီပေးနေကြရသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်၌ ၁၉၇၇ ခုနှစ်လောက်စပြီး နှစ် ၄၀ ကျော် သေနတ်သံ မကြားခဲ့ရ၍ စာရေးသူတစ်သက် မိုင်းထိဒဏ်ရာ ရရှိသူဟူ၍ မကြားဖူးခဲ့ရ။ ၂၀၁၈  နှစ်ကုန်ပိုင်းကစလို့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်း၌ သေနတ်သံကြားလာချိန်ကစပြီး မိုင်းနင်းမိ၍ ခြေပြတ်၊ လက်ပြတ် မသန်စွမ်းဖြစ်သွားရသော အပြစ်မဲ့ပြည်သူများစွာ ရှိလာနေရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှု ပြန်လည်ဖြစ်ပွားနေစဉ် ရှေ့ပြေးအစီ အစဉ်အဖြစ် ရောဂါမပြင်းထန်သည့် ကိုဗစ်-၁၉ လူနာများကို ဆေးဖက်ဝင်အပင် ဖြစ်သော ဆေးခါးကြီး (ငရုတ်ခါး)ဖြင့် အသုံးပြုကုသမှုကို ၎င်းနိုင်ငံ၏ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ လ ၃၁ ရက်တွင် ခွင့်ပြုလိုက်ကြောင်း သိရသည်။ ထိုအပင်ဖြင့် ကုသမှုသည် ပြင်းထန်သောရောဂါ ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို လျော့ကျစေမည့်အပြင် ကုသမှု ကုန်ကျစရိတ်လည်း လျှော့ချပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြော သည်။ သို့သော် ဆေးခါးကြီး (ငရုတ်ခါး) ဖြင့်ကုသမှုကို အစိုးရဆေးရုံ ငါးလုံးတွင်သာ ကနဦးရရှိဦးမည်ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ကြီးဌာန၏ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြ ထားသည်။

ကျင်းပပြီးစီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ (NLD)က ရလာဒ်အပြတ်အသတ်နဲ့ အနိုင်ရခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီက အမျိုးသားလွှတ်တော် (၁၃၈)နေရာ၊ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၂၅၈)နေရာ၊ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ပြည်နယ်လွှတ်တော်မှာ (၅၀၁)နေရာ အနိုင်ရခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်သူ့လွှတ်တော်နဲ့ အမျိုးသားလွှတ်တော် (၃၂၂)နေရာနိုင်ရုံနဲ့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်မှာဖြစ်တဲ့အတွက် NLD ပါတီကပဲ နောက်ထပ်ငါးနှစ် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကျန်းမာကြောင်း ဆေးလက်မှတ်များသာမက ရပ်ကွက်နေထိုင်ကြောင်း ထောက်ခံစာများကိုလည်း တစ်စောင်လျှင် ကျပ်ငါးထောင်ဖြင့် ခရီးသည်ပို့ဆောင်ပေးသည့် ယာဉ်မောင်းများက ရောင်းချပေးလျက်ရှိသည်။

“ပထမဆုံးရည်းစားမှာပဲ သူနဲ့ ကျူးလွန်မိသွားတော့ သူ့ကိုပဲ ငါယူရတော့မယ်။ နာမည်ပျက်မှာလည်းစိုးတော့ ဆက် တွဲတာပေါ့။ နောက်တော့ သူက စိတ်ရှိတဲ့အခါတိုင်းချိန်းတယ်”လို့ မအေးမြ (အမည်လွှဲ)က သူရဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်အမြတ်ထုတ်ခံရတဲ့ အခြေအနေကို ပြန်ပြောပြပါတယ်။

အွန်လိုင်းခေတ်တွင် လူငယ်များ စာပေ ရေးသားမှု (Online Writer) အနေနဲ့ အများဆုံးပေါ်ပေါက်လာတာတွေ့ရပါတယ်။ ပြီးတော့ ဂုဏ်၊ မာန်၊ မာနလေးများကိုလည်း မြင် တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအရာကိုလည်း အပြစ်တော့ မဆိုသာ လူငယ်ဆိုက ထိုမှစကြတာမို့ လူကြီးတွေက နားလည်ပေးနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ 'ငါတို့ လည်း ဒီလိုကစခဲ့ကြတာ'ဆိုတဲ့ အတွေးဝင် သဘောပေါက်ခဲ့ကြလို့ပါပဲ။

မိန်းမတွေဟာ ယောကျာ်းလုပ်တဲ့လူ ဘာဖြစ် လို့ သောက်ကြရတာလဲဆိုတာကို မသိကြဘူးကွ။အထူးသဖြင့် ယောကျာ်းတွေဟာ မိန်းမနဲ့ အဆင်ပြေရင် နည်းနည်းပဲသောက်ပြီး မိန်းမနဲ့ အဆင်မပြေရင် ခပ်များများသောက်တတ်တာကို မိန်းမတော်တော် များများက မသိကြဘူးကွ။